Polecany artykuł:
O wszczęciu postępowania Jakub Lewicki poinformował na Facebooku: Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wpisania do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego zespołu mebli oraz elementów wyposażenia architektonicznego i plastycznego wnętrza Willi Pniewskiego (dawnego Pałacu letniego ogrodu "Na górze", Loży masońskiej), obecnie siedziby Polskiej Akademii Nauk Muzeum Ziemi w Warszawie, przy alei Na Skarpie 27.
Jak zapowiedział konserwator, wkrótce planowane są oględziny mebli, a następnie kwerenda. Decyzji o wpisie można spodziewać się za kilka tygodni.
Jak przypomina MWKZ, budynek powstał w latach 1779-81, według projektu Szymona Bogumiła Zuga. W latach 1934-35 został przebudowany przez architekta Bohdana Pniewskiego na dom własny. Z tego czasu pochodzi wyposażenie plastyczne i architektoniczne wnętrz - dekoracyjny sufit zdobiony huculskimi misami czy popiersie żony Pniewskiego. Zachowały się też meble stanowiące wyposażenie willi oraz pracowni Pniewskiego, m.in. kamienny regał.
Polecany artykuł:
Loża masońska, prywatne zoo i powstańczy bastion
Budynek położony na skraju skarpy wiślanej ma historię pełną fascynujących tajemnic. Powstał prawdopodobnie na potrzeby loży masońskiej. Później zajmowało go muzeum zoologiczne Konstantego Branickiego. W końcu został przebudowany przez Pniewskiego - to wtedy na jego elewacji pojawił się napis SCANDIVS DD AR FX TAMRC+, który zdaniem historyków ma oznaczać: pnący się przebudował świątynię masonów i zamieszkał w niej.
W czasie Powstania Warszawskiego budynek znalazł się w rejonie zaciętych walk. Kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk, Niemcy atakowali go z użyciem czołgów. Do dziś znajduje się tam dramatyczna pamiątka po tych chwilach - plama krwi jednego z rannych Powstańców, która wsiąkła w kamienne schody tak, że nie dało się jej zmyć. Dziś jest przykryta szklaną taflą (a fakt, że to krew Powstańca potwierdzili pod koniec lat 70. technicy kryminalistyczni).
Wysiedlona w czasie okupacji rodzina wróciła do domu po 1945 roku. Pniewski pozostał jego właścicielem do śmierci w 1965 roku. Wtedy też do rejestru zabytków wpisany został sam budynek, który rok później został odkupiony od spadkobierców architekta przez Polską Akademię Nauk.
Muzeum Ziemi do likwidacji
Dziś zajmuje go Muzeum Ziemi, ale jego przyszłość jest niepewna. Latem 2023 roku PAN poinformowała bowiem o planach likwidacji i przekazania zbiorów do muzeum przy Instytucie Nauk Geologicznych PAN w Krakowie. "Polska Akademia Nauk nie ma możliwości dalszego finansowania Muzeum Ziemi w obecnej formule. Wynika to z przewidywanych wysokich kosztów renowacji siedziby Muzeum oraz ograniczeń budżetowych Kancelarii PAN uniemożliwiających kontynuację zatrudniania pracowników placówki" - przekazała wówczas w oświadczeniu PAN.
Tydzień później ówczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński poinformował o... zmianie planu: - Doszliśmy do wstępnego porozumienia dotyczącego przejęcia ekspozycji czy eksponatów, które się tutaj znajdują w Muzeum Ziemi, przez Narodowe Muzeum Techniki - zapowiedział. Muzeum Ziemi miało być przekształcone w oddział Narodowego Muzeum Techniki i miało dzierżawić budynki likwidowanej placówki.
Architekt przed- i powojennej władzy
Bohdan Wiktor Kazimierz Pniewski urodził się 26 sierpnia 1897 roku w Warszawie. W 1914 roku wstąpił na Wydział Budowlany Szkoły Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda. Jednocześnie praktykował u architektów. Mimo tego, w 1915 roku nie został przyjęty na powstający, otwarty Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej. Udało mu się to dopiero w 1917 roku, ale studia przerwały historyczne wydarzenia - uczelnia była zamknięta, a sam Pniewski wziął udział zarówno w rozbrajaniu Niemców, w 1918 roku, jak i w wojnie polsko-bolszewickiej. Wtedy też został ranny i po wyleczeniu zwolniony z wojska.
W 1920 roku wrócił na studia i ukończył je - z odznaczeniem - 1 lutego 1923 roku. Studiował też rzeźbę u Tadeusza Breyera i Edwarda Wittiga.
Na początku kariery architekta zaprojektował m.in. kolonie szeregowych domów na warszawskich Mokotowie i Żoliborzu. W 1928 roku zdobył I nagrodę w konkursie na ambasadę w Sofii i projektował coraz więcej budynków użyteczności publicznej, w tym istniejący do dziś budynek Sądów Grodzkich na Lesznie w Warszawie.
Świątynia Opatrzności Bożej i Sejm PRL
Na początku lat 30. zwyciężył konkurs na projekt Świątyni Opatrzności Bożej, którą planowano wtedy na Polu Mokotowskim czy na kompleks Polskiego Radia. Budynki te nie powstały ze względu na wybuch II wojny światowej. W jej okresie Pniewski brał udział w tajnym nauczaniu, a także zasiadał w jury tajnych konkursów na projekty odbudowy kraju.
Sam projektował także po wojnie - m.in. zespół budynków Ministerstwa Komunikacji przy Chałubińskiego - pierwszy powojenny wysokościowiec Warszawy, nowe skrzydło Sejmu, siedzibę Narodowego Banku Polskiego czy pobliski Dom Chłopa oraz odbudowę Teatru Wielkiego.
Co ciekawe, w Warszawie powstanie prawdopodobnie jeszcze jeden budynek projektu Pniewskiego. Wraz z odbudową pałaców Saskiego i Bruhla odtworzony ma być także pawilon Becka, dobudowany do niego w okresie międzywojennym.
Polecany artykuł:
