Spis treści
- Księgarnia, kantor, restauracja. Historia dworca kolejowego w Katowicach
- Po przebudowie obiekt zyska funkcje gastronomiczne
- Zmiany niewidoczne na zewnątrz. Budynek zyska podziemną kondygnacje
- Kształt dachu pozostał bez zmian
- Rozwiązania budowlane
i
Księgarnia, kantor, restauracja. Historia dworca kolejowego w Katowicach
Za projekt przebudowy odpowiadają architekci od lat współpracujący z inwestorem Holding Liwa - Michał Grzybek i Grażyna Grzybek, autorzy m.in. przebudowy łódzkiego Grand Hotelu czy Hotelu Warszawa.
Przebudowywany obiekt stanowi część zespołu pełniącego dawniej funkcję dworca kolejowego w Katowicach, który został wybudowany w drugiej połowie XIX wieku i zmodernizowany na początku XX wieku. Jego styl określa się mianem modernizmu historycznego z elementami secesji. Czas dwudziestolecia międzywojennego był okresem, w którym w kompleksie dworca działała Kolejowa Kasa Oszczędności. Znajdowały się tu księgarnia i kantor oraz urząd pocztowo-telegraficzny, Komisariat Kolejowy, restauracja, a nawet Wydział Cywilny Sądu Okręgowego.
Obiekt przestał pełnić swoją funkcję wraz z uruchomieniem w latach 70. XX wieku nowego dworca (proj. Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki), którego charakterystycznymi elementami były zadaszenia w formie żelbetowych kielichów według konstrukcji Wacława Zalewskiego. Warto wspomnieć, że o ich zachowanie toczyła się kilkanaście lat temu w przestrzeni publicznej batalia wspierana przez środowisko architektoniczne i aktywistów. Nowy dworzec przeobraził się, jak wiele innych w różnych częściach Polski, w obiekt komunikacyjno-handlowy, zaś stary czekał dalej na swój moment, który miał niedługo nadejść.
Kompleks starego dworca, zajmuje całą pierzeję południową ulicy Dworcowej. Składa się z głównego gmachu i czterech pawilonów dobudowywanych na przestrzeni lat i w różnych stylach architektonicznych. Od lat 70. pełniły one różne funkcje, m.in. magazynów, sklepów, sali gimnastycznej (hala zachodnia), a także klubu muzycznego czy restauracji (hala wschodnia).
i
Po przebudowie obiekt zyska funkcje gastronomiczne
Prace projektowe nad nadbudową, a także zmianą sposobu użytkowania oraz pogłębieniem i powiększeniem piwnic budynku należącego do spółki Holding Liwa przypadły na rok 2021, a w 2022 roku zwieńczone zostały uzyskaniem pozwolenia na budowę.Ostatnie kilka lat to nie tylko przeobrażenie tego dworcowego budynku, lecz także kompletna przebudowa ulicy Dworcowej, zmiana organizacji ruchu, nowe nasadzenia zieleni, pojawienie się fontanny i iluminacji. Niedługo dalszy fragment kwartału zacznie zmieniać się za sprawą inwestycji hotelowej zlokalizowanej na odcinku między ulicami Dyrekcyjną a Mielęckiego.
Jednokondygnacyjny obiekt składa się z dwóch zasadniczych części – strefy wejściowej do hali przekrytej kolebką o osi prostopadłej do ulicy oraz przylegającej do niej poprzez łącznik drugiej hali o osi równoległej do ulicy Dworcowej. Po przebudowie obiekt ma pełnić różnorodne funkcje gastronomiczne. Wnętrza w częściach wspólnych wykończone zostaną przez inwestora, natomiast poszczególne strefy przeznaczone pod wynajem – indywidualnie przez operatorów restauracyjnych.
i
Zmiany niewidoczne na zewnątrz. Budynek zyska podziemną kondygnacje
Aby budynek mógł być w pełni użytkowy oraz stanowić przykład udanej rewaloryzacji, musi spełniać warunki, które nadadzą mu nowe życie, zachowując formę i ogólny wygląd ikony na stałe wpisanej w plac utworzony przez zrewitalizowaną ulicę Dworcową. Największą ingerencją w obiekt była decyzja o jego całkowitym podpiwniczeniu. Nie miało to wpływu na wygląd budynku, a pozwoliło na stworzenie dodatkowej powierzchni dla usług. Od strony głównej arterii koncepcja zakładała obniżenie terenu o jedną kondygnację. Umożliwi to stworzenie poniżej jego poziomu miejsca dla małej gastronomii dostępnej z ulicy poprzez terenowe schody. Granicą tego obniżenia jest obrzeże działki. W przestrzeni kondygnacji -1 zlokalizowane zostaną pomieszczenia techniczne i sale restauracyjne.
