
i
Muzeum Historii Żydów Polskich na warszawskim Muranowie uroczyście otwarte zostało 20 kwietnia 2013 roku w związku z obchodami 70 rocznicy powstania w warszawskim getcie. Nowe warszawskie muzeum odwiedziło w ciągu dwóch pierwszych dni przeszło 15 000 osób. W gmachu nie ma jeszcze wystawy stałej – pojawi się ona nie wcześniej, niż za rok – odwiedzający mogli jednak zwiedzić gmach muzeum z przewodnikiem, uczestniczyć w warsztatach, pokazach filmowych i koncertach. O pierwszym elemencie wystawy opowiadała architektka Maria Piechotka, która wraz z mężem opisała architekturę żydowską w Polsce. Liczne publikacje prezentujące polskie synagogi są do dziś bezcennymi źródłami informacji o często niezachowanych już obiektach sakralnej architektury żydowskiej. Badaczka podkreśliła wyjątkowość polskich bożnic, wyróżniających się bogatymi polichromiami. Choć judaizm zakazuje wykonywania wizerunków, synagogi wznoszone na ziemiach Rzeczpospolitej często zdobione były polichromiami o wyjątkowo bogatej ikonografii. Obok wzorów geometrycznych czy wici roślinnych pojawiały się w nich malowane elementy architektoniczne, znaki zodiaku, a przede wszystkim wyobrażenia zwierząt o bogatej symbolice. Stylizowane przedstawienia miały oryginalny charakter. Malarze żydowscy uprawiali sztukę dekoracyjną i bogatą, mocno stylizując przedstawienia, stosując czyste kolory i wyraziste formy, dalekie od stylistyki przyjętej przez świeckich malarzy-chrześcijan. Religijne ograniczenia i odrębna tradycja artystyczna doprowadziły do wykształcenia zwłaszcza we wschodnich rejonach Reczpospolitej sztuki o zupełnie odrębnym wyrazie.