Spis treści
- Komentarz redakcyjny do kształtu shortlisty
- Harmonogram tegorocznej edycji EU Mies Award
- Edycja EU Mies Award 2022
- Czym jest nagroda EU Mies Award?
Komentarz redakcyjny do kształtu shortlisty
Jeśli przyjrzymy się kolejnym edycjom nagrody EU Mies van der Rohe Award, widać w sposób przejrzysty jak zmieniała się nie tylko architektura, ale też Europa i wyznawane przez europejskie społeczeństwa wartości – mówi Ewa P. Porębska, redaktorka naczelna „Architektury-murator” i pierwsza przedstawicielka Polski zaproszona do jury tego konkursu.
Porębska zwraca uwagę, że „niektóre z dawniej nagrodzonych projektów mogą dziś wydawać się zaskakujące, zbyt słabe czy nie w pełni właściwe z punktu widzenia obecnie panujących poglądów. Spotykałam się z takimi „łatwymi” wypowiedziami. Tymczasem musimy pamiętać, że każda edycja jest okazją do redefinicji tej nagrody. Werdykt jest sygnałem – inspiracją stworzoną przez jury danej selekcji na temat tego pożądanego kierunku rozwoju architektury. Tak było 10 lat temu, gdy miałam zaszczyt zasiadać w jury, tak jest z pewnością teraz. Osobiście widzę wśród tych 40 obiektów z ogłoszonej wczoraj shortlisty realizacje niezmiernie ciekawe, w tym także te niskobudżetowe, niewielkie, ale pięknie służące lokalnym społecznościom”.
Zwycięzcę tegorocznej edycji EU Mies Award poznamy w kwietniu tego roku. Wcześniej, w lutym, wyłonione zostanie grono 5 finalistów. Nagroda przyznawana jest co dwa lata. Tym razem o laur ubiegało się 362 realizacji z 38 krajów Europy. W tym gronie znalazło się tylko 9 obiektów z Polski oraz jeden budynek zaprojektowany przez polskich architektów poza granicami naszego kraju.
Na shortliście znalazły się modernizacja Targu Błonie Aleksandry Wasilkowskiej oraz zaprojektowana przez Roberta Koniecznego i pracownię KWK Promes Galeria Sztuki Współczesnej PLATO w Ostrawie.
„Bardzo się cieszę z tego, że projekt Aleksandry Wasilkowskiej znalazł się na shortliście. Jest to radość podwójna - po pierwsze to obiekt koronujący dotychczasowe działania architektki, która jako jedna z niewielu specjalizuje się w przestrzeniach targowisk. Nie wynoszę go ponad niezwykle ważne poprzednie bazary i przestrzenie handlowe jej autorstwa, jednak jestem pewna, że piękno i zapamiętywalność formy w Błoniu w istotny sposób, poza innymi walorami, zwróciły uwagę jury. Po drugie zaś – to taka mała satysfakcja osobista; od dawna obserwuję działalność Wasilkowskiej i uważałam, że oto nadchodzi jej czas. Czas na docenienie. I co tu dużo mówić – dla eksperta, który nominuje obiekty (a nominacja to także pisemne przedstawienie uzasadnienia), to powód do dodatkowej radości, wręcz dumy – komentuje Ewa P. Porębska.
Galeria Plato Ostrava to galeria sztuki współczesnej, która powstała w zmodernizowanych budynkach starej rzeźni. Autorem jej przebudowy i adaptacji jest pracownia KWK Promes Roberta Koniecznego.
Warto zwrócić uwagę, że Konieczny ma na koncie aż 14 nominacji do EU Mies Award.
„Nie sprawdzałam, czy jakakolwiek pracownia w Polski ma podobne osiągniecia, ale tak czy inaczej, jest rekordzistą – mówi redaktorka naczelna „Architektury-murator” i dodaje – „Każda realizacja Koniecznego jest zauważana, bo ma silny przekaz emocjonalny, formalny, ideowy. Teraz, po raz pierwszy, projekt tego architekta zaszedł do shortlisty i jest bardzo silnym pretendentem do wygranej. Ma w sobie elementy, które są dziś szczególnie cenione – nadanie nowego życia istniejącej strukturze przy oczekiwanej zmianie funkcji, wyraźne wyodrębnienie tego co zastane, od tego co nowe oraz piękno proporcji.
