Spis treści
Fasadę klasztoru i ruchliwą ulicę oddziela mur z rdzawej blachy
W sielskim krajobrazie Kleczy Dolnej pod Wadowicami, na wzniesieniu Kopiec, znajdują się zabudowania Campusu Bemke. Zespół składa się dziś z kilkunastu obiektów. Najstarszym z nich jest czworoboczny klasztor z kościołem księży pallotynów, zbudowany w stylu neoromańskim w 1909 roku, w którym funkcjonowało kiedyś gimnazjum męskie pod nazwą Collegium Marianum kierowane w latach międzywojennych przez jego rektora księdza Leona Bemke. Dziś w klasztorze zamieszkuje kilku księży oraz prowadzona jest szkoła podstawowa z klasami 0-III. Obok, w bujnej zieleni parku, wzniesiono drewniane kaplice Matki Boskiej z dróżkami. Za nimi znajdują się pola uprawne należące do zgromadzenia oraz budynki przedszkola.
Czytaj także: Październikowe wydanie Architektury-murator jest już dostępne. Co przygotowaliśmy dla Was w tym miesiącu?
Ten zróżnicowany formalnie zespół został właśnie uzupełniony o 12 nowych obiektów tworzących rodzaj wioski edukacyjnej, zaprojektowanej wraz z infrastrukturą komunikacyjną, elementami małej architektury oraz systemem identyfikacji wizualnej. Budynek centralny z ogólnodostępnym zielonym dachem rekreacyjnym i zapleczem sportowo-konferencyjnym co prawda wciąż czeka na realizację, ale i tak rozszerzono infrastrukturę dydaktyczną.
i
Tu uczy się 400 uczniów i pracuje 60 nauczycieli. Autorzy projektu połączyli wizualnie najważniejsze człony kompleksu w spójną kompozycję przestrzenną za pomocą podobnych środków wyrazu plastycznego. Północna fasada klasztoru została oddzielona od ruchliwej ulicy Krakowskiej murem z rdzawej blachy corten, zapewniając właściwą izolację akustyczną, bezpieczeństwo i wygodną komunikację wszystkim użytkownikom. Wykonano dwie równoległe ścieżki z pochylniami i schodami w postaci ceramicznego dywanu z czerwonej cegły klinkierowej, rudych barierek i prostych w formie ulicznych lamp. W grubej blasze wycięto charakterystyczne logo i napisy informacyjne.
10 monolitycznych budynków pokrytych ceramicznymi kształtkami
Podobny ceramiczny dywan, lampy i ogrodzenie z bramkami powtórzono w nowej części Campusu, która tworzy osobny mały zespół urbanistyczny o charakterze wiejskiego siedliska. Składa się on z 10 monolitycznych budynków inspirowanych formą niewielkich domostw albo stodół, pokrytych ceramicznymi kształtkami zarówno w płaszczyznach ścian pionowych, jak i skośnych połaci dwuspadowych dachów.
Czytaj także: Budynek otwarty na siebie i na otoczenie. Centrum Przestrzeni Innowacyjnej to najmłodszy obiekt kampusu
Dodatkowo towarzyszą im szklarnia i pergola. Ta nowa część zespołu jest rodzajem hybrydowej szkoły pawilonowej dla klas IV-VIII. Jej ceramiczny dywan między budynkami stanowi publiczną scenę teatru zdarzeń, przeznaczoną również dla mieszkańców gminy. Nawierzchnia ma, podobny do chodnika przy klasztorze, fakturowo-kolorystyczny charakter, ale tu uzupełniona została o geometryczne strefy funkcjonalno-ornamentalne w formie siedzisk, gazonów lub głębokich, zielonych patiów z drzewami. Całość niczym kolorowy, wzorzysty kobierzec lub szlachetny gobelin „oplata” terenowe schody i oba poziomy wewnętrznego dziedzińca, pełniąc funkcję agory, widowni lub sceny.
Wspomniane schody, będące również trybuną, mają swój odpowiednik w auli wyłożonej w całości drewnem, którą zaplanowano przy wejściu, obok sekretariatu. Uczniowie mogą zostawić okrycia w szatni rozświetlonej ogrodami patia. Korytarze, schody i windy umożliwiają dostęp do 17 sal lekcyjnych, sklepiku, sanitariatów, czytelni, pokojów spotkań, strefy rodziców, zaplecza technicznego oraz części administracyjnej z gabinetem dyrektora i pokojami nauczycieli. Ciekawą przestrzenią jest strefa społeczna w skrzydle MakerSpace, z dużym, okrągłym otworem w stropie, umożliwiająca organizację wystaw, rekreację i wypoczynek. Strefy publiczne zaopatrzono w wygodne kanapy, miękkie siedziska, fotele, krzesła, szafy oraz inne sprzęty ze sklejki i forniru, głównie rodzimych producentów.
i
Wszyscy obcują tutaj ze szlachetnym wzornictwem o wysokiej jakości i minimalistycznej estetyce, eksponującej naturę, odpowiednie proporcje oraz dobre materiały. Historia, architektura i dizajn stają się w tym miejscu nauczycielami życia i elementami procesu dydaktycznego. Świetnie rozumiał to Janusz Włodarczyk, nauczyciel akademicki, architekt, autor wielu projektów obiektów szkolnych, który tak pisał w swojej książce Architektura szkoły: (…) obiekt szkolny nabiera jeszcze większego znaczenia w kategorii symbolu, znaku przestrzennego. Wymaga przełożenia języka edukacji i integracji społecznej na język architektoniczny. Przestrzeń Campusu Bemke symbolicznie i praktycznie sprzyja owym kontaktom międzyludzkim oraz budowaniu bliskich relacji z naturą i kulturą regionu.
i
Przemo Łukasik o założeniach autorskich Campusu Bemke
Campus Bemke to kolejna realizacja zaprojektowana z myślą o zapewnieniu najlepszych warunków do edukacji i rozwoju przyszłych pokoleń. Podobnie jak Akademeia High School w Wilanowie („A-m” 01/2018) czy innowacyjna szkoła w Dhace w Bangladeszu szuka odpowiedzi na to, jak powinno wyglądać kształcenie na najwyższym poziomie. Próbuje też zrozumieć i uszanować lokalny kontekst.
