Międzynarodowy konkurs Wienerberger Brick Award odbywa się co dwa lata. Został powołany w 2004 roku w celu uhonorowania wybitnej architektury ceglanej. Od 2013 roku, również w trybie dwuletnim, organizowana jest polska edycja nagrody. Co ciekawe, zastosowanie produktów organizatora - firmy Wienerberger, nie jest warunkiem udziału w konkursie.
Tegoroczna, siódma już edycja upłynęła pod znakiem refleksji nad kryzysem związanym z globalnym ociepleniem. Podczas panelu poprzedzającego wręczenie nagrody dyskutowano o architektonicznych rozwiązaniach, które mogą zaradzić jego pogłębianiu. Kierunek ten mocno zaznaczył się w decyzjach jury - poprzez nagrodzone obiekty wysłano wyraźny sygnał, co będzie istotne w architekturze najbliższych lat - nie spektakularne formy, lecz innowacyjne rozwiązania wpływające na efektywność energetyczną i minimalizację szkodliwości dla środowiska naturalnego. Nagrodzono rozwiązania, które wykraczają poza nieco już zużyte, bo powielane w nieskończoność pojęcie zrównoważonego rozwoju. Zwyciężyły budynki opierające się na wykorzystaniu tradycyjnych technologii, naturalnej wentylacji, które niejako przy okazji wyróżniają się ponadprzeciętnymi jakościami estetycznymi. Takie rozwiązania umożliwia cegła, materiał o wielowiekowej tradycji, który pomimo swej długiej historii jest w stanie sprostać wyzwaniom współczesności.
W tegorocznej edycji zmieniono zasadę naboru projektów. Dotychczas nominacje zgłaszane były przez krytyków i dziennikarzy. Teraz architekci sami nadesłali swoje realizacje. Na konkurs wpłynęło ponad 600 projektów z 55 krajów, spośród których jury wybrało 50 finałowych obiektów. W czasie uroczystej gali rozstrzygnięcia konkursu, która odbyła się 19 maja 2016 roku w Wiedniu, wręczono nagrody główne oraz ogłoszono zwycięzców następujących kategorii:
1. Budynek mieszkalny (Residential Use) 2. Budynek użyteczności publicznej (Public Use) 3. Modernizacja (Re-Use)4. Budynek w zabudowie uzupełniającej (Urban Infill) 5. Specjalne zastosowanie (Special Solution)
W tym roku Nagrodę Główną otrzymały dwa projekty. Jedna z nich została przyznana budynkowi biurowemu 2226 w Lustenau w Austrii, zaprojektowanemu przez pracownię Baumschlager Eberle. Nazwa budynku wskazuje na zastosowaną w nim rewolucyjną komcepcję energetyczną - choć obiekt funkcjonuje bez klimatyzacji i bez ogrzewa temperatura w jego wnętrzach przez cały rok utrzymuje się na poziomie między 22 a 26 oC. Jest to możliwe, dzięki solidnej strukturze muru szczelinowego o grubości całkowitej 76 cm. Jedynym źródłem energii jest ciepło emitowane przez ludzi, komputery i punkty świetlne. Moje credo to powrót do korzeni. Nie chcę projektować inteligentnych domów i inteligentnych miast. Chcę prostych budynków, które działają. Masywna ściana z cegły idealnie spełnia tę misję - powiedział Dietmar Eberle, dyrektor zarządzający w pracowni Baumschlager Eberle. Oprócz Nagrody Głównej, budynek otrzymał także nagrodę w kategorii Specjalne zastosowanie (Special Solution).
Zdobywca drugiej Nagrody Głównej, Dom 1014 znajduje się w centrum Granollers w Barcelonie. Powstał na długiej i wąskiej działce o szerokości zaledwie 6,5 metra. Podobne warunki można spotkać w wielu historycznych miastach. Umiejętna odpowiedź na trudne warunki i wykorzystanie terenu uznawanego za nieużytek przyniosło obiektowi podwójne zwycięstwo - dom nagrodzono również w kategorii Budynek w zabudowie uzupełniającej (Urban Infill). Aby sprostać wymaganiom klienta i stworzyć dwie niezależne strefy domu, hiszpańska pracownia architektoniczna HARQUITECTS stworzyła sekwencję naprzemiennych przestrzeni wewnętrznych i zewnętrznych, składających się na przytulny dom, część gościnną, tarasy i atria. Dzięki wykorzystaniu cegły budynek harmonijnie wpisuje się w otoczenie - stanowi splot estetyk odwołujących się do tradycji i nowoczesności.
Projekt, który zwyciężył w kolejnej kategorii - Budynek mieszkalny (Residential Use) odwołuje się do konstrukcji zaobserwowanej w naturze. Już sama nazwa - Dom Termitiera, wskazuje na źródło inspiracji - specyficzną formę gniazda budowanego przez termity. Układ wewnętrzny domu opiera się na centralnym pomieszczeniu, w którym spotykają się wszystkie korytarze, galerie i małe pokoje. By sprostać ekstremalnym warunkom pogodowym Wietnamu, zespół architektów z pracowni Tropical Space do budowy całego obiektu wybrał cegłę. Perforowany mur przepuszcza do wnętrza obiektu światło i powietrze, a także absorbuje nadmiar wilgoci.
Audytorium szpitala klinicznego AZ Groeninge w Belgii jest zwycięzcą w kategorii Budynek użyteczności publicznej (Public Use). Podczas gdy układ głównego gmachu kliniki opiera się na tradycyjnym układzie, nowe audytorium zdaje się z jednej strony zapadać pod powierzchnię pochyłego gruntu, a z drugiej nadwieszać nad murawą. Chropowate cegły okalają zakrzywioną fasadę audytorium. Cegły zostały ustawione pionowo, aby podkreślić krzywiznę budynku, która wygląda jak wstęga - wyjaśnia Bert Dehullu z pracowni Dehullu Architecten.
Zwycięzcą w kategorii Modernizacja (Re-Use) jest Marília project, autorstwa pracowni SuperLimão Studio z São Paulo w Brazylii. Posiadłość przy Rua Marília pochodząca z 1915 roku jest jednym z ostatnich historycznych ceglanych obiektów w okolicy. Zamiast opowiedzieć się za najbardziej ekonomicznym wariantem wyburzenia i rozbiórki dawnego budynku mieszkalnego, architekci wraz z właścicielem terenu postanowili zachować obecną jego strukturę. W przypadku Marília mieliśmy możliwość przygotowania projektu, który będzie szanował tradycję, materiał, środowisko i otoczenie – podkreśla architekt.
Nagrodę Specjalną otrzymał duet architektów z Duplex Architekten ze Szwajcarii za projekt Cluster House w Zurichu. W ramach tej nowej koncepcji mieszkańcy rezygnują z niektórych udogodnień, takich jak własne miejsca parkingowe, otrzymując w zamian możliwość korzystania z różnorakich usług, takich jak „car sharing” (wspólne korzystanie z samochodu), otwarte, wspólne kuchnie, szklarnie, a nawet pokoje hotelowe dla gości.
Konkursowi towarzyszy publikacja „Brick’16”, która prezentuje sześciu laureatów tegorocznej edycji oraz pozostałe 44 finałowe projekty. Oprócz 300 kolorowych fotografii i planów, album zawiera teksty o wybitnej architekturze ceglanej, opracowane przez architektów i krytyków, m.in. esej redaktor naczelnej miesięcznika "Architektura-murator" Ewy P. Porębskiej.
