Tak dobrze jeszcze nie było?

Dla mnie jest bardzo dobrze – mówi Kuba Snopek – nagrodzone zostały projekty, które były w jaki sposób bardzo skromne; nie mówiły, że architektura jest odpowiedzią na wszystko; zamiast tego pochylały się nad konkretnymi problemami. Współprowadzący Podcastu Miejskiego zwraca uwagę, że nagrodzone zostały projekty, które były w jakiś sposób bardzo skromne, nie mówiły, że architektura jest odpowiedzią na wszystko, a zamiast tego pochylały się nad konkretnymi problemami. Jest więc projekt OKNA, który zastanawia się nad tym, jak radzić sobie z recyclingiem materiałów budowalnych i w jaki sposób działać w obszarze właśnie budynków, które się zestarzały i wymagają modernizacji. Jest biblioteka w Choszczówce, która jest także refleksją się nad nowymi technologiami budowlanymi. Mamy też projekt Zgruzowstanie, który jest w istocie olbrzymim badaniem przeszłości Warszawy. Zakończony bardzo popularną wystawą stał się inspiracją dla wielu innych projektów, na przykład realizacji Parku Akcji Burza, które przecież zdobyło Grand Prix. Jest w końcu Teatr Komuna Warszawa, który dotyczy przebudowy istniejącego budynku, przeprogramowania jego funkcji i znalezienia przy tym sposobu jest działalność od strony organizacyjno-finansowej – mówi Snopek

Siła słowa w architekturze

Powyższa wypowiedź stała się źródłem rozmowy o sile opowieści w architekturze i mocy słów w zmienianiu tego, jak projektujemy i budujemy przestrzeń wokół nas. „Na początku zawsze jest słowo. Wszystkie te nagrodzone projekty są mocno narracyjne. To jednak nie jest publicystyka architektoniczna, to nie są też projekty, które mają coś udowodnić (…) W każdym z tych przypadków jest jakiś problem, który wychodzi poza typowe rozumienie architektury. Tego typu działania krytyczne: intelektualno-badawczo-eksperymentalne powodują, że znajdujemy nowe rozwiązania, które mogą nam pomóc w odpowiedzi na wyzwania przyszłości – zwraca uwagę Snopek.

Dodał również, że jego zdaniem siła słowa jest bardziej dostrzegalna na tle słabości polskiej państwa: Jeśli nie jesteśmy w stanie w polskiej przestrzeni miejskiej czegoś zmienić za pomocą narzędzi prawnych lub administracyjnych albo nie ma ku temu nie woli politycznej, to te rzeczy się zmieniają za pomocą narracji.

Artur Celiński zwrócił jednak uwagę, że nagrody stanowią tylko wycinek warszawskiej rzeczywistości. Jego zdaniem w tym roku projekty komercyjne stanowiły jedynie tło dla obiektów użyteczności publicznej. To przecież zaś sektor prywatny buduje w Polsce najwięcej. Druga sprawa, to fakt, że część z tych projektów – jak Teatr Komuna Warszawa – nie tylko nie jest efektem polityki miasta, ale być może stoi z nią w sprzeczności (nie wiemy, bo nie ma jasnego stanowiska ratusza). Kolejna kwestia to fakt, że w Warszawie zaraz powstanie obiekt reprezentujący zupełnie inny nurt opowieści, czyli Pałac Saski.

Przestrzeń i polityka Warszawy. Czas na poważne pytania

Druga część rozmowy dotyczyła polityki przestrzennej Warszawy po odejściu Marleny Happach – wieloletniej Architetki Miasta i dyrektorki urzędowego Biura Architektury i Planowania Przestrzennego. Jednym z jej ostatnich zadań było przygotowanie projektu nowego studium zagospodarowania miasta. Wzbudziło ono wiele kontrowersji – w założeniu dokument miał przyczynić się do ograniczenia rozlewania miasta, co wzbudziło jednak protesty właścicieli gruntów na peryferiach, które zgodnie z dokumentem nie mogłyby być zabudowane. W sierpniu zeszłego roku ratusz wycofał się z prac nad dokumentem – oficjalnie z powodu wejście w życie nowelizacji prawa przestrzennego, które wprowadzało nowy typ dokumentu – Plan Ogólny.

Mam raczej wrażenie, że studium został schowane, bo generowane przez nie konflikty akurat nie były na rękę politykom znajdujących się w przededniu kampanii wyborczej – zwracał uwagę Celiński. Dlatego jego zdaniem wykorzystano pretekst w postacie zmiany prawa przestrzennego i po prostu po cichu wycofano się z dalszych prac zrzucając jednocześnie odpowiedzialność i winę na urzędników.

 Według redaktora naczelnego A-m powinniśmy zatem zacząć zadawać ważne pytania dotyczące priorytetów polityki miasta dotyczącej jego przestrzeni. Dotyczą one nie tylko tego, czy Prezydent Trzaskowski będzie w stanie tym razem zebrać polityczną odwagę i jasno powiedzieć, gdzie np. chcemy rozwijać, a gdzie ograniczać zabudowę (co z pewnością wywoła konflikty), czy też w kontekście swojego startu o fotel Prezydenta RP po prostu odpuści jakąkolwiek aktywność w tym temacie. Jeśli zaś tak, to kto będzie wytyczał priorytety przestrzenne stolicy Polski? Czy nowy Architekt/tka Miasta weźmie na siebie tę rolę? Szybko może się okazać, że dobrze to już było... 

Listen to "Podcast Miejski" on Spreaker.

Posłuchaj innych odcinków Podcastu Miejskiego!

Artur Celiński w swoich rozmowach przygląda się bieżącym i ważnym miejskim kwestiom. Razem z gośćmi nie poddaje się zbyt łatwym uproszczeniom, podważa głosy zachwytu i sprawdza sens wyrazów oburzenia.