Art nouveau w powiatowym miasteczku. Willa Wanda przypomina Casa Batlló w Barcelonie. Chce ją kupić samorząd, ale cena to tajemnica

2025-04-23 15:32

Wszystko tu faluje i płynie, okna mają "nerkowaty" kształt, a całość wieńczy figura kobiety, siedząca na Księżycu. Czy to Wanda? Secesyjna willa Wanda w Piotrkowie Trybunalskim, porównywana z budynkami, zaprojektowanymi przez Antonio Gaudiego, rzekomo miała powstać dla kochanki gubernatora. Zaprojektował ją Feliks Nowicki. Jest na sprzeda, a budynek w stylu art nouveau chce kupić samorząd. Jednak na remont potrzeba 10 mln, nie mówiąc o zakupie, na dodatek małe są szanse na finansowanie unijne. Radni nie podjęli decyzji, bo nie znają ceny.

Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 w Ossowie

Secesyjna willa Wanda na sprzedaż. Chce ją kupić miasto

To jeden z tych budynków, który owszem, zachwyca, ale mniej jest chętnych, by go kupić i wyremontować. Secesyjna willa Wanda w Piotrkowie Trybunalskim od lat niszczeje. Ale jeszcze się nie sypie. Najpierw był to dom mieszkalny, potem Dom Ludowy, Centralne Biuro Werbunkowe Legionów Polskich, w czasie wojny - siedziba gestapo, a w PRL - potem WKU (do 2010). Od lat nie ma nic. Może być Muzeum Legionów Polskich lub Centrum Parlamentaryzmu Europejskiego. 

W 2013 Agencja Mienia Wojskowego wystawiła willę na sprzedaż. Chętna była tylko jedna osoba. Cena: 858,5 tys. zł, ale wojsko udzieliło bonifikaty ze względu na zabytkowy charakter willi. Ostateczna cena wyniosła 650 tys. zł. Dużo czy mało? Jej budowa kosztowała ok. 2 mln zł - w przeliczeniu "na dzisiaj" - bo wtedy było to 20 tys. rubli.

W 2024 willa Wanda znów trafiła na sprzedaż, ale wygląda na to, że transakcja nie zostanie sfinalizowana w 2025 roku. Willę chce kupić miasto, choć jeszcze rok temu prezydent miasta przyznał, że "piotrkowski samorząd nie jest obecnie przygotowany na zakup tego budynku".

A jednak zaczęli działać. -  Jak tylko pojawiła się informacja, że obecni właściciele chcą sprzedać willę, poprosiliśmy o ofertę. Dostaliśmy konkretną ofertę z ceną w wiadomości prywatnej, zleciliśmy też niezależną wycenę. Musimy dokładnie przemyśleć, czy miasto stać na taki zakup - mówił Juliusz Wiernicki, prezydent Piotrkowa, cytowany przez portal naszemiasto.pl. I dodał: Obowiązkiem samorządu jest dbanie o świadectwo historii naszego miasta.

W środę 23 kwietnia 2025 radni na sesji mieli głosować uchwałę dot. "nabycia do zasobu gminnego zabudowanej nieruchomości położonej w Piotrkowie Trybunalskim przy ulicy Jarosława Dąbrowskiego 14". Ale projekt uchwały zdjęto z programu. 

"Po dyskusji na ten temat, padł wniosek formalny o zdjęcie tego punktu z porządku obrad. Radny Przemysław Winiarski argumentował to tym, że radni powinni uzyskać na temat zakupu jeszcze więcej informacji. Powinna być znana cena zakupu a także przeznaczenie obiektu. Radni chcą także wiedzieć skąd będą pochodziły środku na zakup obiektu, i ile będzie kosztowało jego utrzymanie" - informuje portal piotrkowski24.pl

Do sprawy zakupu radni wrócą podczas komisji oraz na sesji w przyszłym miesiącu (maj 2025).

W projekcie uchwały czytamy:

Działka ma uregulowany stan prawny i nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. 

Na przedmiotowej nieruchomości, jak wskazał właściciel, znajduje się 5 budynków:

  • budynek nr 1 – „willa Wanda”, rok budowy 1909, powierzchnia użytkowa – 450 m2 ,
  • budynek nr 2 – „oficyna”, rok budowy 1909, powierzchnia użytkowa – 500m2 ,
  • budynek nr 3 – garaż, rok budowy 1919, powierzchnia użytkowa 31 m2 ,
  • dwa budynki garażowe dwustanowiskowe, łączna powierzchnia użytkowa – 62 m2 

CZYTAJ TEŻ:

Grand Hotel w Łodzi. To tu z balkonu śpiewał Kiepura

Historia budynku przy Dąbrowskiego 14

Willa warta jest troski. Po renowacji to mogłaby być prawdziwa perła. Już teraz robi wrażenie, choć dziś to niemal ruina, budynek w złym stanie technicznym.