Warto pamiętać, że wśród nominowanych znalazły się również:
- Kampus firmy odzieżowej LPP w Gdańsku, proj. JEMS Architekci
- Browary Warszawskie, proj. JEMS Architekci
- Szyb Miedzianka, proj. KWK Promes Robert Konieczny
- Sala koncertowa w Jastrzębiu-Zdroju, proj. SLAS Architekci
- Modernizacja Biblioteki Narodowej w Warszawie, proj. Konior Studio i SOKKA
- Kładka w Dobczycach, proj. Biuro Projektów Lewicki Łatak
- Osiedle przy ul. Krudowskiego w Łowiczu, proj. GDA Łukasz Gaj, Pracownia Architektury i Urbanistyki Rafał Mazur
- Szkoła dla ukraińskich dzieci w biurowcu myhive Mokotów Two w Warszawie, proj. xystudio
Harmonogram tegorocznej edycji EU Mies Award
październik 2023 – ogłoszenie realizacji nominowanych do EU Mies Award 2024
styczeń 2024 – ogłoszenie tzw. krótkiej listy EU Mies Award 2024 luty 2024 – ogłoszenie 5 finalistów EU Mies Award 2024
kwiecień 2024 – ogłoszenie zwycięzców EU Mies Award 2024
maj 2024 – UE Mies Award Day z ceremonią wręczenia nagród i wernisażem objazdowej wystawy EU Mies Award 2024
Edycja EU Mies Award 2022
W 2022 roku wśród polskich inwestycji na etapie shortlisty EU Mies Award znalazły się Park Pamięci w Oświęcimiu projektu NArchitekTURA i Centrum Aktywności Lokalnej w Rybniku MWArchitekci.
Zdobywcą nagrody w 2022 r. została pracownia Grafton Architects z Dublina za Town House – Kingston University w Londynie. Wyróżnienie zostało przyznane za stworzenie niezwykłej jakości przestrzeni, które tworzą doskonałą atmosferę do nauki, gromadzenia się, tańca i bycia razem. Town House ma formę szeregu powiązanych ze sobą brył umiejscowionych na otwartym planie i otoczonych fasadą kolumnad. W założeniu budynek jest wielofunkcyjną przestrzenią, w której czytanie, taniec, występy, wykłady, wystawy, badania i nauka szczęśliwie współistnieją pod jednym dachem, a drzwi są otwarte dla wszystkich.
Nagroda dla młodych projektantów powędrowała zaś w ręce barcelońskiej pracowni Lacol za spółdzielcze mieszkania La Borda. Jury konkursu podkreślało charakter tego projektu, a zwłaszcza kwestię modelu inwestycyjnego opartego na współwłasności i współzarządzaniu wspólnymi zasobami i możliwościami. Model ten wykracza poza konkretny projekt budownictwa spółdzielczego: studio jest również prowadzone jako spółdzielnia, w której czternastu specjalistów o różnej wiedzy specjalistycznej stanowi wzór do naśladowania i aktywne narzędzie promowania zmian politycznych i miejskich od wewnątrz systemu, w oparciu o zasady społeczne, ekologiczne i trwałość ekonomiczna.
Czym jest nagroda EU Mies Award?
European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award to najważniejsza nagroda architektoniczna w Europie. Ustanowiona w 1987 roku, 14 lat później na wniosek Komisji Europejskiej stała się oficjalną nagrodą Unii. EU Mies Award tradycyjnie przyznawana jest co dwa lata.
Mies van der Rohe Award powołano oficjalnie 28 kwietnia 1987 roku wspólną umową pomiędzy Parlamentem Europejskim, Komisją Europejską i fundacją. Postanowiono, że będzie ona przyznawana co dwa lata tym obiektom, które wyrażają nowy sposób myślenia o architekturze, są innowacyjne pod względem idei, formy lub też konstrukcji czy technologii. W 2001 roku wprowadzono dodatkowe wyróżnienie – dla najlepiej zapowiadających się młodych architektów. Od tego momentu Mies van der Rohe Award stała się też oficjalną nagrodą Unii Europejskiej w dziedzinie architektury.
Nominacje w każdej z dwóch kategorii zgłaszają powołani przez fundację niezależni eksperci z wszystkich państw Starego Kontynentu, organizacje zawodowe skupione w Radzie Architektów Europy (ACE) i kilka stowarzyszeń spoza UE oraz komitet doradczy złożony z przedstawicieli rożnego typu instytucji naukowych i muzealnych, w tym m.in. Instytutu Berlagego, Centrum Architektury w Wiedniu czy Muzeum Architektury we Wrocławiu. Wyboru laureatów dokonuje jury, w skład którego wchodzą zapraszani przez radę fundacji europejscy specjaliści.
Pierwszym sędzią reprezentującym Polskę w tej grupie była w 2013 roku Ewa P. Porębska, redaktor naczelna miesięcznika „A-m”. Proces wyłaniania zwycięzców przebiega dwuetapowo. Podczas pierwszego posiedzenia spośród kilkuset nadesłanych propozycji do konkursu zostaje zakwalifikowanych zwykle kilkadziesiąt (to tzw. shortlista - lista skrócona), a dopiero spośród nich wybiera się kilku finalistów. Następnie jurorzy odbywają architektoniczną wycieczkę, oglądając obiekty na żywo. W trakcie drugiego spotkania podejmują ostateczną decyzję o przyznaniu Grand Prix. Oprócz statuetek inspirowanych pawilonem Miesa van der Rohe laureaci otrzymują też nagrody finansowe (w 2019 roku autorom modernizacji bloków w Bordeaux przyznano czek na 60 tys. euro, a młodym projektantom za realizację przyszkolnej stołówki w miejscowości Montbrun-Bocage – 20 tys. euro). Wszystkie realizacje, które znajdują się na skróconej liście publikowane są następnie w specjalnym katalogu. Można je także zobaczyć na organizowanej przez fundację wystawie, która przez następne dwa lata podróżuje po całej Europie.
