Warszawskie Tygrysy

Jeden burzą, drugi remontują. Różne losy warszawskich realizacji „Tygrysów”

2023-08-24 11:23

Rozpoczął się remont socrealistycznego gmachu przy ul. Chopina w Warszawie. Budynek jako część nowej dzielnicy ministerialnej zaprojektowali w latach 50. Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokszyński i Eugeniusz Wierzbicki, tworzący grupę tzw. Tygrysów. Tymczasem kilka ulic dalej dobiegła końca rozbiórka innej realizacji tego słynnego architektonicznego tria.

Tygrysy w Warszawie

Dobiegło końca wyburzanie budynków przy ul. Rozbrat 44a. Na nic zdały się protesty społeczników i stołecznego konserwatora zabytków. W miejscu historycznego gmachu z lat 30. i sąsiadującego z nim powojennego skrzydła autorstwa „Tygrysów”, jak nazywano architektów Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokszyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego, spółka X Point Powiśle planuje realizację biurowca (więcej na ten temat pisaliśmy w artykule „Rozbrat 44a do rozbiórki. Co z pawilonem Syreniego Śpiewu?”). W tym samym czasie położona nieopodal socrealistyczna kolonia projektu słynnego architektonicznego tria przechodzi modernizację.

Monumentalny zespół przy ul. Chopina zrealizowano w 1957 roku jako część planowanej dzielnicy ministerialnej. W jego skład wchodzą trzy obiekty. Budynek przy ul. Chopina 5A wyremontowano już kilka lat temu. Teraz przyszedł czas na gmach pod adresem Chopina 5B, który formą nawiązuje do klasycystycznych wielkomiejskich kamienic. Licowany piaskowcem, zwraca uwagę centralnie usytuowanym wejściem, do którego prowadzą dwa biegi schodów ozdobionych masywną, tralkową balustradą. Od momentu powstania budynek nie był poddawany modernizacjom. Z biegiem lat na skutek działania wilgoci i zanieczyszczeń tynki, gzymsy i okładzina kamienna cokołu uległy zniszczeniu. Dziś, dzięki dotacji miejskiej w wysokości ponad 200 tys. zł, wspólnota mieszkaniowa będzie mogła rozpocząć generalny remont elewacji.

Znane i mniej znane realizacje Tygrysów

Warszawskie Tygrysy to autorzy takich realizacji jak Dom Partii w Warszawie (1947-1951), Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Skopje (1966), Muzeum Przyrodnicze Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem (1980) czy rozebrany w 2011 roku dworzec kolejowy w Katowicach (1959-1971). Ale architekci maja na koncie znacznie więcej realizacji. W samej tylko Warszawie według ich projektu powstały m.in. willa przy ul. Zawrat (1952), dom akademicki Wyższej Szkoły Dziennikarskiej przy ul. Belwederskiej (1953), Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie przy ul. Bagatela (1954), budynki mieszkalne przy Puławskiej (1954), Odyńca (1956), Marszałkowskiej (1957), Kredytowej (1959), Rakowieckiej (1962) i przy pl. Dąbrowskiego (1960), gmach administracyjny MSW (1955), tzw. Dom Społeczny (1956), przedszkole przy pl. Dąbrowskiego (1960), kino Bajka (1961) czy osiedle mieszkaniowe Anin (1967).

Realizacje Tygrysów znajdziemy też w Łodzi (przebudowa gmachu KW PZPR, 1956), Lublinie (Średnia Szkoła Plastyczno-Muzyczna, 1965), Łebie (ośrodek rekreacyjny Orbisu, 1957), Białymstoku (Teatr lalek, 1979), Białowieży (hotel i muzeum, 1969), Szczecinie (Teatr lalek Pleciuga, 1972; Dom Marynarza, 1972), Rzeszowie (Szkoła Muzyczna, 1972; filharmonia, 1974) czy Łowiczu (hotel Turystyczny, 1974). Warto dodać, że większość tych obiektów projektanci zrealizowali dzięki wygranym w konkursach architektonicznych, a zgodnie z anegdotą nazwę Tygrysy otrzymali właśnie dlatego, że w tej konkurencji nie mieli sobie równych i niczym drapieżne koty wręcz „rozszarpywali rywali”. Jak wyliczył Tadeusz Barucki, w 55 ważnych konkursach organizowanych po wojnie architekci zdobyli aż 18 pierwszych nagród (notabene uzyskali też 3 drugie, 2 trzecie i 5 czwartych nagród, a także 10 wyróżnień).