Salzkammergut, czyli dom solarny. Wyjątkowa architektura, która rozmawia z naturą, zamiast jej się przeciwstawiać

Piotr Kuczia wspólnie z firmą Solarlux oraz profesorem technologii budowlanej i zrównoważonego projektowania Thomasem Auerem z Uniwersytetu Technicznego w Monachium opracował rozwiązania, dzięki którym miejsce, natura i innowacje utworzyły spójną całość. Każda linia graniczna, różnica wysokości i wytyczna miały decydujący wpływ na projekt.

Dom jest efektem prowadzenia precyzyjnego dialogu z uwarunkowaniami terenu. Forma podąża tu za maksymalnie dopuszczalnymi liniami zabudowy, dopasowuje się do topografii i wykorzystuje ograniczenia z niezwykłą dokładnością. Kuczia opisuje ten proces jako precyzyjne wyważenie między zasadami a przestrzenią. Wspomina, jak początkowo na działce w narożnikach przyszłego budynku ustawiono drewniane listwy, aby urząd ochrony przyrody mógł ocenić proporcje obiektu. Z tej współpracy powstała architektura, która wpisuje się w krajobraz, nie tracąc jednak swojej indywidualności. Wąska, szklana szczelina dzieli bryłę, podążając za pragnieniem prostoty, a jednocześnie wprowadza do środka światło i lekkość. Wnętrze domu kontynuuje ową ideę dopasowania do miejsca. Układ typu split-level odwzorowuje naturalne nachylenie terenu, tworząc zróżnicowane wysokości pomieszczeń i zmienne perspektywy, które sprawiają, że doświadczenie przestrzeni nieustannie się zmienia. Centralnym elementem są living stairs – schody, które są czymś więcej niż tylko komunikacją pionową. Stają się miejscem przejścia i odpoczynku, siedziskiem i strefą kontaktu między poszczególnymi częściami mieszkalnymi. Jasne drewno jesionowe na podłogach, ścianach i sufitach tworzy ciepłą, stonowaną atmosferę, dając poczucie przytulności bez utraty przestronności.

Prezentacja Domu Solarnego pochodzi z grudniowego numeru "Architektury-murator" (nr 12/2025). Zobacz, co jeszcze w nim dla Ciebie przygotowaliśmy:

Park Żerański jako model czwartej przyrody, Dom solarny precyzyjnie wpisany w alpejski krajobraz i nowy budynek Wydziału Psychologii UW – to trzy główne realizacje tego numeru. Przyglądamy się także tematowi adaptacji, który rozpatrujemy wielogłosowo. Publikujemy kolejny felieton Doroty Sibińskiej z cyklu „Bomba w Toalecie” oraz teksty w naszych stałych rubrykach: Warsztat, Design i Zawód Architekta.

Forma domu dopasowuje się do topografii terenu, wykorzystując ograniczenia z niezwykłą dokładnością

Ten dom w swojej formie i materiałach wydaje się całkowicie naturalny

Dobór materiałów na elewacji miał na celu świadome powiązanie budynku z kamienistym krajobrazem. Drewno nie było wymagane w projekcie, lecz gdy Piotr Kuczia zaproponował okładzinę z desek sosnowych, pomysł od razu spotkał się z aprobatą inwestora. Z biegiem czasu fasada pokryje się srebrnoszarą patyną, dzięki czemu dom jeszcze bardziej wtopi się w otoczenie. Aby uniknąć odbić w wodzie i przegrzania wnętrz, od strony jeziora zamontowano ruchome drewniane żaluzje, które stanowią osłonę przeciwsłoneczną. Rozpraszają światło, tworzą wrażenie głębi i sprawiają, że elewacja zmienia swój wygląd w zależności od pory dnia i sposobu użytkowania.

Ścisła współpraca z Thomasem Auerem doprowadziła również do powstania zrównoważonej koncepcji energetycznej, opartej na prostych i naturalnych zasadach. Zgodnie z nimi chłodne powietrze doprowadzane jest do budynku przez podziemny kanał, zaś odprowadzane przez komin solarny. Ów przepływ odbywa się zgodnie z prawami fizyki, choć można nim sterować za pomocą kilku ruchomych elementów. To rozwiązanie typu low-tech zapewnia przyjemny klimat wnętrz przez cały rok przy minimalnym zużyciu energii. Zasilanie energetyczne opiera się na trzech sondach geotermalnych, które napędzają gruntową pompę ciepła, zapewniając zarówno ogrzewanie, jak i chłodzenie. W południową połać dachu wkomponowano bezramkowe moduły fotowoltaiczne w odcieniu brązu, które dyskretnie wtapiają się w bryłę i nie zakłócają spokojnego charakteru architektury.

