| Nazwa obiektu | Przedszkole samorządowe w Grabówce |
| Adres obiektu | Grabówka, ul. Leszczynowa 14/1 |
| Autorzy | architekt Piotr Jański |
| Konstrukcja | Termoprojekt, Andrzej Cempel, Agnieszka Dominik |
| Instalacje | sanitarne: Greenbeaver, Marcin Nowak, Karolina Kołodziejczyk, elektryczne: Concept, Zdzisław Stachowiak, Artur Frąszczak |
| Generalny wykonawca | Akcess |
| Inwestor | Gmina Supraśl |
| Powierzchnia użytkowa | 1027.0 m² |
| Kubatura | 4192.0 m³ |
| Projekt | 2014-2016 |
| Data realizacji (początek) | 2017 |
| Data realizacji (koniec) | 2018 |
| Koszt inwestycji | 7 227 000 zł |
Konkurs na projekt siedmiooddziałowego przedszkola w Grabówce gmina Supraśl ogłosiła jeszcze w 2015 roku. Wybudujemy je według najnowszych standardów. Ma to być pasywny budynek ogrzewany pompami cieplnymi – zapowiadał burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski. Zwyciężyła koncepcja zespołu architekta Piotra Jańskiego. Autorzy z szacunkiem odnieśli się do przyszłych użytkowników, projektując prostą bryłę wykończoną surowymi, naturalnymi materiałami. Przedszkole oddano do użytku pod koniec 2018 roku.
Zdecydowaliśmy się na budynek parterowy, ponieważ naszym zdaniem jest to układ najbardziej odpowiedni dla funkcji przedszkolnej. Ponadto pozwala uniknąć kosztownych i niepraktycznych klatek schodowych oraz wind – tłumaczy Piotr Jański. Zwraca przy tym uwagę, że najważniejszym czynnikiem kształtującym bryłę był dostęp naturalnego światła. Od strony okalających ulic budynek ma nieliczne przeszklenia, otwiera się natomiast dużymi połaciami na wewnętrzne patio oraz sąsiadujące z działką drzewa, dodatkowo w obiekcie zastosowano system naświetli dachowych.
Rzut rozwiązaliśmy na planie kwadratu o boku długości 42 metrów. Poprzez patio podzieliliśmy go na dwa skrzydła mieszczące sale zajęć, zwrócone oknami na południe. Bryła to rodzaj cokołu z naturalnego drewna modrzewiowego o wysokości 4,2 metra, w którym wycięte są wejścia i korytarze, a ponad którym góruje sala wielofunkcyjna i naświetla, dodatkowo podkreślone innym materiałem elewacji – mówi Jański. Budynek nakryty jest zielonym stropodachem, będącym swego rodzaju zbiornikiem retencyjnym. Ziemia stanowi także dodatkową warstwę izolacji termicznej i zapewnia obiektowi należytą inercję termiczną.
i
Projektanci starali się też zapewnić maksymalną efektywność energetyczną obiektu, a wśród nowych nasadzeń wykorzystać jedynie gatunki rodzime. Przyjęta koncepcja pozwala uzyskać standard budynku pasywnego, w którym zapotrzebowanie na energię do ogrzewania nie powinno przekraczać 15 kWh/(m2/rok), a całkowite zapotrzebowanie na energię pierwotną 120 kWh/(m2/rok).
Podstawowym źródłem ciepła jest gruntowa pompa ciepła. Zastosowane rozwiązania przegród i wentylacji umożliwiają ogrzanie całego budynku jedynie za pomocą niskotemperaturowego ogrzewania podłogowego wodnego, które zapewnia maksymalny komfort użytkownikom, zwłaszcza dzieciom bawiącym się na podłodze, oraz pozwala uniknąć stosowania niebezpiecznych i nieestetycznych grzejników.
i
Ogrzewanie zasilane pompą ciepła wspomagane jest jedynie sporadycznie niewielkim kotłem gazowym, zapewniającym przede wszystkim przygotowanie ciepłej wody. Na dachach przewidzieliśmy instalację paneli słonecznych, dodatkowo zmniejszających zapotrzebowanie energetyczne budynku – dodaje architekt.
