Spis treści
- Nowe budynki w miejscach, które budzą wielkie emocje
- Kukurydze 2.0 na osiedlu Tysiąclecia
- Etapy budowy zespołu budynków przy Zawiszy Czarnego
- Dogęszczanie osiedla Tysiąclecia w Katowicach
- Dane projektu
- Kukurydze 2.0 i osiedle Tysiąclecia w Katowicach. Zdjęcia
Nowe budynki w miejscach, które budzą wielkie emocje
Na razie stoją dwie - 12- i 16-piętrowa. Będą jeszcze dwie 17-piętrowe. Finalny efekt mamy zobaczyć w roku 2028, bo projekt jest etapowany. Kukurydze 2.0 to kolejne bloki, które wyrosły na osiedlu Tysiąclecia w Katowicach. Tuż obok "oryginalnych" Kukurydz projektu duetu Buszko i Franta.
Projekt na zlecenie firmy Henniger Investment przygotowało biuro Medusa Group - to laureaci Nagrody Honorowej SARP 2024. To będzie ich kolejny zespół apartamentowców w Katowicach i kolejny w ikonicznym miejscu. Pierwszy to kompleks Pierwsza Dzielnica. Budynki stoją w Strefie Kultury, czyli najcenniejszej przestrzeni Katowic. Obok Muzeum Śląskiego, które jest w zrewitalizowanych budynkach dawnej kopalni Katowice i nowych, zaprojektowanych przez biuro Riegler Riewe Architekten. W Katowicach przed laty, gdy to osiedle projektowano, toczyła się ostra dyskusja, czy nie zniszczą osi widokowej i kompozycji tego miejsca. A dzisiaj? Obok Pierwszej Dzielnicy wyrosły kolejne wysokie budynki, m.in. 128-metrowy najwyższy budynek mieszkalny Katowic i muzeum dawno przestało dominować w przestrzeni.
Kukurydze 2.0 na osiedlu Tysiąclecia
Tym razem Przemo Łukasik i Łukasz Zagała stanęli przed wyzwaniem stworzenia obiektów, które korespondowałaby z kultowymi Kukurydzami autorstwa duetu Henryk Buszko i Aleksander Franta. Te 17- i 25-piętrowe budynki o kształtach, nawiązujących do kolb kukurydzy do dziś są jednymi z najbardziej znanych w Polsce - właśnie z racji na swój kształt, który wynikał m.in. z konieczności doświetlenia wnętrz i założenia, że bloki mają otwierać się na otoczenie. Zresztą całe Tysiąclecie zaprojektowano tak, że choć postawiono tu kilkanaście bardzo wysokich wieżowców, między nimi było bardzo dużo zieleni, przestrzeni, niskie pawilony, więc nie przytłaczały - osiedle miało być dopełnieniem osi widokowej Parku Śląskiego. Elewacje bloków zostały zrytmizowanie pasami okien i białymi balustradami balkonów.
Kukurydze zaprojektowano w latach 70., a budowa zakończyła się w latach 90. XX wieku. I właśnie obok Kukurydz, których jest pięć, powstały dwie neo-kukurydze, a dwie kolejne powstaną. W sumie będzie w nich 30 tys. mkw powierzchni użytkowej. W jaki sposób Kukurydze 2.0 mają nawiązywać do projektu Buszki i Franty?
Przemo Łukasik i Łukasz Zagała tłumaczyli, że to właśnie białe wstęgi balkonów i zaokrąglone balustrady Kukurydz są podstawą tworzenia kompozycji fasad nowo projektowanych budynków.
- Zespół budynków wielorodzinnych przy ul. Zawiszy Czarnego powstanie z poszanowaniem jego przestrzeni, architektury oraz istniejącej bazy usługowej i rekreacyjnej tej części Katowic. Zaoferuje mieszkańcom ten sam kontekst społeczny i widok, a zarazem współczesny układ mieszkań i większą przestrzeń balkonów – zapowiadali na łamach Architektury-Murator kilka lat temu architekci.
Architekci z Medusy często powtarzają, że Śląsk kojarzy im się z odwagą i gotowością do zmian. I jak ważny jest kontekst.