Od strony ulicy Dworcowej w dawnej hali sportowej zaplanowano obniżenie okien tak, by umożliwić również bezpośredni dostęp do tej części budynku z poziomu terenu. Kształt okien i podziały pozostały bez zmian. Również w ryzalitach bocznych hali głównej otwory okienne mają się znajdować na poziomie chodnika. W przestrzeni dawnej sali sportowej zaprojektowano dwie antresole (na poziomie +4,2 oraz +8,05), połączone schodami z główną salą restauracyjną. W tej części zaplanowano też wyjście na balkon, pełniący funkcję ogródka gastronomicznego, który ma bezpośrednie połączenie komunikacyjne z poziomem terenu poprzez schody zewnętrzne prowadzące na ulicę Dworcową. Posadzki tarasów wykonane będą z płyt granitowych. Odwodnienie zapewniają kanały liniowe ze stali nierdzewnej. Antresole dawnej sali gimnastycznej powstały w konstrukcji żelbetowej, a ich geometria nawiązuje do projektu brutalistycznych kielichów dworca otwartego w 1972 roku.
i
Kształt dachu pozostał bez zmian
Nad dawną halą sportową zaplanowano realizację nowej więźby dachowej tak, by umożliwić wykorzystanie powierzchni poddasza do celów komercyjnych. Nowa konstrukcja wykonana została z drewna klejonego, przekryta dachówką ceramiczną. Kształt dachu pozostał bez zmian. Ze względów statycznych wieniec budynku wzmocniono stalowymi ściągami w układzie poprzecznym. W częściach po wschodniej i zachodniej stronie zaplanowano przeszklenie fragmentów połaci dachowych. W obiekcie przewidziano także montaż dwóch przeszklonych szybów windowych łączących wszystkie poziomy budynku. Hala główna – pod dachem kolebkowym – ma pełnić funkcję lokalu gastronomicznego z własnym minibrowarem. W jej przestrzeni wprowadzono również antresolę. Płyta żelbetowa oparta została na słupach i belkach stalowych.
Elewacje zostaną poddane kompleksowej rewaloryzacji według programu konserwatorskiego opracowanego zgodnie z zasadami konserwacji zachowawczej, której celem jest pozostawienie pewnych śladów przeszłości z różnymi niedoskonałościami.
i
Rozwiązania budowlane
Budowa rozpoczęła się w 2022 roku od wzmocnienia fundamentów i posadowienia obiektu na palach przy użyciu technologii jet-grouting. Proces iniekcji strumieniowej polega na wywierceniu otworu za pomocą żerdzi z dyszami iniekcyjnymi, zakończonej koronką wiertniczą, a po osiągnięciu projektowanej rzędnej – podnoszeniu obracającej się żerdzi i podawaniu zaczynu cementowego pod wysokim ciśnieniem. Po zamontowaniu w formowanym elemencie zbrojenia, w naszym przypadku dwuteownika, możliwe jest wykorzystanie uformowanego elementu jako pala lub palisady.
Głębokość posadowienia i sposób wykonania kolumn były wynikiem zaplanowanego podkopania budynku w celu uzyskania kondygnacji podziemnej. Wcześniej obiekt miał tylko fragmentaryczną, płytką piwnicę w swojej południowo-zachodniej części. Po wykonaniu palisady można było wykopać ziemię, a następnie przygotować płytę denną i ściany dociskowe zasłaniające kolumny, na których posadowiony był cały budynek.
Czytaj także: Odkryte fundamenty – o koncepcji hotelu Warszawa Michał Grzybek
W kolejnym etapie zrealizowano stropy żelbetowe. Różne rzędne wynikały z różnych planowanych warstw posadzek – innych dla stropodachów (tarasów), innych dla pomieszczeń z podłogą podniesioną i jeszcze innych dla typowej podłogi.
Od strony południowej, wzdłuż torów, zaplanowano taras, z którego rozpościera się widok na torowisko i ulicę Dworcową z dominantą w postaci hotelu Monopol.
Nowe zadaszenie dawnej sali gimnastycznej pokryte zostało dachówką marsylką. Część połaci przeszkolono, a całość opiera się na więźbie z drewna klejonego. Dach kolebkowy zyskał termoizolację wykonaną metodą natryskową oraz nową blachę łączoną na rąbek w kolorze dobranym do zadaszeń sąsiadujących obiektów, które stanowiły kiedyś jeden zespół budynków dworcowych, a dziś należą do różnych właścicieli. Zrewitalizowany obiekt wyposażono w nowe, stalowe i aluminiowe okna oraz drzwi. Renowacji poddano istniejące stalowe kraty. Na ich wzór pojawiły się także w kilku miejscach nowe.
Aktualnie przygotowywana jest granitowa posadzka tarasów. Trwają także prace instalacyjne wewnątrz, a na elewacjach odbywają się próby kolorystyczne i prace konserwatorskie. Zakończenie planowane jest na 2025 rok.
--------------
Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy:
