CAL w Ryniku 1

i

Autor: Jakub Certowicz 1 | Widok z ul. Chłodnej

Centrum Aktywności / Rybnik

2020-11-25 11:37

Ten obiekt to prosta, bezpretensjonalna, lecz tym silniejsza deklaracja wiary w architekturę, która może zmieniać rzeczywistość na lepsze. O realizacji MWArchitekci pisze Oskar Grąbczewski.

Stworzenie Centrów Aktywności Lokalnej w Rybniku to pomysł śp. Wojciecha Studenta – architekta współprowadzącego przez lata znaną na Śląsku pracownię projekt3, a później wiceprezydenta miasta odpowiedzialnego za inwestycje. Do ich zaprojektowania zaprosił jako autorkę Marlenę Wolnik – niegdyś współzałożycielkę KWK Promes, obecnie prowadzącą biuro MWArchitekci.

Koncept stworzony został z myślą o mieszkańcach mniej reprezentacyjnych dzielnic, w których brakowało przestrzeni organizującej życie społeczne. Dzięki nim zyskują miejsce imprez, spotkań, wspólnego spędzania czasu. Pierwszy z tych obiektów zrealizowano na przedmieściu Kłokocin, planowane są jednak kolejne dwa – w dzielnicach Ochojec i Paruszowiec.

CAL w Ryniku 2

i

Autor: Marcin Giba 2 | CAL w Kłokocinie to dwa niezależne budynki, połączone półkolistym placem

CAL w Kłokocinie to dwa niezależne budynki. Połączone są półkolistym placem – o nawierzchni z kostki poprzerastanej trawnikiem – który służy jako miejsce festynów, przedstawień czy organizowanych zawodów. Flankują go ściany, które w części uformowane zostały na kształt widowni. W jednym z obiektów mieści się wielofunkcyjna sala na kilkadziesiąt osób oraz niewielki lokal gastronomiczny z zapleczem sanitarnym. Drugi to po prostu wiata – miejsce pierwotnie przewidziane na magazyn stołów, ławek, rowerów, w którym jednak użytkownicy szybko odkryli wielki potencjał dla różnych aktywności. W efekcie można się w niej schronić przed deszczem, śniegiem lub słońcem i oddawać się wszystkiemu, co tylko dopuszcza prawo i surowy śląski dobry obyczaj. Przedłużeniem CAL jest sekwencja otwartych przestrzeni – plac zabaw, plenerowa siłownia i mały skatepark – łącząca je z niewielkim zbiornikiem wodnym.

CAL w Ryniku 5

i

Autor: Jakub Certowicz 3 | Plac o nawierzchni z kostki poprzerastanej trawnikiem

Centrum w Kłokocinie jest zrealizowane w całości z drewna, które i na zewnątrz, i wewnątrz budynku podkreśla rzeźbiarskość bryły. Każdy architekt doceni fakt, że również konstrukcja jest drewniana. Podłoga i ramy przeszkleń też mogłyby być z tego samego materiału, ale tu śląska praktyczność i oszczędność zwyciężyły z architektoniczną ideowością. Prostota budynków jest zwodnicza – geometria przekręconych kalenic powoduje, że mamy do czynienia z powierzchniami trzeciego stopnia, kunsztownie zaprojektowanymi w klejonym drewnie. Świetnie to widać w wiacie, która uwolniona od funkcji staje się popisem formalnej maestrii – szczególnie jej wnętrze, z wachlarzowo rozkładającymi się ramami drewnianej konstrukcji cieszy oko piękną, dynamiczną formą, nieoczekiwanym powiewem architektonicznego luksusu w prostym, skromnym obiekcie.

