Kika Zdziarska: CAM to ciekawy przykład realizacji promującej integrację. Jednak wyraźny podział budynku ogranicza możliwości spotkania

Spis treści

1. Dziedziniec jest centralnym sercem projektu
2. Architekci musieli zdecydować się na szereg kompromisów
3. Możliwości spotkania są ograniczone
4. Architekci stworzyli przestrzeń do dialogu i obserwacji

Dziedziniec jest centralnym sercem projektu

Centrum Aktywności Międzypokoleniowej przy ulicy Korotyńskiego w Warszawie to ciekawy przykład realizacji promującej integrację, skłaniającej do refleksji nad tym, jak architektura może zachęcać do przełamywania barier generacyjnych i wspierać działania wspólnototwórcze.

Czytaj także: Warszawskie Centrum Aktywności Międzypokoleniowej przybrało kształt uśmiechu. W budynku spotka się kilka pokoleń, a parkowa zieleń przeleje się do wnętrza

Sercem projektu jest centralny dziedziniec – wielofunkcyjna przestrzeń z zielenią, parkietem do tańca, siłownią plenerową i placami zabaw, zaprojektowana z myślą o spontanicznych interakcjach. Zaproponowany układ w kształcie litery C nadaje placowi, otoczonemu przez skrzydła budynku, charakter bezpiecznej, intymnej przestrzeni. Budynek CAM nie przytłacza skalą i harmonijnie współgra z otoczeniem, pomimo powierzchni ponad 2500 metrów kwadratowych. Architekci podkreślają, że to jedna z najlepiej wpisujących się w kontekst spośród ich realizacji, która latem niemal znika w zieleni.

Przeszklenia w budynku rozmieszczono w sposób przemyślany, tworząc ciekawe widoki na zachowane drzewa i nowe nasadzenia. Na kontakt z zielenią i połączenie wnętrza z zewnętrzem pozwalają również tarasy. Od strony południowej powierzchnia przeszkleń jest ograniczona, aby zapobiec przegrzewaniu budynku.

Architekci musieli zdecydować się na szereg kompromisów

Każda z czterech części CAM została starannie zaprojektowana, by odpowiadać potrzebom konkretnych grup użytkowników. Przykładem są przestrzenie żłobka, gdzie sale z bezpośrednim wyjściem do ogrodu, dużą ilością światła dziennego i specjalnie zaprojektowanymi meblami wspierają codzienne funkcjonowanie najmłodszych. W części dla seniorów wyróżniają się zaawansowane rozwiązania dostępności, takie jak łazienki dostosowane do potrzeb osób z demencją starczą.

Czytaj także: Dom dla bezdomnych w Jankowicach

W miarę jak koncepcja Centrów Aktywności Międzypokoleniowej rozszerza się na kolejne dzielnice Warszawy, obserwujemy wyzwania związane ze skalą programu oraz brakiem dostatecznej koordynacji między instytucjami finansującymi poszczególne placówki. Znalazło to odzwierciedlenie w jednostkach umiejscowionych w obiekcie na Ochocie. Architekci z xystudio musieli zdecydować się na szereg kompromisów w realizacji idei integracji międzypokoleniowej, takich jak znaczne ograniczenie przestrzeni wspólnych przy jednoczesnym powielaniu funkcji w różnych częściach budynku – np. przez konieczność zaprojektowania kilku kuchni.

Choć część zewnętrzna sprzyja międzypokoleniowym kontaktom, w zaproponowanym układzie brakuje wewnętrznych przestrzeni wspólnych przeznaczonych do spontanicznych interakcji i zaplanowanych aktywności międzypokoleniowych.

Możliwości spotkania są ograniczone

Wyraźny podział budynku, zapewniający całkowitą niezależność każdej z grup użytkowników, ogranicza możliwości spotkania we współdzielonych przestrzeniach. Architekci zdecydowali się dodatkowo podkreślić ten podział na cztery niezależne części na elewacjach budynku.

Czytaj także: Boisko na dachu, klimatyzowane sale, toalety jak na lotniskach. Tak dziś projektuje się nowe polskie szkoły

Największa przestrzeń, przeznaczona na dzienny dom opieki dla seniorów, wykończona jest płytami HPL w ciepłym kolorze. Kontrastowo odcina się od nich czarna bryła, w której umieszczone są biura organizacji pozarządowych. Zastosowanie luster i kolorowych kul na zewnętrznych ścianach żłobka oraz muralu Marcina Czai na ścianach placówki opiekuńczo-wychowawczej to zabiegi, które wyraźnie identyfikują te części budynku, oddzielając je wizualnie. Pogłębia to wrażenie kolażu kilku budynków złączonych w jedną bryłę, ale funkcjonujących w oddzieleniu.

Być może na decyzje projektowe, które priorytetyzują potrzebę prywatności nad dążeniem do integracji, miał również wpływ charakterystyczny dla Polski niski poziom zaufania społecznego.

Architekci stworzyli przestrzeń do dialogu i obserwacji

W przyszłości warto rozważyć opracowanie systemowych wytycznych programowych dla CAM-ów w przestrzeniach o znacznie mniejszej skali, ze współdzielonymi funkcjami. Przy ich planowaniu można by było skorzystać z doświadczenia pracowni xystudio wynikającego z długoterminowej współpracy między architektami a instytucjami koordynującymi realizację obiektu przy ulicy Korotyńskiego.

Wyjątkowym atutem pracowni w tym kontekście jest zaangażowanie w projekt wykraczające poza moment zakończenia realizacji. Inicjatywa oraz aktywne uczestnictwo architektów w życiu społeczności stwarzają przestrzeń do dialogu i obserwacji. Każda podobna inwestycja może wspierać kolejną, a ogólne wnioski mogą stanowić cenny wkład do wytyczenia standardów projektowania przestrzeni integracji międzypokoleniowej, zwłaszcza w kontekście starzejącego się społeczeństwa.