Spis treści
Konferencje, wystawy, spotkania i Triennale
W najnowszym numerze „Architektury-murator” przyglądamy się wydarzeniom, które w ostatnich tygodniach odbiły się echem w środowisku projektowym. W Elblągu odbyły się tegoroczne, Ogólnopolskie Spotkania Studiujących Architekturę (OSSA) – których hasło „Prognozy” stało się impulsem do rozmów o przyszłości polskich miast i miasteczek oraz ich roli w zmieniającym się krajobrazie kraju. Bal Architektek relacjonuje 7. edycję Triennale Architektury w Lizbonie, podejmującą przewodnie pytanie o „ciężar” i jego znaczenia. Z konferencji „Gion A. Caminada i architektura miejsca” przywołujemy inspirujące opowieści architekta o procesie twórczym i odpowiedzialnym projektowaniu.
i
Z kolei dyskusja o fotografii architektonicznej w nowo otwartym Centrum Aktywności Międzypokoleniowej stała się pretekstem do rozważań nad tym, czy obraz może być neutralny i jak uchwycić w kadrze życie, które toczy się wewnątrz architektury. W numerze rekomendujemy także najciekawsze aktualne wystawy, m.in. „A może coś innego? Współczesność na Wawelu”, „Retrowersje. Nowe, całkiem stare szczecińskie Podzamcze”, „Kolekcje. Bycie pośród rzeczy” oraz „Odrażający, brudny, zły”.
Życie po życiu i po ogłoszeniu wyników
W tym miesiącu w dziale O tym się mówi przyglądamy się polskim nominacjom do Nagrody Unii Europejskiej w dziedzinie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohe – Maciej Siuda i Hubert Trammer komentują je z dwóch różnych perspektyw, prowokując pytanie, czy w tej debacie da się mówić jednym głosem. W cyklu Bomba w toalecie Dorota Sibińska zwraca uwagę na zjawisko starzenia się społeczeństwa i na to, jak – po latach niewidoczności – seniorzy stali się ważnymi uczestnikami życia miasta. Autorka przywołuje zarówno otwarcie Centrum Aktywności Międzypokoleniowej, jak i najnowsze warszawskie wystawy, które oddają głos przedstawicielkom starszego pokolenia i pozwalają spotkać się przeszłości z przyszłością.
W grudniowych Kontekstach temat adaptacji rozpatrujemy wielogłosowo, pokazując, jak złożonym i jednocześnie niezbędnym działaniem staje się dziś „architektoniczne życie po życiu”. Autorzy – Artur Celiński, Piotr Grochowski i Dorota Sibińska – przyglądają się temu zagadnieniu z trzech odmiennych perspektyw, odsłaniając zarówno systemowe wyzwania, jak i praktyczne doświadczenia z placu budowy. Celiński podkreśla znaczenie momentów, w których uczestnicy procesu działają we wspólnym kierunku, co pozwala pokonać typowe ograniczenia i pokazuje, że adaptacja może być standardowym rozwiązaniem, a nie wyjątkowym gestem. Grochowski podkreśla z kolei znaczenie ponownego użycia materiałów, wskazując, jak wiele z nich – choć traktowanych jak odpady – zachowuje pełną funkcjonalność i stanowi klucz do zachowania autentycznego charakteru miejsca.
i
Sibińska natomiast przygląda się tysiąclatkom, które już w momencie projektowania miały wpisaną w swoją konstrukcję możliwość alternatywnego wykorzystania; ich ukryty potencjał adaptacyjny, wynikający z realiów zimnej wojny, okazuje się dziś niezwykle aktualny. Razem tworzą całościowy obraz adaptacji jako procesu, który wymaga odwagi, wiedzy i zmiany myślenia – ale daje architekturze drugą szansę, a nam wszystkim lepszą, bardziej odpowiedzialną przestrzeń.