Czytaj też: Skwer Gwary Warszawskiej – nowe centrum aktywności lokalnej w stolicy |

CAL w Ryniku 6

i

Autor: Michał Jędrzejowski 4 | Dach spełnia również funkcję użytkową poprzez zaprojektowane na nim siedziska

Powstanie Centrum wydawać by się mogło sprawa błaha. Obiekt jest niewielki, lokalny – jego zasięg oddziaływania to przecież nieduże przedmieście niezbyt znanego śląskiego miasta. Uważam jednak, że stała się tutaj rzecz bardzo ważna, która może posłużyć za wzór znacznie bardziej eksponowanym i prestiżowym lokalizacjom. Miasto poprzez świadome, rozważne działanie zaproponowało rozwiązanie realnego problemu – braku przestrzeni publicznej w okolicy, która tego potrzebowała. Nie powstał tu przypadkowy obiekt wybrany w przetargu ze względu na najniższą cenę. Pojawiła się mała perła architektury, do powstania której doprowadziła harmonijna współpraca władz miasta ze świetnymi lokalnymi architektami bardzo dobrze rozumiejącymi kontekst i uwarunkowania tematu. Odczytuję ten budynek jako prostą, bezpretensjonalną, ale tym silniejszą deklarację wiary w architekturę, która może zmieniać rzeczywistość na lepsze. Okazuje się, że wszyscy, niezależnie od miejsca zamieszkania i zasobności, mogą mieć prawo do architektury najwyższej jakości – mądrze zaprojektowanej, finezyjnej, wykonanej z dobrych materiałów. Dzieciaki z Kłokocina, bawiąc się pod misternym sklepieniem drewnianej wiaty lub wspinając na sprytnie skonstruowane na paraboloidalnej ścianie siedziska, mogą mimochodem, intuicyjnie uczyć się geometrii, plastyki czy estetyki. Może w efekcie, za kilkanaście lat, pójdą w ślady architektów z MWA, których nieduży budynek z przedmieść Rybnika właśnie zawędrował do wielkiego świata architektonicznej ekstraklasy.

Czytaj też:  Sala koncertowa w Rybniku |

CAL w Ryniku

i

Autor: Jakub Certowicz 11 | Centrum – łącznie z konstrukcją – zostało zrealizowane z drewna. Jedynie podłogę i ramy przeszkleń wykonano z innych materiałów

Założenia autorskie

Centrum Aktywności Lokalnej to projekt, którego celem było stworzenie przestrzeni scalającej życie mieszkańców dzielnicy i umożliwiającej im integrację. Architektura jest skromna i wtapiająca się w otoczenie, bardziej kreująca przestrzeń, niż sama będąca widoczną kubaturą. Jest to miejsce dostępne dla każdego, zachęcające, by wyjść z domu i ze sobą pobyć, by wzmacniać więzi zarówno te międzyludzkie, jak i – poprzez symbolikę miejsca i kształt budynków – dzielnicy z miastem.

Projekt swym zakresem ma objąć większość rejonów Rybnika, ale w pierwszej kolejności dokonano wyboru trzech: Kłokocin, Ochojec, Paruszowiec. Każda z lokalizacji ma swój specyficzny charakter, dlatego wyzwaniem było stworzenie uniwersalnego budynku – symbolu, identyfikującego miasto z dzielnicą – ale także na tyle elastycznego, aby można go było dostosować do kontekstu określonego miejsca. Przedstawiony projekt spełnia te oczekiwania na kilku poziomach – głównie formy i funkcji, które mogą być modyfikowane w zależności od potrzeby i sytuacji.

Bryła budynku oparta jest na planie prostokąta ze skręconą płaszczyzną dachu. Spełnia on również funkcję użytkową poprzez zaprojektowane na nim siedziska wykorzystywane zarówno w czasie plenerowych wydarzeń jako trybuny, jak i w trakcie codziennego odpoczynku.

CAL w Ryniku

i

Autor: Jakub Certowicz 12 | Wnętrze sali wielofunkcyjnej

Pozioma krawędź dachu elewacji z jednej strony obiektu nawiązuje do zabudowy z płaskimi dachami, podczas gdy uzyskany poprzez skręcenie bryły skos do budynków o spadzistym zwieńczeniu. Możliwość swobodnego kształtowania formy, a także wzajemnego ustawienia obiektów względem siebie, przy jednoczesnym utrzymaniu charakteru i wyrazu, pokazuje uniwersalność projektu i potencjał dla jego adaptacji w każdej lokalizacji.