Willa Wanda, projekt Feliksa Nowickiego, powstała w 1904 lub 1905 roku. Wtedy ulica Dąbrowskiego nosiła nazwę Bankowa, a Piotrków był pod zaborem rosyjskim. Plotka głosiła, ze powstała dla kochanki gubernatora, co więcej, to rzekomo jej postać wieńczy fronton domu. To rzeźba kobiety siedzącej na sierpie Księżyca w luźnej sukni. Jednak tak naprawdę nie wiadomo, kim była Wanda, zaś willę dla inżyniera Edward Pętkowskiego zaprojektował "najznakomitszy wówczas piotrkowski architekt, Feliks Nowicki" - czytamy na portalu piotrkowski24.pl

Feliks Nowicki zaprojektował też monumentalny gmach sądu w Piotrkowie.

Willa w Piotrkowie przypomina budynki Antonio Gaudiego

To przez "rozfalowanie" fasady, wprowadzenie ryzalitów, zaokrąglony, "nerkowaty" kształt okien, korynckie kolumienki i balkon, a także asymetrię.

W elewacji parterowej można znaleźć elementy wzorowane na barcelońskiej kamienicy Casa Batlló - porównuje Agnieszka Szóstek na łamach portalu piotrkowski24.pl. I dodaje: Wyrafinowana forma, swoboda kompozycji, asymetria i giętka płynna linia, zdobnicza oszczędność oraz szerokie otwory okienne jak najbardziej oddają wszystko to, na czym opierała się art nouveau. Co ciekawe, kamienica Casa Batlló w Barcelonie powstała w tym samym roku, w którym Feliks Nowicki zaprojektował piotrkowską willę „Wanda”. Tym samym i Piotrków nawiązał do najlepszych dzieł przełomu XIX i XX wieku.

Ornamenty: nenufary i koniczyny, wzory geometryczne

Połączono tu motywy kwiatowe i roślinne, jak nenufary i koniczyny, z ornamentami geometrycznymi. Na jednym szczycie jest rzeźba kobiety, a na drugim napis "Wanda".

Co się stanie, gdy miasto kupić budynek?

- Proces zakupu nieruchomości, następnie pozyskanie dofinansowania na dokumentację techniczną i jej fizyczne uzyskanie wraz ze zgodami konserwatora zabytków będzie trwał ok. 2 lat - czytamy w projekcie uchwały. 

Obiekt jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków i objęty ochroną (wpis do rejestru zabytków - decyzja nr 343 z 28 sierpnia 1984). Wymaga generalnego remontu. A ten nie będzie tani.

Jak sfinansować zakup i remont willi projektu Nowickiego

- W zakresie kosztów koniecznych do przystosowania obiektu na potrzeby budynku administracyjno – biurowego i muzealnego, koszty te zostały określone na poziomie 10.765.800,00 zł - taka informacja jest w projekcie uchwały.

Koszty utrzymania i zabezpieczenia obiektu w aktualnym stanie kształtują się na poziomie 11.615,00 zł.

A cena nabycia? "Właściciel wyraził zgodę na zbycie nieruchomości za cenę nie wyższą niż określona w operacie szacunkowym wykonanym przez rzeczoznawcę majątkowego" - informują urzędnicy

Niestety, na zewnętrzne finansowanie szanse są małe.

- W zakresie możliwości pozyskania środków zewnętrznych na przygotowanie dokumentacji techniczno-projektowej, zakup zabudowanej nieruchomości, remont, rewitalizację przy założeniu wykorzystania obiektu na funkcje administracyjno-biurowe i muzealne, to z uzyskanej informacji wynika, że nie ma możliwości sfinansowania zakupu nieruchomości, która nie jest przeznaczona na cele mieszkalne - dodają urzędnicy z Piotrkowa.

Co więcej, na obecnym etapie (bez sprecyzowanego zakresu prac) trudne jest wskazanie możliwego źródła finansowania – uzależnione będzie to od celu na jaki nieruchomość przeznaczona zostanie docelowo do wykorzystania. Projekt Willa Wanda nie jest wpisany do Gminnego Programu Rewitalizacji i w związku z tym szanse na uzyskanie dofinansowania prac remontowych z funduszy unijnych są znikome - dodają.

Willa Wanda w Piotrkowie Trybunalskim. Zdjęcia

Architektura-murator. Podcast 30/30
Piotr Grochowski. Architekt, który bywa przedsiębiorcą
Video Player is loading.
Czas 0:00
Czas trwania 0:00
Loaded: 0%
Stream Type LIVE
Pozostały czas 0:00
Â
1x
    • Chapters
    • descriptions off, selected
    • subtitles off, selected
      Reklama
      Architektura Murator Google News