Trasa W-Z

Radziecki zabytek techniki stoi w... warszawskiej toalecie publicznej. W samym centrum miasta

2024-09-27 11:33

W samym centrum Warszawy, przy Zamku Królewskim mieszczą się ruchome schody Trasy WZ. Powstałe w czasach PRL przejście podziemne ozdobione jest historycznymi płaskorzeźbami związanymi z odbudową i wyzwoleniem Warszawy. Największa ciekawostka mieści się jednak w toalecie - zabytek radzieckiej techniki łatwo przeoczyć.

Spis treści

  1. Trasa W-Z. Pierwsze w Polsce schody ruchome
  2. Tablica sterująca ruchomymi schodami na Trasie W-Z
Anna Cymer: architektura lat 90. była kiczowata, ale nasza

Trasa W-Z. Pierwsze w Polsce schody ruchome

W latach 1947-1949, w trakcie budowania Trasy W-Z, uruchomiono również schody ruchome - eskalatory - łączące dzisiejszą al. Solidarności z Placem Zamkowym. Dla mieszkańców miasta oraz turystów stanowiły nie lada atrakcję - były to bowiem pierwsze schody ruchome w Polsce. Działają do dziś, a znajdują się w kamienicy Johna przy ul. Krakowskie Przedmieście 89. Aby budynek mógł pomieścić całą tę machinerię, poszerzono go o niemal metr.

Zobacz także: Wagon salonowy. Luksusy i boazerie - oto wnętrza wagonu, którym jeździli najważniejsi politycy PRL-u

Radziecka firma Mietrostroj z Moskwy zajęła się instalacją. Postawiła długie na 30 metrów schody o przepustowości 10 tysięcy osób na godzinę, co jak na tamte czasy wydaje się kosmiczną przepustowością. Całość obsługiwała maszynownia zajmująca całe piętro kamienicy i ważąca 150 ton.

Schody na Trasie W-Z w 1966 r. fotografował Zbyszko Siemaszko

W przejściu podziemnym, w dolnej części schodów, umieszczono socrealistyczne płaskorzeźby przedstawiające robotników i żołnierzy opatrzonych podpisami "Razem w boju" i "Razem w odbudowie". Całe założenie ozdobiono ceglanym klinkierem i charakterystycznymi, eleganckimi lampami, które do dziś znajdują się również w okolicznych kamienicach. Zdjęcia archiwalne pokazują, że kiedyś działały tu sklepy - m.in. z zabawkami.

Choć schody znajdują się przy samym Zamku Królewskim, a wychodząc z kamienicy widzimy Plac Zamkowy, bardzo łatwo przeoczyć ten wyjątkowy relikt czasów PRL-u. Odrestaurowane, wciąż usprawniają komunikację w tym punkcie i choć dziś nie obsługuje ich już pochodząca z lat 40. maszyna, nadal znajduje się tu jej część - to tablice do obsługi eskalatorów. Znajdują się w dość nieoczywistym miejscu.

Tablica sterująca ruchomymi schodami na Trasie W-Z

Ślad po starej machinerii można dziś oglądać w publicznej toalecie, przez co łatwo jej nie zauważyć. Stoi tam oryginalna radziecka tablica do obsługi wszystkich trzech eskalatorów. By ją zobaczyć, wystarczy zejść z górnego "peronu" schodami znajdującymi się po prawej stronie od tych ruchomych - stoi ogrodzona barierką.

Toaleta jest bezpłatna.

Zobacz także: Warszawskie mozaiki. Przewodnik po najpiękniejszych mozaikach PRL w stolicy

Listen to "Nowi sąsiedzi w Warszawie" on Spreaker.