Marlena Wolnik

CAL w Rybniku 13

i

Autor: Jakub Certowicz 13,16 | Wiata to miejsce pierwotnie przewidziane na magazyn, jednak użytkownicy szybko odkryli wielki potencjał dla różnych aktywności
Metryka

Centrum Aktywności Lokalnej

Rybnik, ul. Bracka

Autorzy: Marlena Wolnik MWArchitekci, architekci Agnieszka Borkowska, Marlena Wolnik

Współpraca: architekci Jan Fiałkowski, Barbara Rokicka, Aleksandra Rudnicka

Architektura wnętrz: architekci Jan Fiałkowski, Barbara Rokicka, Aleksandra Rudnicka

Konstrukcja: Pracownia Usług Projektowych "Pro-Rad" Radosław Wileński

Generalny wykonawca: ZPUH Al-Due Bogusław Jarzyna Inwestor: Miasto Rybnik

Powierzchnia terenu: 5526 m2

Powierzchnia zabudowy: 450 m2

Powierzchnia użytkowa: 119 m2

Powierzchnia całkowita: 200 m2

Kubatura: 778 m3

Projekt: 2017

Realizacja: 2019

Koszt inwestycji: 1 098 000 PLN

CAL w Rybniku 16

i

Autor: Jakub Certowicz 14 | Przedłużeniem CAL jest sekwencja otwartych przestrzeni – plac zabaw, plenerowa siłownia i mały skatepark – łącząca je z niewielkim zbiornikiem wodnym
CAL w Rybniku 15

i

Autor: Michał Jędrzejowski 15 | Konstrukcja budynków zrobiono z drewna klejonego BSH, a wykończenie wewnętrzne, jak i zewnętrzne z oheblowanych desek modrzewiowych
CAL w Rybniku 16

i

Autor: Michał Jędrzejowski 13,16 | Wiata to miejsce pierwotnie przewidziane na magazyn, jednak użytkownicy szybko odkryli wielki potencjał dla różnych aktywności
CAL w Rybniku 18

i

Autor: Jakub Certowicz 17 | Wnętrze wiaty z wachlarzowo rozkładającymi się ramami drewnianej konstrukcji o dynamicznej formie

Bryła budynku oparta jest na planie prostokąta ze skręconą płaszczyzną dachu. Spełnia on również funkcję użytkową poprzez zaprojektowane na nim siedziska

CAL w Ryniku 5

i

Autor: archiwum pracowni 5 | Sytuacja. Oznaczenia, Centrum aktywności lokalnej 1 – budynek; 2 – wiata; 3 - zbiornik wodny
CAL w Ryniku 0

i

Autor: archiwum pracowni 6 | Rzut parteru budynku. Oznaczenia: 1 – sala wielofunkcyjna; 2 – lokal użytkowy; 3 – aneks kuchenny; 4 – pomieszczenie techniczne
CAL w Ryniku 9

i

Autor: archiwum pracowni 7 | Przekrój budynku A-A
CAL w Ryniku 8

i

Autor: archiwum pracowni 8 | Przekrój poprzeczny wiaty
CAL w Ryniku

i

Autor: archiwum pracowni 9 | Przekrój budynku B-B
CAL w Ryniku

i

Autor: archiwum pracowni 10 | Ideogram
The Local Activity Center in Rybnik

The idea of Local Activity Centers is to create space for integrating the inhabitants of poor and problem-ridden districts and provide them with a venue for events, shows, meetings and other forms of communal life. The first structure has already been built, two other are planned. The completed venue consists of two structures standing at a right angle to each other: one contains a multi-purpose hall for several dozen people, a small catering area and restrooms; the other—basically a sculptural roofing—was initially meant as a storage space for tables, benches, bikes etc., but people coming here quickly discovered its potential for other uses. A semi-circular square in front of the buildings serves for festivities, performances and competitions, and walls flanking it are partly shaped as rows of seasts. Both structures are made completely of wood, including their fan-like structural elements, and the deceptively simple geometry of twisted ridge beams is a real formal feast of a dynamic form.