W rosyjskich koszarach powstał klub fitness, bary i biura. Fort VIII to miejsce spotkań na warszawskim Służewie

2025-02-04 13:32

Teoretycznie zabytkowy fort był tylko obciążającym dodatkiem do biznesowego przedsięwzięcia, inwestorzy dostrzegli jednak w zrujnowanych koszarach potencjał usługowy. Niewątpliwie urzekające mogą być tu walory estetyczne i krajobrazowe. Za projekt obiektu odpowiada biuro festgrupa. Przypominamy tekst Grzegorza Stiasnego z 2021 roku.

Spis treści

  1. Fort VIII z założenia miał być miejscem ukrytym
  2. Zabytek ma tylko jedną, ceglaną fasadę
  3. Pomiędzy reliktami umocnień wiją się ścieżki parku
  4. Marcin Górski z pracowni architektoniczno-konserwatorskiej festgrupa. Założenia projektowe
Spacer po Galerii PLATO z Robertem Koniecznym

W tekście przedstawiono fragmenty artykułu, który został opublikowany w papierowej wersji naszego magazynu

Fort VIII z założenia miał być miejscem ukrytym

Sukcesem rewitalizacji zabudowań jest przywrócenie tych terenów do czytelnej struktury miasta. Kiedyś forty były miejscami ukrytymi, niedostępnymi publicznie, choć i dziś niełatwo do nich trafić. Dla wartości komercyjnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych to duże wyzwanie. Dojazd do Fortu VIII można niepostrzeżenie minąć, bowiem wały giną za grubym „kożuchem” ogródków działkowych zajmujących całe przedpole umocnień.

Dodatkowo główny dziedziniec fortu wypełnia osiedle oficerskich domów szeregowych. Powstały one w połowie lat 80. XX wieku według projektu Macieja Gintowta, znanego z realizacji obiektów wielkoprzestrzennych, takich jak katowicki Spodek czy gdańska hala Olivia.

Czytaj także: Monumentalne, nowatorskie. Spodek, Olivia, Podpromie. Zaprojektował je architekt Maciej Gintowt.

Fort VIII - Służew i Ósmy park 6

i

Autor: Marcin Czechowicz 6 | Z oryginalnej struktury fortu pozostały jedynie część obwałowań i tzw. koszary szyjowe o nietypowym, przełamanym narysie. Budowla przykryta jest nasypem ziemnym

Zabytek ma tylko jedną, ceglaną fasadę

Teoretycznie zabytkowy fort był tylko obciążającym dodatkiem do biznesowego przedsięwzięcia, inwestorzy dostrzegli jednak w zrujnowanych koszarach potencjał usługowy. Niewątpliwie urzekające mogą być tu walory estetyczne i krajobrazowe. Choć zabudowania mają tylko jedną ceglaną fasadę, to jest ona kunsztownie opracowana. Ceglane gzymsy, konsole, filary, łuki i ich zworniki są rzeźbiarsko wyartykułowane, detal jest tu „muskularny”, odpowiadający szorstkiemu, militarnemu użytkowaniu.

Czytaj także: Fort Szczęśliwice w Warszawie zostanie wyremontowany. Grupa Arche chce wskrzesić zabytek na Ochocie

Z kolei tereny pofortecznych obwałowań to niemal gotowy park krajobrazowy wypełniający zaplecze zespołu mieszkaniowego. Przygotowanie inwestycji trwało ponad dekadę. Należało pogodzić wymagania konserwatorskie, środowiskowe i interesy sąsiadów, a w zakresie konserwacji architektury – nie tylko przywrócić do życia strukturę ceglanego budynku, lecz także nasycić ją współczesnymi rozwiązaniami budowlanymi i instalacyjnymi.

Fort VIII - Służew i Ósmy park 17

i

Autor: Marcin Czechowicz 17 | W lokalach powstały restauracje, kawiarnie, sklepy, pracownie projektowe i kameralne biura

Pomiędzy reliktami umocnień wiją się ścieżki parku

Przy wprowadzaniu nowych elementów kierowano się zasadą, aby nie zdominowały one wizualnie historycznej struktury. Ziemia z wykopów pod budowę nowego osiedla została użyta do rekonstrukcji bocznej części obwałowań. Odtworzono dokładnie profile wałów dla historycznej artylerii i piechoty wraz z przedzielającymi je poprzecznie trawersami. Na pozostałym terenie stworzono park ze ścieżkami wijącymi się wzdłuż fosy, pomiędzy reliktami betonowych umocnień.

Fort VIII - Służew i Ósmy park 13

i

Autor: Marcin Czechowicz 13 | Pozostawiono starodrzew, naturalną zdrową roślinność i drzewa owocowe

Marcin Górski z pracowni architektoniczno-konserwatorskiej festgrupa. Założenia projektowe

Głównym wyzwaniem projektu było dostosowanie zabytkowego fortu do współczesnych funkcji i potrzeb użytkowania terenu z uwzględnieniem rygorystycznych zasad ochrony konserwatorskiej dawnych fortyfikacji. Opuszczona i zdegradowana twierdza nie reprezentowała w odbiorze społecznym żadnych wartości architektonicznych oraz zabytkowych. Na jej terenie w latach 80. wybudowane zostało osiedle domów szeregowych wymagające zintegrowania z planowanymi nowymi funkcjami. 

Czytaj także: O historii i teraźniejszości dawnych koszar Tomasz Żylski

(...) Koncepcja zagospodarowania fortu obejmowała: budowę kubatury użytkowej (mieszkalno-usługowej) nawiązującej architekturą do formy nieistniejącego już ziemnego rawelinu w szyi fortu, adaptację koszar szyjowych do funkcji usług centrotwórczych (gastronomii, galerii, klubu fitness, biur) oraz przystosowanie do funkcji rekreacyjnych otwartych terenów fortu: fosy i południowego stoku bojowego, w tym częściowe odtworzenie w zachodnim skrzydle stoku bojowego z wtórnym wykorzystaniem ziemi po wykopie pod budowę osiedla sąsiadującego z fortem. Nie wszystkie elementy pierwotnej koncepcji udało się do dzisiaj zrealizować. Przeprowadzono prace remontowo-adaptacyjne koszar oraz urządzono park. Zadbano, aby na terenie pojawiły się tablice informujące o historii obiektu i funkcjach poszczególnych budowli, również tych zachowanych w ruinie i stanowiących kompozycyjny element parku fortecznego.

Nazwa obiektu Fort VIII - Służew i Ósmy park - rewaloryzacja istniejącego budynku koszar szyjowych na handel i usługi, budowa rawelinu, zagospodarowanie fosy i wałów fortu na tereny sportu, rekreacji oraz na ogólnodostępną zieleń miejską
Adres obiektu Warszawa, Fort VIII–Służew, ul. Nowoursynowska
Powierzchnia terenu 79423.0 m²
Powierzchnia użytkowa 1864.0 m²
Data realizacji (początek) 2017
Data realizacji (koniec) 2019
Koszt inwestycji ok. 13 000 000 PLN
Architektura-murator. Podcast 30/30
Fest Srogi Familok: kulisy reportażu o katowickiej Superjednostce
Architektura Murator Google News
Autor:

--------------

Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy: