Obecna formuła Kursu: Metodologia Badań Naukowych, polegająca na połączeniu praktycznych zajęć terenowych, własnych badań i inwentaryzacji ze studiami gabinetowymi, poszukiwaniami archiwalnymi i modelowaniem 3D, skierowana w pierwszym rzędzie do studentów AiOZ, wykrystalizowała się w latach 1997-98, gdy Profesorowie Jerzy Rozpędowski, Stanisław Medeksza i Jacek Kościuk przygotowywali studentów i doktorantów do pracy badawczej w misjach archeologicznych w basenie Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Egipcie, na Cyprze i na Krymie. Specyficzne wyzwania, jakie stoją przed archeologią architektury, wymagały od młodych badaczy poznania tajników historycznego warsztatu budowlanego, zwłaszcza techniki i technologii budowy w aspekcie chronologicznym. Był to pierwszy krok do przeprowadzenia analiz stratygraficznych, tzw. rozwarstwienia chronologicznego odkrywanych reliktów architektury i rekonstrukcji poszczególnych faz budowy.
Początkowo pierwszym etapem Kursu była obowiązkowa letnia praktyka zawodowa, zazwyczaj na terenie wrocławskich i głogowskich wykopalisk staromiejskich, gdzie studenci uczyli się obsługi specjalistycznego sprzętu pomiarowego (od 1997 r. tachimetry laserowe, od 2006 skanery 3D), podstaw inwentaryzacji i rozwarstwienia chronologicznego budowli oraz zasad współpracy z przedstawicielami innych dyscyplin a także miejsca i roli badań naukowych w procesie inwestycyjnym. Zupełnie nowym doświadczeniem była współpraca świata naukowego z szeroko rozumianym przemysłem i biznesem, w realiach gospodarki rynkowej – dla wielu naszych studentów pierwszy krok w swojej późniejszej pracy zawodowej a także niezapomniana lekcja samodzielności i operatywności.
W kolejnym etapie (semestr zimowy) młodzi naukowcy przygotowywali studium historyczno-architektoniczne wraz z modelem 3D wybranej budowli zabytkowej lub odkrytych właśnie w terenie reliktów dawnej architektury. W wielu wypadkach wyniki badań studentów były publikowane w czasopismach branżowych a także stawały się tematem wystąpień konferencyjnych a nierzadko późniejszych prac dyplomowych. Oczywiście wielu spośród uczestników Kursu i praktyk terenowych działało i działa z powodzeniem w misjach badawczych a także prowadzi własną działalność projektową o profilu konserwatorskim.
Na współczesne cele przedmiotu, sformułowane w latach największego „boomu” inwestycyjnego we Wrocławiu, zawarte w karcie Kursu, składają się:
C1 Praktyczne zapoznanie studentów z charakterem i metodami prowadzenia współczesnych badań naukowych: historyczno-architektonicznych i architektoniczno-archeologicznych, zgodnie z aktualnym rozporządzeniem ministerialnym.
C2 Zapoznanie studenta z metodami pozyskiwania danych do badań naukowych i interpretacją dokumentacji specjalistycznej.
C3 Praktyczne zapoznanie studentów z metodami prowadzenia analizy stratygraficznej i wykonywania rozwarstwienia chronologicznego budowli zabytkowych, zgodnie z wymogami urzędów konserwatorskich.
C4 Zapoznanie studentów ze współczesnymi metodami tworzenia dokumentacji z badań architektoniczno-archeologicznych, wymaganej przez urzędy konserwatorskie.
C5 Praktyczne przygotowanie studentów do sporządzania krótkich prac o charakterze sprawozdań z badań naukowych, prac materiałowych oraz przyczynkarskich.
C6 Zwrócenie uwagi studenta na potrzebę prowadzenia podstawowych ratowniczych badań w obiektach zabytkowych oraz wyrobienie umiejętności ich racjonalnego planowania w ramach procesu budowlanego.
Coraz większym zainteresowaniem studentów cieszą się zagadnienia o charakterze menedżerskim, zwłaszcza: aspekty administracyjne i logistyczne prowadzenia badań naukowych, uzyskiwanie decyzji – pozwoleń konserwatorskich, badania „inwestorskie” a przebieg procesu inwestycyjnego, obowiązki kierownika badań w ramach inwestycji, badania ratownicze i wyprzedzające oraz ich konsekwencje dla przebiegu procesu inwestycyjnego, proces inwestycyjny jako potencjalne źródło zagrożeń dla zabytku, rola i uprawnienia służb konserwatorskich, wnioski i wytyczne konserwatorskie, badania programowe oraz uprawnienia i normy branżowe.
Zajęcia seminaryjne prowadzone są obecnie na platformie TEAMS, w oczekiwaniu na szybki powrót do aktywnej pracy terenowej.
dr Roland Mruczek / archeolog i historyk architektury / Katedra Historii Architektury, Sztuki i Techniki PWR
Specjalny NEWSLETTER STUDENCKI „Architektury-murator”co miesiąc nowa porcja architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