- Chodzi o to, aby szukać związku z miejscem, które projektuję - mówił w podkaście A-M 30/30 kilka miesięcy temu Łukasik. I dodał: Musimy intensyfikować zabudowę miast, a nie rozlewać je i optymalnie wykorzystywać całą infrastrukturę.
Etapy budowy zespołu budynków przy Zawiszy Czarnego
W pierwszym etapie powstały blok C i D. D był pierwszy. Ma 12 kondygnacji naziemnych, 105 mieszkań i jedną kondygnację podziemną - tu jest parking na 75 miejsc (plus 60 na parkingu naziemnym). Zakończenie budowy zostało zaplanowane na II kwartał 2025. roku. Budynek C ma 16 kondygnacji naziemnych, 140 mieszkań (sprzedaż już ruszyła) i jest niemal gotowy. Dwa kolejne będą mieć po 17 kondygnacji.
Zobaczcie, jak prezentowały się na wizualizacjach i czytajcie dalej.
Dogęszczanie osiedla Tysiąclecia w Katowicach
Wraz z tą inwestycją - tak jak przy okazji budowy każdego nowego budynku na tym wielkim osiedlu, powróciła też dyskusja o dogęszczaniu. Warto przypomnieć, że w ciągu ostatnich 20 lat powstało tu lub jest w budowie kilkanaście bloków. I że przez lata architekci Tysiąclecia walczyli o to, by Tauzen objąć ochroną na mocy prawa autorskiego. Czyli - by nie można było tu bez zgody architektów budować nowych budynków. Jednak ich postulaty nie znalazły zrozumienia, choć sprawa dotarła nawet do Sądu Apelacyjnego. To była precedensowa sprawa, a Franta zapowiedział nawet, że zwróci się Sądu Najwyższego, a nawet do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Aneta Borowik w dogłębnej publikacji pt. "Walka architektów o ich prawa autorskie na przykładzie Osiedla Tysiąclecia w Katowicach" przypomina:
- Do lat 90. XX wieku Henryk Buszko i Aleksander Franta mieli wpływ na decyzje dotyczące przekształceń katowickiego Osiedla Tysiąclecia. 1997 rok przyniósł zmianę tego stanu rzeczy i właśnie wtedy rozpoczęła się ich walka o respektowanie praw autorskich. Pierwsza sporna kwestia dotyczyła przebudowy domu towarowego.
Przed laty, gdy toczyła się sprawa o objęcie osiedla ochroną, Tomasz Studniarek, ówczesny prezes SARP-u w Katowicach przyznał, że "ani spółdzielnia, ani miasto nie dostrzegają wartości, jaką mają".
Od tego czasu na osiedlu powstały nie tylko nowe bloki, nie korespondujące z istniejącą architekturą, ale i m.in. dyskonty czy McDonald's. Spółdzielnia sprzedawała kolejne działki tłumacząc, że utrzymacie tak wielkiego terenu jest kosztowne. Pierwszy nowy wieżowiec stanął przy ulicy Piastów. Potem między ulicami Chorzowską i Ułańską i przy Rondzie Sławika.
Czytaj i oglądaj też:
Fest Srogi Familok - multimedialna publikacja o Superjednostce
Dane projektu
Zespół budynków mieszkalnych na os. Tysiąclecia Katowice, ul. Zawiszy Czarnego
- Autorzy: Medusa Group, architekci Przemo Łukasik, Łukasz Zagała
- Współpraca autorska: Maria Jaksik-Fikus, Łukasz Iwan, Paulina Kałużna, Maciej Nowak, Maciej Orlicz, Tomasz Szeremeta, Tomasz Toczek, Jarosław Przybyłka, Michał Sokołowski, Tomasz Drozd, Mateusz Małecki, Aleksandra Mazur, Małgorzata Kasińska, Krzysztof Weber
- Inwestor: Henniger Investment
- Konstrukcja: KZ Studio Projektowe
- Instalacje: WN
- projekt, Elsanteam, Ennpro
- Projekt zieleni: Krzysztof Kass
- Projekt drogowy: Seweryn Wróblewski
- Powierzchnia terenu: 3,2 ha
- Powierzchnia użytkowa: ok. 29 000 m²
- Projekt: 2021-2023
- Realizacja: 2023-2028
Kukurydze 2.0 i osiedle Tysiąclecia w Katowicach. Zdjęcia