Ostatecznie powstał dom, który w swojej formie i materiałach wydaje się całkowicie naturalny. Pozostaje w równowadze z krajobrazem, a także reaguje na lokalne ograniczenia i przepisy, nie tracąc przy tym twórczej swobody. Siła koncepcji tkwi w tym, że w ramach obowiązujących wytycznych stworzono coś wyjątkowego – architekturę, która rozmawia z naturą, zamiast jej się przeciwstawiać.

Wąska, szklana szczelina dzieli bryłę domu, podążając za pragnieniem prostoty

Piotr Kuczia - założenia autorskie

Budynek harmonijnie wpisuje się w alpejski krajobraz dzięki surowej, rzeźbiarskiej formie oraz pionowemu deskowaniu z drewna, subtelnie współgrając kolorystycznie z otoczeniem. Zwarta, kubiczna bryła zyskała wizualną lekkość poprzez wąski pas szkła, który przełamuje jej masywność i wprowadza do wnętrz przyjemne, rozproszone światło. Przenikanie się wnętrza z otoczeniem umożliwiają duże, przesuwne okna, zlokalizowane od wschodu, południa i zachodu. Północna elewacja pozostaje zaś niemal całkowicie zamknięta. Front domu z widokiem na jezioro Mondsee jest w całości przeszklony. Ruchome, drewniane osłony przeciwsłoneczne dyskretnie zintegrowano z bryłą. Strefa dzienna płynnie przechodzi w loggię, którą dzięki przesuwnym szklanym elementom można całkowicie otwierać lub zamykać. Pełni ona też funkcję energetycznego bufora, chroniącego wnętrze przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, a przy nawet niewielkim nasłonecznieniu staje się komfortową przestrzenią codziennego życia.

Ekologiczna konstrukcja oparta na drewnie CLT zapewnia stabilność przy zachowaniu minimalnej grubości przegród. W budynku wykorzystano odnawialne źródła energii – gruntową pompę ciepła oraz panele fotowoltaiczne, wkomponowane w pokrycie dachu z sosny taborskiej. Wszystkie ściany, sufity, podłogi oraz schody wykończono bielonym jesionem, co dodaje wnętrzom ciepła. Ze względu na położenie budynku na skarpie schody są integralną częścią przestrzeni mieszkalnej, mogą być też miejscem odpoczynku. Dom stanowi nowoczesną interpretację życia w zgodzie z przyrodą – jest prosty, samowystarczalny i harmonijny. 

Wszystkie ściany, sufity, podłogi oraz schody wykończono bielonym jesionem, co nadaje wnętrzom ciepły i harmonijny charakter

Dom Solarny / Metryczka

Dom solarny nad jeziorem Mondsee Salzkammergut, Austria

• Autorzy: Piotr Kuczia
• Współpraca autorska: architekci Prommegger Baumanagement GmbH
• Koncepcja energetyczna: Thomas Auer, Transsolar
• Architektura wnętrz: Piotr Kuczia
• Architektura krajobrazu: Piotr Kuczia
• Konstrukcja: Gruber ZT Statik & Tragwerksplanung
• Generalny wykonawca: BSU BAU
• Inwestor: prywatny
• Powierzchnia terenu: 685 m2
• Powierzchnia zabudowy: 180 m2
• Powierzchnia użytkowa: 305 m2
• Powierzchnia całkowita: 395 m2
• Kubatura: 1580 m3
• Projekt konkursowy: 2021
• Projekt: 2022
• Realizacja: 2025
• Nie podano kosztu inwestycji

---

Dziękujemy, że tu jesteś

Posłuchaj także naszego Podcastu Architektonicznego

Ładnie, tylko lepiej? Gruz, dzikość i narracja w architekturze Archigrestu

Rozmowa z Maciejem Kaufmanem i Marcinem Maraszkiem z Archigrestu o tym, dlaczego architektura publiczna nie musi być gładka, symetryczna i od linijki. O zostawianiu gruzu w parku, sadzeniu nieklonowanych drzew, pracy bez PR-u i znaczeniu dobrze opowiedzianej historii. Wszystko to zaś w tle krążącego z kuluarach przekonania, że ich architektura w istocie architekturą nie jest.