Autorzy zaprojektowali wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, dodatkowo wspomaganą gruntowym wymiennikiem ciepła. Lokalizacja urządzeń bezpośrednio w sąsiedztwie wentylowanych pomieszczeń, pozwala zredukować praktycznie do zera długości przewodów z ciepłym powietrzem i występujące na nich straty energii, a także indywidualnie sterować temperaturą i wilgotnością powietrza.
Projektując zagospodarowanie terenu staraliśmy się zracjonalizować wykorzystanie powierzchni działki i uwzględnić wpływ najbliższego otoczenia na całą kompozycję. Z tego powodu koncepcja nie ograniczała się do granic określonych w regulaminie konkursu, ale zawierała szereg propozycji dotyczących ukształtowania przyległych ulic. Naszym celem było stworzenie wokół przedszkola przyjaznej przestrzeni publicznej, która w naturalny sposób stałaby się centrum nowo powstającego fragmentu miasta – podkreśla architekt.
i
Od strony ulicy Leszczynowej autorzy przewidzieli kilka miejsc parkingowych dla rodziców w układzie prostopadłym do kierunku ruchu. Aby jak najdalej odsunąć je od okien budynku, a także wytworzyć przed wejściem głównym możliwie jak największy plac przeznaczony dla pieszych zdecydowali się umiejscowić zatokę parkingową częściowo w pasie drogowym.
Samo patio przewidziano jako intymną przestrzeń z drewnianą podłogą, w której wycięte są kwadraty mieszczące piaskownicę oraz rabaty mogące funkcjonować jako ogródki pedagogiczne lub zieleń dekoracyjna. Całości kompozycji dopełniają brzozy, stanowiące dodatkowo filtr solarny, bo rzucają cień latem, a gubiąc liście jesienią, pozwalają słońcu operować i doświetlać patio oraz sale zajęć – zwraca uwagę Jański.
Znacznie większy ogród, o półdzikim charakterze, znajduje się w południowo-wschodniej części działki. W tej części zdecydowaliśmy się zastosować formę okręgu, by wyróżnić poszczególne strefy: piaskownice, place zabaw. Każdy z okręgów ma inną, naturalną i amortyzującą nawierzchnię, są to odpowiednio: kora sosnowa, wióry drewniane, piasek i żwirek.
Teren rekreacyjny jest otoczony drewnianym, niebyt wysokim płotem. Dodatkowe, wyższe ogrodzenie oddziela jedynie patio. Taka strukturyzacja przestrzeni pozwala udostępniać zewnętrzną część terenu przedszkola mieszkańcom, także w weekendy i po zamknięciu placówki, jako plac zabaw dla dzieci i miejsce rekreacji.
i
Centralnym punktem budynku jest sala wielofunkcyjna, połączona poprzez przeszklony korytarz zarówno z holem wejściowym, jak i z patio. Przy niej powstał także dodatkowy taras wychodzący na zachód oraz blok kuchenny, dysponujący własnym, niezależnym wejściem oraz zapleczem sanitarno-socjalnym. W skrzydle południowym mieszczą się sale dla dzieci oraz pomieszczenia techniczne, w północnym – oprócz sal dziecięcych znajduje się także pokój dyrektora, pomieszczenia administracyjne i socjalne oraz gabinet lekarski.
Wszystkie przyjęte technologie i rozwiązania materiałowe mają na celu osiągnięcie maksymalnej sprawności energetycznej budynku i ograniczenie kosztów jego eksploatacji. Zastosowanie superizolacji (współczynnik przenikania ciepła U=0.01 W/m2K dla wszystkich przegród budynku), trójszybowej stolarki okiennej (U=0.8Wm/2K) i zielonego dachu pozwalają wydatnie zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania.
Budynek przedszkola w Grabówce zdobył wyróżnienie w w kategorii obiekt oświaty w konkursie Nagroda Roku SARP 2019.
i
W ostatnich latach w Polsce projektuje się coraz więcej energooszczędnych, a przede wszystkim udanych pod względem architektury przedszkoli, by wymienić tylko przedszkole Żółty Słonik w Suwałkach projektu xystudio, gminne przedszkole w Lądku-Zdroju autorstwa pracowni Dominik Górecki Architekt, przedszkole integracyjne w Górze Kalwarii projektu biura RYSY Architekci czy modułowe w Krakowie pracowni Franta Group.