Okładkowa realizacja: Wydział Psychologii UW
W najnowszym numerze przedstawiamy realizację okładkową – nowy budynek Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, zaprojektowany przez Projekt Praga, opisywany przez Piotra Żabickiego i Zygmunta Borawskiego. Obiekt powstał w oparciu o nowe standardy przestrzenne uczelni, a jego program konsultowano z przyszłymi użytkownikami. Założono wielopoziomowe funkcje: dydaktyczne, społeczne i urbanistyczne, w tym publiczny parter pod szerokim zadaszeniem oraz ogólnodostępny ogród na dachu. Kluczowe hasło projektu – otwartość – przejawia się w transparentnych przestrzeniach, braku tradycyjnych korytarzy i zastosowaniu układu galerii wokół atrium.
i
Bryła ma zwartą formę, prefabrykowane elewacje i kasetonowy strop przechodzący z zewnątrz do wnętrza. Centralne atrium z widocznym gridem konstrukcji łączy kondygnacje i organizuje komunikację, a wysunięte kubiki mieszczą sale pracy i miejsca wyciszenia. Wokół znajdują się sale dydaktyczne oraz pokoje pracowników, uzupełnione o miękkie, stonowane wykończenia.
Park Żerański w Warszawie i Dom Solarny w Austrii
W bieżącym numerze prezentujemy także dwie kolejne realizacje. Park Żerański w Warszawie – opisywany przez Pawła Grodzickiego – to druga, po Parku Akcji Burza, realizacja pracowni Archigrest i topoScape rozwijana w duchu tzw. czwartej przyrody, opartej na procesach spontanicznej sukcesji na terenach poprzemysłowych. Projekt wykorzystuje istniejące układy roślinne, włącza w przestrzeń relikty dawnej produkcji prefabrykatów i zakłada minimalną ingerencję w naturalnie odradzający się ekosystem. Jednocześnie park wyposażono w gęstą sieć ścieżek i stref wypoczynkowych, a od strony kanału prowadzi wzdłuż niego wielopasmowy układ komunikacyjny. Grodzicki wskazuje też na bariery odgradzające park od sąsiednich osiedli oraz na intensywność zastosowanych elementów małej architektury, które wpływają na odbiór założenia.
i
Drugą prezentowaną realizacją jest Dom solarny nad jeziorem Mondsee w regionie Salzkammergut, opisany przez Bene Wahlbrinka. Projekt Piotra Kuczi powstał w ścisłym dialogu z wymaganiami lokalnych przepisów, ochrony przyrody i topografii działki. Bryła podąża za maksymalnymi liniami zabudowy i różnicami wysokości, a wąska szklana szczelina dzieli ją na dwie części, doświetlając wnętrza. Układ split-level odpowiada naturalnemu nachyleniu terenu, tworząc zróżnicowane poziomy pomieszczeń. Centralny element stanowią tzw. living stairs – schody integrujące przestrzeń domu. Wnętrza wykończone jesionem podkreślają prosty, spójny układ funkcjonalny podporządkowany uwarunkowaniom miejsca.
i
Dizajn, Warsztat, Przybornik i Zawód: stałe punkty programu
W dziale Wzornik prezentujemy wybór nieoczywistych projektów oświetlenia – opraw, które poprzez formę i sposób emisji światła realnie wpływają na charakter wnętrz. Przybornik jak zwykle gromadzi nowe produkty i specjalistyczne technologie kierowane do architektów. W cyklu Dizajn na zawsze publikujemy obszerny wywiad z Oskarem Ziętą. Projektant opowiada o pracy na styku inżynierii i sztuki, o znaczeniu eksperymentu w edukacji na ETH w Zurychu, o genezie technologii FiDU, a także o sposobie, w jaki deformacja materiału może stać się konstrukcyjnym i projektowym narzędziem.
W dziale Wnętrza prezentujemy Mieszkanie oniryczne w Poznaniu, w którym architektka świadomie przełamuje konwencje typowe dla kamienicznych wnętrz. Intensywne kolory, groteskowe zestawienia i inspiracje włoską estetyką, surrealizmem oraz Memphis tworzą przestrzeń daleką od tradycyjnych realizacji w obiektach historycznych.
