Architektura MuratorProjektyLatarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego

Latarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego

W niewielkich Michałowicach u podnóża Karkonoszy od 2017 roku powstaje niezwykły ośrodek sztuki i kultury ekologicznej. We współpracy z działającym tu teatrem Cinema realizuje go interdyscyplinarny zespół architektów, badaczy i artystów.

Latarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego

Michałowice to niewielka osada w Karkonoszach, położona w malowniczej okolicy między Górami Izerskimi a Kotliną Jeleniogórską, tuż obok granicy z Czechami. Na terenie dawnego, poniemieckiego schroniska od 30 lat działa tu niezależny teatr Cinema, założony m.in. przez plastyka i scenografa Zbigniewa Szumskiego, a kontynuujący tradycję teatru absurdu, Cricot 2 Kantora czy Teatru Osobnego Mirona Białoszewskiego. Ciągłe poszukiwania autorskiej stylistyki przy wykorzystaniu sztuk wizualnych, dźwięku i ruchu scenicznego doprowadziło twórców do spotkania z grupą aktywistów z architektem Piotrem Bujasem i muzykiem Pawłem Krzaczkowskim na czele. To z ich inicjatywy od 2017 roku na terenie ośrodka realizowany jest projekt Latarnia Górska – Miejsce Czasu Odzyskanego.

Jednym z pierwszych działań było umieszczenie na fasadzie historycznego schroniska napisu „Obecność”, nawiązującego krojem do niemieckiego „Felsbaude” (skalne schronisko), który widniał w tym samym miejscu do końca drugiej wojny. Stare litery składające się na niemieckie słowo udało się niedawno odnaleźć na strychu i odtworzyć w formie betonowych odlewów. W ten sposób dawny wizerunek schroniska górskiego połączyliśmy z dzisiejszym – domu sztuki, teatru i swoistej kunstkamery – tłumaczy Piotr Bujas. Plany są jednak dużo ambitniejsze. W ramach przedsięwzięcia przewidziano powstanie w Michałowicach tzw. domu anyrezydencyjnego, czyli przestrzeni udostępnianej zainteresowanym bezpłatnie na podstawie rekomendacji specjalnie powołanej Rady, w której zasiadają m.in. prof. Marek Chołoniewski, Katarzyna Kozyra, Łukasz Stanek czy Monika Konrad, oranżerii, czyli Schroniska dla Niechcianych Roślin oraz Galerii Multisensorycznej o funkcjach kulturalnych i edukacyjnych. Koncepcje architektoniczne obiektów opracowali pro bono Konrad Brynda i Piotr Bujas.

Latarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego
Latarnia Górska: 1 – Dom Czasu Odzyskanego, 2 – Schronisko dla Niechcianych Roślin, 3 – Galeria Multisensoryczna; fot. archiwum Latarni Górskiej

Jako pierwszy powstać ma dom anyrezydencyjny, nazwany Domem Czasu Odzyskanego. Dom, a raczej domek, będzie oferował podstawowe wygody: łazienkę, miejsce do przygotowania posiłków. Główną część stanowić ma wielofunkcyjna przestrzeń z szerokim widokiem na sylwetkę Gór Izerskich. Z położonej pod dachem sypialni rozpościerać się będzie z kolei widok na kolonię i dwustuletni dąb – tłumaczy Piotr Bujas. Kadrowanie widoków i przekazanie doświadczenia tego miejsca gościom jest jedną z naszych intencji. Chcemy stworzyć miejsce wolne od presji nadproduktywności twórczej. Wierzymy, że stworzenie miejsca dedykowanego swoistej antyekonomii czasu wolnego i odpoczynku stwarza sytuację niedostępną w tradycyjnym formacie rezydencji – dodaje Paweł Krzaczkowski.

W planach jest też realizacja małej szklarni, pomyślanej jako Schronisko dla Niechcianych Roślin. W pierwszej kolejności pomieścić ma zbiór zgromadzonych już kwiatów pochodzących z kilku zlikwidowanych sanatoriów i domów wczasowych na Dolnym Śląsku. Jak tłumaczą autorzy, architektura obiektu testować ma możliwości ponownego użycia materiałów pochodzących z lokalnych zasobów. Zaprojektowali stalową konstrukcję o wymiarach 4 x 4 metry, która obudowana zostanie ramiakami okiennymi z przebudowywanych czy wyburzanych w okolicy uzdrowisk.

Latarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego
Latarnia Górska, Dom Czasu Odzyskanego; il. archiwum Latarni Górskiej

W ostatnim etapie przewidziano adaptację znajdującej się na terenie założenia stuletniej  stodoły na cele wystawiennicze i kulturalno-edukacyjne. Obiekt pozwalać ma na realizację działań z różnych obszarów sztuki, ale będzie pełnić też funkcję świetlicy dla lokalnej społeczności. Realizacja projektu Latarni Górskiej opiera się w głównej mierze na wolontariacie. Środki na materiały budowlane, wypożyczenie niezbędnego sprzętu i prace specjalistyczne organizatorzy zbierają m.in. na portalach crowdfundingowych, ale można ich wesprzeć pisząc bezpośrednio na adres: contact@latarniagorska.org.  

Latarnia Górska – Miejsce Czasu Odzyskanego
Inicjatorzy:
Piotr Bujas, Paweł Krzaczkowski, Katarzyna i Zbigniew Szumscy
Autorzy: Konrad Brynda, Piotr Bujas, Paweł Krzaczkowski
Gospodarze: Katarzyna Szumska, Stachu Szumski, Zbigniew Szumski
Rada Domu: prof. Marek Chołoniewski, dr Łukasz Stanek, Marcin Barski, Monika Konrad, Katarzyna Kozyra, Monika Pasiecznik
Partnerzy: badr – Bureau of Architecture Design– Research, Teatr Cinema, Betonovo, Atelier Konrad Brynda. Wiorama

Latarnia Górska w Michałowicach – Miejsce Czasu Odzyskanego
Autorzy Latarni Górskiej z odnalezionymi literami nazwy Felsbaude; fot. archiwum Latarni Górskiej
Inny punkt widzenia: architektura czasu wolnego Według popularnego w latach 50. żartu, najpiękniejszy widok Warszawy roztacza się z 30. piętra Pałacu Kultury, bo to jedyne miejsce w stolicy, z którego go nie widać. Dziś, w czasach bezprecedensowego rozwoju masowej turystyki, ten stary bon mot nabiera nowego znaczenia, tyle że odnosi się do coraz większej liczby obiektów stawianych w rejonach najcenniejszych krajobrazowo w celu podziwiania walorów otoczenia. Czy ingerencja w naturalny krajobraz zawsze musi pociągać za sobą jego degradację? Prezentujemy kilka odważnych realizacji, które zdają się podążać inną drogą.
Nowe wiaty w Karkonoszach Wiosną w czeskich Karkonoszach stanie sześć turystycznych wiat, które zaprojektowali i samodzielnie wykonali studenci politechniki w Pradze.
Tagi:
Podsumowanie akcji Architekci grają dla WOŚP Zakończyła się organizowana przez „Architecture Snob” piąta edycja akcji Architekci grają dla WOŚP. W 2023 roku na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy udało się zebrać ponad 72 tysiące złotych!
W wieku 98 lat zmarł Witold Cęckiewicz Nie żyje nestor krakowskiej architektury Witold Cęckiewicz, laureat Honorowej Nagrody SARP, autor m.in. ambasady polskiej w New Delhi, hotelu Cracovia czy pomników na Polach Grunwaldu i w obozie Płaszów.
Nie żyje Krzysztof Chwalibóg W wieku 83 lat zmarł Krzysztof Chwalibóg, architekt, inicjator powołania Polskiej Rady Architektury, a następnie jej przewodniczący, współdyrektor programu pracy UIA Architektura dla wszystkich, autor i współautor wielu publikacji, a także projektu Polskiej Polityki Architektonicznej.
Bardzo się ze sobą kłócę: rozmowa ze Zbigniewm Maćkowem Te prawie 30 lat to nie jest żelazny dorobek, od którego powinniśmy teraz odcinać kupony. Rzeczy, którymi się dziś chwalimy, za 15 lat mogą być inaczej odbierane, bo przyczyniły się do tego, że z klimatem jest gorzej. Trzymam się zasady: dotychczasowe doświadczenia nas oczywiście budują, ale jest jak w piłce: jesteś tylko tak dobry, jak twój ostatni mecz – z okazji jubileuszu Maćków Pracowni Projektowej ze Zbigniewem Maćkowem rozmawia Maja Mozga-Górecka.
Pierwsze kroki w zawodzie zagranicą W nowym cyklu z praktycznymi poradami dotyczącymi możliwości budowania kariery architektonicznej na wymagającym rynku międzynarodowym Konrad Brzykcy o pracy w Nowym Jorku.
Shigeru Ban: architektura troski Czym jest architektura zrównoważona? Jaką rolę odgrywają w niej drewno i papier? W jaki sposób architekci, projektując, mogą pomagać uchodźcom i ofiarom katastrof? Jakie problemy w tym zakresie można napotkać w Polsce? O postrzeganiu komfortu, kontekstu i dobrostanu z architektem Shigeru Banem rozmawia Magda Pios.