| Nazwa obiektu | Osiedle SBM Torwar |
| Adres obiektu | Warszawa, rejon ulic Solec, Ludna, Wilanowska |
| Autorzy | Kuryłowicz & Associates, architekt Ewa Kuryłowicz (generalny projektant pracowni) |
| Zespół projektowy | architekci Magda Krześniak, Karolina Miklaszewska, Marek Pianko, Michał Tęskny, Piotr Kuczyński (architekt sprawdzający) |
| Architektura wnętrz | Kuryłowicz & Associates, architekci Karolina Miklaszewska |
| Architektura krajobrazu | Wizual Projekt |
| Konstrukcja | Biuro Projektów Budownictwa |
| Generalny wykonawca | Fundamental Group |
| Inwestor | SBM Torwar |
| Projekt | 2005–2015 |
| Data realizacji (początek) | 2015 |
| Data realizacji (koniec) | 2017 |
| Koszt inwestycji | nie podano |
Nieważne, czy budynek jest stary czy nowy – ważne, żeby się czuło, że stoi tu od zawsze, powiedział kiedyś Renzo Piano. Zespół mieszkalno-usługowy zlokalizowany na warszawskim Powiślu – obecnie modnej dzielnicy, przeżywającej swój renesans – to rzadki w twórczości Kuryłowicz & Associates przykład architektury podporządkowanej całkowicie otoczeniu. Architektura tła, będąca wynikiem analizy miejsca, wzbogacająca i porządkująca ważny, choć zaniedbany fragment miasta, jest udaną próbą rewitalizacji Powiśla. Jest to też kreacja nowej współczesnej jakości w miejscu, które wskutek powojennej urbanistyki zatraciło tożsamość. Nadal brakuje podobnych prób „zszywania fragmentów” miasta poprzez jego dogęszczanie. Projekt ten ma długą historię. Pracę nad nim rozpoczęto w roku 2005, jeszcze pod bezpośrednim kierunkiem Stefana Kuryłowicza. Zespół składa się z czterech budynków – trzech mieszkalnych i jednego usługowohandlowego. Operuje niewielką skalą i jest próbą uporządkowania fragmentu ulicy Solec od strony Ludnej do Rynku Soleckiego. Było to zadanie niezwykle trudne z uwagi na dominujący i narzucony w okolicy układ przestrzenny, tj. swobodną kompozycję punktowców z lat 70. XX wieku z wszechobecną bujną zielenią. W wyniku tej interwencji teren ten ma szanse odzyskać cechy miejskie w dobrym tego słowa znaczeniu i stać się klimatyczną częścią Powiśla z kulminacją w obszarze Rynku Soleckiego. Symbolicznym wejściem do zespołu od ulicy Ludnej jest budynek usługowo-handlowy ukształtowany jako dopełnienie XIX-wiecznej pierzei i tworzący urbanistyczną bramę. To on stanowi wyróżnik całego zespołu, choć jego formalny i estetyczny związek z resztą kompleksu jest luźny – w przeciwieństwie do części mieszkalnej ukształtowano go w sposób bardzo dynamiczny i ekspresyjny, z elewacjami zaprojektowanymi totalnie i bezkompromisowo z kortenu.
i
Realizacja w tym kształcie nie byłaby możliwa bez świadomego inwestora. Spółdzielnia Budowlano- Mieszkaniowa TORWAR to przedsiębiorstwo szczególne. To jej strategia doprowadziła do powstania założenia o takich, a nie innych parametrach. Ma duże i cenne tereny w centrum Warszawy, z których postanowiła uczynić wartość przez dogęszczanie własnych osiedli, uzyskując w ten sposób mieszkania w atrakcyjnych lokalizacjach. Przy czym projektanci nowo powstających obiektów nie poszukują PUM-u za wszelką cenę kosztem przestrzeni wspólnych, a podejmują wyważone próby uzupełniania istniejących zespołów. Procesom tym musi towarzyszyć redukcja terenów zielonych. Tych powstawało w latach wcześniejszych, jak na centrum miasta, nawet za dużo, co rozbijało zwartość kompozycyjną układu miejskiego. Osiedle jest otwarte, jego nowa struktura włącza się w sieć starych powiązań tworząc z nią spójną całość. Urbanistyka zespołu jest prosta i czytelna, tak naturalna, że czuje się jej zrośnięcie z tym miejscem. To jest miara dobrej architektury niezależnie od jej skali.
i
Zespół wtapia się w otoczenie i nawiązuje z nim dialog. Widoczny jest tu wysokiej klasy warsztat projektanta i autorski detal. Kształty budynków są proste, choć nie pozbawione ozdobników, takich jak tektonicznie zdynamizowane szczyty wyróżnione aplikacjami materiałowymi. Dobór materiałów elewacyjnych wydaje się bardzo konsekwentny i dopracowany, bez manierycznych udziwnień dobrze znanych z wielu dzisiejszych realizacji mieszkaniowych. Tworzywa są szlachetne i ponadczasowe. Ciekawym rozwiązaniem, pokazującym hierarchię wartości projektowych, jest koncepcja parterów i wyeliminowanie prywatnych ogródków na rzecz przestrzeni wspólnych i zielonych. Obiekty mieszkalne w parterach wyposażone są w miedziane perforowane okiennice, co łączy je formalnie z budynkiem wejściowym. Parking podziemny jest łącznikiem między wszystkimi elementami zespołu. Poza starannie zaprojektowanymi przestrzeniami o wyrazistej i mocnej estetyce, umieszczono tu galerię reprodukcji sztychów i zdjęć pokazujących historię Powiśla, czyniąc z wnętrza czysto technicznego i funkcjonalnego przyjazną uliczkę. Warszawskie Powiśle zyskało nowy wartościowy fragment zabudowy – zaczątek kolejnych działań w rejonie Rynku Soleckiego. Widać, że nie trzeba odgradzać tego, co nowe od reszty świata. Słowa uznania za odwagę, konsekwencję i próbę pójścia pod prąd. Projekt pokazuje, że nie potrzeba krzyczeć, aby być zauważonym – architektura tła im spokojniejsza tym lepsza.
i
Założenia autorskie
Osiedle SBM Torwar, zlokalizowane przy zbiegu ulic Solec i Ludna na działce należącej do spółdzielni, składa się z trzech budynków mieszkalnych wraz z garażem podziemnym oraz budynku wielofunkcyjnego. W związku z lokalizacją w śródmiejskiej strefie, w rejonie skarpy warszawskiej i istniejącej zieleni parkowej, dążono do uzyskania wysokich walorów architektonicznych, zarówno poprzez wpisującą się w otoczenie formę oraz skalę zabudowy, jak i zastosowanie szlachetnych, trwałych materiałów wykończeniowych – wapienia, tynku, miedzianej blachy. Otwory okienne wypełniono stolarką o wysokich parametrach technicznych, w tym akustycznych, szczególnie w elewacjach od strony ulic Solec i Ludnej. W oknach tych, na balkonach i obrzeżach tarasów zastosowano balustrady ze stali nierdzewnej z wypełnieniami z przeźroczystego szkła bezpiecznego. Ściany zewnętrzne powierzchni usługowych na parterze oraz wejścia do budynków zostały wykonane w ślusarce aluminiowej ze szkleniem przeciwwłamaniowym. Wysokość budynku handlowo-usługowo-biurowego nawiązuje do sąsiednich istniejących obiektów. Jego rozczłonkowana, dynamiczna bryła w okładzinie ze stali korten, z jednej strony współgra z uporządkowaną, zwartą pierzeją domów ul. Ludnej, z drugiej zaś sygnalizuje łączność z położonym w głębi osiedlem, gdzie elewacje wykończone są miedzią w podobnym kolorze. Gabaryty obiektu wielofunkcyjnego i podwyższenie ściany ostatniej kondygnacji pozwoliły na uzyskanie właściwych proporcji sąsiadujących ze sobą w ostrej granicy budowli. Inwestor, świadomy atutów lokalizacji pawilonu w reprezentacyjnej części miasta, dążył do zrealizowania budynku służącego nie tylko mieszkańcom osiedla, ale też wszystkim warszawiakom – pawilonu wyróżniającego się wysokimi walorami funkcjonalnymi, estetycznymi i jakościowymi, w harmonijny sposób porządkującego i uzupełniającego ten fragment Powiśla.
Tomasz Gientka
