Profesor Stanisław Juchnowicz

i

Autor: Franek Vetulani

Architekci Krakowa

Stulecie urodzin Stanisława Juchnowicza, współprojektanta Nowej Huty

2023-06-14 13:49

Z okazji przypadającej w tym roku 100. rocznicy urodzin wybitnego architekta i urbanisty Stanisława Juchnowicza Międzynarodowe Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej otrzymało jego imię.

Stanisław Juchnowicz, jeden z najwybitniejszych polskich architektów i urbanistów urodził się 10 czerwca 1923 roku. Był wieloletnim nauczycielem akademickim Politechniki Krakowskiej. Od 1954 roku pracownikiem i dziekanem (1984-1987) Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, założycielem i dyrektorem Instytutu Projektowania Miast i Regionów WA PK. Także wieloletnim przewodniczącym Komisji Urbanistyki i Architektury Polskiej Akademii Nauk,

W 1985 roku z inicjatywy prof. Stanisława Juchnowicza powołano na Politechnice Krakowskiej Ośrodek Kształcenia Urbanistów dla Krajów Rozwijających się (obecnie: Międzynarodowe Centrum Kształcenia PK). Do końca zawodowej aktywności prof. Juchnowicz był jego dyrektorem, a następnie przewodniczącym Rady Naukowej. Idea utworzenia przy Politechnice Krakowskiej ośrodka wyspecjalizowanego w kształceniu cudzoziemców zrodziła się w Nigerii, gdzie późniejszy założyciel Centrum przebywał w latach 1972-1979 (był tam m.in. organizatorem i dziekanem Wydziału Urbanistyki i Planowania Regionalnego Ahmadu Bello University w Zarii). Pobyt w Afryce pozwolił prof. Juchnowiczowi bliżej poznać ogromne problemy związane z urbanizacją w krajach rozwijających się, szczególnie problemy ekologiczne. Jednostkę pod nazwą Ośrodek Kształcenia Urbanistów dla Krajów Rozwijających się powołał Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego 31 lipca 1985 roku.

W ośrodku uruchomiono kursy przygotowujące zagranicznych kandydatów do studiów na kierunku architektura i urbanistyka. Profil działania i program ośrodka z biegiem lat się poszerzał. Wobec napływu osób zamierzających podjąć studia na innych kierunkach technicznych, jednostka różnicowała programy dydaktyczne. Sukcesywnie wzrastała też liczba studentów z różnych krajów Europy i Bliskiego Wschodu, Azji i obu Ameryk. W 2002 roku Ośrodek Kształcenia Urbanistów został przekształcony w Międzynarodowe Centrum Kształcenia i Studiów Urbanistycznych, a w roku 2007 – w Międzynarodowe Centrum Kształcenia.

Na przestrzeni lat w MCK PK stworzono kompleksowy system przyjmowania cudzoziemców, nostryfikacji dyplomów, kształcenia przygotowawczego i kierowania na studia, obejmujący współpracę z placówkami dyplomatycznymi, urzędami i agencjami rządowymi oraz z polskimi uczelniami. Dzisiejsza działalność Centrum obejmuje kursy przygotowujące do podejmowania w Polsce studiów i badań naukowych w dziedzinach nauk technicznych, przyrodniczych, ekonomicznych, humanistycznych i artystycznych. W ciągu 38-letniej działalności MCK PK przygotowało do studiów w Polsce kilka tysięcy obcokrajowców, w tym blisko 2 tys. stypendystów Rządu RP. Obecnie politechniczna jednostka jest jedną z zaledwie 9 ośrodków w kraju z akredytacją Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, upoważniającą do prowadzenia kształcenia przygotowawczego obcokrajowców (w tym nauki j. polskiego) do studiów w Polsce. W tym roku akademickim w Międzynarodowym Centrum Kształcenia PK do studiów w Polsce przygotowuje się 164 słuchaczy.

Poza dydaktyką, w Centrum realizowane są przedsięwzięcia naukowe i projektowe. Podtrzymuje się – zapoczątkowane przez prof. Stanisława Juchnowicza – zaangażowanie w badania z dziedziny urbanistyki, zrównoważonego rozwoju, a także wielokulturowości i edukacji dla zrównoważonego rozwoju. Od 2015 roku realizowane są w MCK PK studia podyplomowe na kierunku Zarządzanie Zrównoważonym Rozwojem Miast. Od 2019 roku Centrum prowadzi także studia podyplomowe na kierunku CSR Management.

Międzynarodowe Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej imienia Stanisława Juchnowicza

W setną rocznicę urodzin profesora Międzynarodowe Centrum Kształcenia Politechniki Krakowskiej otrzymało imię Stanisława Juchnowicza. Podczas uroczystości, która odbyła się 13 czerwca z udziałem rodziny profesora, władz Krakowa, uczelni oraz przedstawicieli Wydziału Architektury, a także zaproszonych gości i studentów MCK została także odsłonięta tablica upamiętniająca profesora.

Prof. Stanisław Juchnowicz był m.in. współautorem planu urbanistycznego Nowej Huty. Od 1950 roku był członkiem zespołu projektowego Nowej Huty i głównym projektantem osiedli B-1, B-2, B-3 i A-11. Opracowane pod jego kierunkiem „Studium zagospodarowania przestrzennego Kraków – Wschód” otworzyło dyskusję na temat przyszłości Nowej Huty. Stało się inspiracją dla działań, które doprowadziły m.in. do planu rewitalizacji wschodniej części miasta – strategicznego projektu Kraków – Nowa Huta Przyszłości. Jako były żołnierz Armii Krajowej prof. Juchnowicz zaangażował się również w plany postawienia w Krakowie pomnika Armii Krajowej. Podejmował liczne inicjatywy i projekty służące poprawie warunków ekologicznych miasta (m.in. na rzecz utworzenia użytku ekologicznego Łąki Nowohuckie).

Ślady jego działalności można odnaleźć nie tylko w stolicy Małopolski. Był założycielem i kierownikiem pracowni urbanistycznej obudowy Głównego Miasta w Gdańsku (1949-1950), autorem projektów centrów miast: Chorzowa, Krakowa, Lublina, Łodzi, Santiago de Chile oraz rozbudowy miast nigeryjskich: Zaria, Gaya, Gombi i Bichi. Ekspert ONZ ds. Planowania miast, twórcą pierwszego planu Abudży – nowej stolicy Nigerii.

Za swoją działalność prof. Stanisław Juchnowicz został wyróżniony wieloma nagrodami, m.in. Nagrodą Miasta Krakowa w dziedzinie nauki i techniki oraz odznaczeniami państwowymi i branżowymi. W listopadzie 2013 roku otrzymał także tytuł Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Był działaczem społecznym, żołnierzem Armii Krajowej, członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, założycielem, przewodniczącym (1983-1989) i honorowym przewodniczącym (1989-2020) Polskiego Klubu Ekologicznego – pierwszej w byłym Bloku Wschodnim niezależnej organizacji pozarządowej działającej na rzecz ochrony środowiska. Jako ekspert PKE i antykomunistycznej opozycji tworzył filozofię ekorozwoju Polski i uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu. Prof. Stanisław Juchnowicz zmarł 31 stycznia 2020 roku w Krakowie.

100-lecie urodzin Profesora uczci także Muzeum Krakowa. Od 14 czerwca w Pałacu Krzysztofory można oglądać ekspozycję pt. „Widok na Krakowian – Stanisław Juchnowicz”, prezentującą pamiątki związane z bohaterem wystawy. Będzie ona dostępna do końca września 2023 roku.