Wioska edukacyjna, będąca częścią Campusu Bemke, czerpie z lokalnych uwarunkowań, reinterpretując wernakularny język otaczającej ją zabudowy: niewielkich domów z dwuspadowymi dachami i wiejskich stodół. Kontynuuje ponad stuletnią tradycję edukacyjną tego terenu, zapoczątkowaną przez szkołę księży pallotynów oraz Collegium Marianum, będących częścią kampusu.
Aby stworzyć inspirujące i kameralne środowisko do edukacji i rozwoju, a także uniknąć monumentalizmu, zaprojektowaliśmy kompleks 10 domów. Z zewnątrz tworzą one spójną kompozycję, która wpisuje się w ukształtowanie terenu i skalę otoczenia. Idea wioski z jednej strony ma wymiar architektoniczny, z drugiej jest metaforą społeczności, w której młodzi ludzie dorastają w środowisku sprzyjającym budowaniu samodzielności, odpowiedzialności i współpracy.
i
Całe założenie zostało rozplanowane na jednej, horyzontalnej płaszczyźnie. Budynki ulokowaliśmy na ceglanej nawierzchni, która precyzyjnie kadruje jej teren swoimi wyniesionymi krawędziami. W ten sposób wyznaczyliśmy marginesy obszaru, bez wygradzania, możliwie naturalnie definiując obecność wioski w zieleni. Istniejący krajobraz pozostawiliśmy niemal bez zmian. Zdecydowaliśmy się na użycie jednego materiału. Ceglane kształtki ceramiczne pokrywają nie tylko dachy, ale i elewacje, nadając bryłom monolityczny, rzemieślniczy charakter. Wybór ten jest świadomym nawiązaniem do podłoża geologicznego, czyli gliny, która wydobywana dziesiątki lat temu w tych okolicach, wypalana była w sąsiedniej, nieistniejącej już cegielni. Materiał ten pozwolił również na nawiązanie dialogu z lokalną, typową zabudową. Wioska zmienia swoją skalę, raz stając się jedno-, innym razem dwukondygnacyjną. Pomieszczenia schowane dyskretnie pod terenowymi schodami, doświetlono wewnętrznym, zielonym patiem.
Centralnym punktem kompozycji jest dziedziniec, ukształtowany na dwóch poziomach, który za pomocą szerokich schodów, wpisuje się naturalnie w ukształtowanie terenu. Pomiędzy stopniami rozplanowano głębokie donice z drzewami i bylinami, transformując tę mineralną, ceglaną przestrzeń w wegetacyjny, zacieniany, zielony obszar. W płaszczyźnie placu wycięto liczne kwadratowe otwory, które zazieleniono, tworząc strefy do spotkań i jednocześnie system do zbierania wód opadowych. Na krawędziach tych zielonych rabat, w obniżeniach, jest miejsce, żeby usiąść i podporządkowywać sobie tę przestrzeń.
Rozbicie programu na mniejsze kubatury, w których rozplanowano różnorodne sale dydaktyczne – w tym pracownie plastyczne, chemiczne i nowoczesną majsterkownię (MakerSpace) – pozwoliło stworzyć inspirujące oraz kameralne środowisko do edukacji i rozwoju. Przestrzeń ta umożliwia realizację warsztatów, interdyscyplinarnych projektów, autorskich programów i uczenia się poprzez praktykę, zgodnie z metodą Campusu Bemke. Projekt architektoniczny uwzględnia powiększenie zespołu o liceum i programy ogólnopolskie, co wpłynie na elastyczność przestrzeni oraz zapewni ciągłą ścieżkę rozwoju dla osób w wieku od 3 do 19 lat.
Metryczka projektu: Campus Bemke w Kleczy Dolnej
Campus Bemke Klecza Dolna, ul. Krakowska 4
Autorzy: Medusa Group, architekci Przemo Łukasik, Łukasz Zagała
Współpraca autorska: Dawid Beil, Anna Gołyga, Magdalena Stanik-Banasik, Katarzyna Chobot, Jagoda Kus, Agnieszka Szewera-Drozda, Sandra Przepiórkowska, Marta Boryczka, Łukasz Pieszka, Jakub Pudo, Sabina Sieczkowska, Lechosław Słomka, Grzegorz Pietraszuk, Daria Cieślak, Dorota Pala, Izabela Moskal, Anna Szuba--Białas, Natalia Krzeszowska, Aleksandra Mazur, Tomasz Drozd, Małgorzata Kasińska, Michał Sokołowski
Architektura krajobrazu: Krzysztof Kass KASS-ARCHITEKTURA KRAJOBRAZU
Konstrukcja: Figura Team
Instalacje: Elsanteam, eNNpro, WN-PROJEKT
Projekt drogowy: Seweryn Wróblewski
Generalny wykonawca: TDJ Estate Construction
Inwestor: Fundacja Campus Bemke
Powierzchnia terenu: 14 153,08 m2
Powierzchnia zabudowy: 2618,98 m2
Powierzchnia użytkowa: 2349,79 m2
Powierzchnia całkowita: 4166,78 m2
Kubatura: 20 649,88 m3
Projekt: 2022-2023
Realizacja: 2025
Nie podano kosztu inwestycji
