Każdy ma prawo do dźwięku. Wyniki konkursu na projekt wystawy w Pawilonie Polskim

Na 13. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji „Common Ground” Polskę reprezentować będzie praca artystki Katarzyny Krakowiak

Założenia projektu
Każda architektura jest zjawiskiem dźwiękowym. Stanowi środowisko rozprzestrzeniania się dźwięku, wzmacnia pewne jego właściwości kosztem innych, ale także pochłania dźwięk, filtruje i przekazuje go dalej. W dyskretny i niewidzialny sposób organizuje tym samym nasze życie społeczne. Perspektywa dźwiękowa pozwala mówić o tym procesie inaczej niż w kategoriach oddzielania i wydzielania przestrzeni społecznych. Ściany, podłogi, systemy wentylacji, ocieplania czy kanalizacji — wszystkie one stanowią raczej systemy łączenia i przekształcania relacji międzyludzkich, niż ich separowania. Oznacza to jednak także, że w rzeczywistości modernistyczna obietnica zagwarantowania przestrzeni intymnej jest raczej ambiwalentnym uczestnictwem w intymności, które odnajdujemy w takich praktykach jak nasłuchiwanie, podsłuchiwanie czy inne procedury słuchania przez architekturę. Naszym celem jest wywołanie dyskusji na temat funkcji architektury w wyznaczaniu tytułowego „wspólnego gruntu” a także granic, do których jesteśmy w stanie się zbliżyć w dążeniu do jego osiągnięcia. Perspektywa słuchania pozwala postawić to pytanie w nowym świetle i zwrócić uwagę na aspekty pomijane często zarówno w teorii, jak i praktyce architektonicznej.

Wystawa
Na podstawie tych założeń, Pawilon Polski przekształcony zostanie w centrum słuchania całego budynku składającego się z pięciu pawilonów. Projekt ma stanowić zaproszenie do doświadczania architektury jako złożonego procesu dźwiękowego wyznaczającego zakres tego, co wspólne. Architektura zostanie ukazana jako pierwotny system słuchania (za) nas — wytwarzający, przenoszący i zniekształcający dźwięki. 

W Pawilonie Polskim powstanie niewidzialna, dźwiękowa reprezentacja wybranych części architektury sąsiednich pawilonów. Na podstawie pomiarów i modeli akustycznych przygotujemy instalację zbierającą dźwięki z całego budynku — zarówno z fasady, jak i z wnętrz pozostałych pawilonów. W pawilonie słyszalne będzie naturalne drżenie murów, a także dźwięki codziennych aktywności dochodzące od sąsiadów. Zwiedzający zostaną publicznie postawieni w sytuacji, która na co dzień ma charakter prywatny — „podsłuchiwania” innych. Jak zareagują na ową „wspólną przestrzeń”?

Autorka pracy
Instalacja artystyczna oraz projekt architektoniczny przygotowane zostaną przez Katarzynę Krakowiak. Zarówno tematyka dźwięku, jak i architektury jest centralna w praktyce artystki od początku kariery. W swych projektach bada akustykę miasta.  Zajmują ją szczególnie sposoby powstawania echa. W ramach cyklu Ekspektatywa (Bęc Zmiana, 2010), we współpracy z Krzysztofem Gutfrańskim opracowała i opublikowała instrukcję, jak zbudować własne Słuchawy. Korzystając m.in. z fal radiowych czy telefonów komórkowych, projektuje nowe pejzaże dźwiękowe. Dyplom uzyskała w roku 2006 w pracowni Mirosława Bałki w Pracowni Transplantacji Rzeźby, gdzie w latach 2004–2007 była asystentką swego promotora. Do jej najważniejszych wystaw należą Who Owns the Air? w Galerii Foksal (Warszawa, 2011), Game and Theory w South London Gallery (Londyn, 2009). Jej prace prezentowane były na wystawach zbiorowych m.in. w Tallinie (KUMU Museum, 2011), Dortmundzie (HMKV, 2011). W 2007 odbyła staż w Architecture Foundation w Londynie. Od 2011 zatrudniona jest w Pracowni Projektowania Wnętrz Miejskich (Wydział Architektury Wnętrz) w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (współpracuje z Jackiem Dominiczakiem).
Michał Libera — socjolog, producent, kurator i krytyk muzyczny. Współpracownik Polskiego Radia (Program II), redaktor serii muzycznej w wydawnictwie Słowo/obraz terytoria, współproducent serii płyt poświęconych Studiu Eksperymentalnemu Polskiego Radia w wydawnictwie Bôłt Records, a także serii płyt konceptualno-popowych Populista. Współzałożyciel Fundacji 4.99, organizator koncertów, warsztatów i prób Playback Play, plain. music, The Song Is You. Publikował m.in. w „Glissando”, „Res Publica”, „Kultura Współczesna”. Regularny współpracownik Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, CSW Zamek Ujazdowski, Muzeum Narodowego w Warszawie (oddział w Królikarni).

Zespół
Artystka: Katarzyna Krakowiak
Kurator: Michał Libera
Akustyk: Andrzej Kłosak
Asystent kuratora: Zuzanna Koszuta

Komisarz Pawilonu Polonia: Hanna Wróblewska
Asystent komisarza: Joanna Waśko
Organizator wystawy w Polskim Pawilonie: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki www.zacheta.art.pl

Udział Polski w 13. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej