Spis treści
- Najwęższa kamienica w Polsce (zwana najwęższą w Europie)
- Jeżeli nie wiadomo, o co chodzi...
- Najwęższe budynki w Europie. Co oprócz kamienicy z ul. Kanonii?
Najwęższa kamienica w Polsce (zwana najwęższą w Europie)
W Warszawie mieści się najwęższy dom na świecie - dom Kereta. Mało znanym faktem jest, w stolicy Polski stoi też tzw. "najwęższa kamienica w Europie". Skąd cudzysłów? Jak ze wszystkimi atrakcjami turystycznymi bywa - dużo w tym tytule uogólnień. Po pierwsze, wąska jest jedynie frontowa fasada. Po drugie, prawdopodobnie wcale nie jest najwęższa - o pierwszym miejscu decydowałyby centymetry. To, co wiemy na pewno, to że jest to najwęższa fasada kamienicy w Polsce.
Zobacz także: "Najwęższy" blok w Polsce stoi przy Odkrytej 55C. W rzeczywistości wygląda zupełnie inaczej
"Najwęższa kamienica" ma od frontu szerokość jednego okna i mierzy 110 cm (prawdopodobnie, bo konkretnych źródeł brak) - od strony ul. Brzozowej jest już pełnowymiarową kamienicą. Stoi na historycznym placu na tyłach Katedry św. Jana, niedaleko Zamku Królewskiego, pod adresem Kanonia 20/22 (a nie, jak się często podaje, 18). Powstała w XVIII wieku. O jej mieszkańcach i budowniczych nie wiadomo nic. Niewielki plac ma za to długą historię. Pierwotnie był cmentarzem - dookoła wydzielono wąskie i długie działki, i przekazano je kanonikom, by zbudowali na nich swoje domy. Na parterach mieściły się aż cztery karczmy. Początkiem XVII wieku drewniane budynki strawił pożar. Odbudowano je już jako murowane. Niecałe dwa wieki później zlikwidowano cmentarz. Na przestrzeni lat mieszkali tu m.in. ks. Stanisław Staszic i arcybiskup Jan Paweł Woronicz.
W 1944 roku kamienica pod numerem 20/22 została zniszczona. Odbudowano ją po wojnie w latach 1958-1960, jednak już w zmienionej formie. Jej wcześniejszy wygląd udokumentowano na filmach - nie dokumentalnych, a fabularnych. Pojawiła się w "Mocnym człowieku" Henryka Szaro (1929) oraz w "Czy Lucyna to dziewczyna" Juliusza Gardana (1936).
i
Jeżeli nie wiadomo, o co chodzi...
Skąd wziął się kształt kamienicy? Przyczyny są dwie: kształt działki i podatki. W "wąskim gardle", u zbiegu dwóch ramion trójkątnego placu, wytyczono kwadratową działkę z wąskim przesmykiem pomiędzy sąsiadami. Jej większość znajduje się po stronie ul. Brzozowej, jednak kamienica przynależy formalnie do ul. Kanonii, a jej fasada składa się z zakratowanej bramy prowadzącej do przesmyku oraz dwóch okien.
Budowniczy mógł zapewne cofnąć kamienicę lub zmienić jej adres, było mu to jednak zdecydowanie nie na rękę. Ówczesne prawo uzależniało podatek od szerokości fasady od strony głównej ulicy. Jeżeli wierzyć doniesieniom internetowym, kamienica z Kanonii 20/22 była w tamtym czasie najniżej opodatkowaną w Warszawie, będąc przy tym jedną z największych na placu. Jako że informacji tych nie podpierają żadne źródła naukowe, należy to traktować bardziej jako legendę.
Najwęższe budynki w Europie. Co oprócz kamienicy z ul. Kanonii?
Prawo podatkowe sprzed wieków spowodowało, że na świecie wąskich kamienic jest znacznie więcej. Za ich królestwo uchodzi Amsterdam. Wąskie budynki znajdują się m.in. pod tymi adresami:
- Generaal Vetterstraat 18B,
- Oude Hoogstraat 22,
- Singel 7 - najwęższa z nich wszystkich.
"Singel 7" uznawany jest powszechnie za najwęższą kamienicę Europy, jednak - tak jak w przypadku budynku warszawskiego - wąska jest tylko fasada frontowa. Tytuł najwęższej kamienicy w Europie należy prawdopodobnie do budynku w Walencji przy Plaza Lope de Vega 6, który nie rozszerza się na tyłach, a jego szerokość w najwęższym punkcie to 107 cm. Bardzo możliwe, że wkrótce usłyszymy o jeszcze węższej kamienicy.
Źródła: spotkaniazzabytkami.pl, polskaniezwykla.pl, Explanders
Zobacz także: Warszawski Jamnik. Jeden z najdłuższych bloków w Polsce powstał w PRL-u jako parawan na rudery
