Żyję tu, więc się wypowiem. 5 finałowych propozycji Muzeum ujrzało światło dzienne, teraz muszą przekonać do siebie mieszkańców

Spis treści

1. Pięć anonimowych projektów ocenią mieszkańcy
2. City, Sky and Sea. Propozycja konkursowa
3. Kumma. Propozycja konkursowa
4. Moby. Propozycja konkursowa
5. Tau. Propozycja konkursowa
6. Tyrsky. Propozycja konkursowa
7. Nowe muzeum ma zostać otwarte w 2030 roku

Pięć anonimowych projektów ocenią mieszkańcy

Międzynarodowy, otwarty konkurs na projekt nowego muzeum architektury i wzornictwa w Helsinkach, o powierzchni 10 050 m² i położonego na nabrzeżu w historycznym Południowym Porcie, zbliża się do finału. Pięć anonimowych projektów, wybranych w grudniu 2024 roku, było rozwijanych przez ostatnie pół roku. Teraz zostaną one zaprezentowane na miejskiej platformie Kerrokantasi („wyraź swoją opinię”), gdzie mieszkańcy będą mogli zapoznać się z propozycjami i przesłać swoje uwagi do 31 lipca. Zebrane opinie zostaną przekazane jury, które ogłosi zwycięski projekt we wrześniu 2025 roku. Nowe Fińskie Muzeum Architektury i Wzornictwa to nowa, międzynarodowa instytucja kulturalna, której główną misją jest „demokratyzacja projektowania”.

Czytaj także: Hotel Cracovia zostanie muzeum. Konsultacje społeczne potwierdziły wcześniejsze plany

City, Sky and Sea. Propozycja konkursowa

Projekt City, Sky and Sea zakłada budynek o zakrzywionych ścianach i dachu, którego forma przywodzi na myśl namiot. Jego elewacje wykonano z odlewanych paneli (szkło pochodzi z recyklingu), co nadaje całości półprzezroczysty, świetlisty charakter. W centralnym lobby zaplanowano monumentalną klatkę schodową, wokół której rozmieszczono przestrzenie wystawowe, wpisujące się w zakrzywioną formę bryły. Na dachu umieszczono dwa tarasy – jeden z widokiem na Plac Targowy, drugi otwarty na morze.

Przekształcenie pierwotnego, masywnego budynku z betonu w „przezroczystą twierdzę” ze szkła symbolizuje ideę muzeum jako miejsca ochrony i otwartości. Nowa fasada nadaje projektowi lekkości i przepuszczalności, a jednocześnie zachowuje wyrazistą, rzeźbiarską formę. 

Kumma. Propozycja konkursowa

W tej koncepcji zwarta i niska bryła nowego Muzeum została zaprojektowana tak, żeby harmonijnie wpisać się w otaczającą tkankę miejską i nie zasłaniać widoków z parku Tähtitorninvuori w stronę Placu Targowego oraz półwyspu Katajanokka. Wysokość budynku wynosi +18,0 m n.p.m., czyli zaledwie o metr więcej niż pierwotny obiekt, dzięki czemu Muzeum nie dominuje nad otoczeniem.

Fasada budynku wykonana jest z jasnej, lekko kremowej cegły, odpowiadającej kolorystyce modernistycznych budynków w okolicy (biuro Alvara Aalto, Pałac czy nowe siedziby Stora Enso). Okładzina z cegły została ułożona w nieregularny sposób, z użyciem cegieł z recyklingu, spoinowanych zaprawą z dodatkiem pigmentu. Skosy i trójkątne formy elewacji przenikają do wnętrza muzeum, kształtując charakter przestrzeni oraz głównych schodów. Na piętrze wystawowym znajduje się duży taras z widokiem na morze, który płynnie przechodzi w zewnętrzną galerię i balkon.

Czytaj także: Te projekty Muzeum Sztuki Nowoczesnej nie wygrały. Zobacz, jak mogło wyglądać MSN w Warszawie

Technologie budynku zintegrowano z jego architekturą – instalacje techniczne ukryto w specjalnych przestrzeniach pod dachem, a świetlik dachowy o minimalnym spadku 2% umożliwia efektywne odprowadzanie wody i łatwą konserwację. Dobrze wentylowana ceglana fasada kieruje wodę deszczową do systemu odwodnienia, chroniąc przestrzenie wystawowe. Nachylone powierzchnie fasad mogą dodatkowo pełnić funkcję ekranów projekcyjnych.

Moby. Propozycja konkursowa

Projekt Moby przedstawia nowy budynek Muzeum Architektury i Designu w Helsinkach jako obiekt o klinowatym rzucie, umieszczony na styku tkanki miejskiej i naturalnej topografii południowego cypla Helsinek. Taka forma umożliwia zachowanie otwartych widoków z nabrzeża w stronę parku Tähtitorninvuori, a jednocześnie tworzy wyraźne miejskie założenie łączące ląd i wodę – przestrzeń spotkań, targu oraz miejsca do cumowania.

Fasada północna, szeroka na 49 metrów, otwiera się na Plac Targowy, Ratusz, Katedrę i historyczne centrum Helsinek. Tworzy jednocześnie zadaszoną przestrzeń wejściową na rogu najbliżej morza i zaprasza zwiedzających od strony miasta. Z kolei południowa fasada, wąska (ok. 5 metrów) i pionowa, skierowana jest ku zielonym terenom parku. Wewnątrz, dzięki dużym przeszkleniom, budynek oferuje panoramiczne widoki. Elewacje wykonano z jasnej cegły, co nadaje obiektowi surową, ale przyjazną estetykę. Na dachu zaplanowano przestronny taras z widokiem na morze, dostępny dla gości muzeum. 

Tau. Propozycja konkursowa

Projekt Tau opiera się na prostokątnej, niskiej bryle z dużymi przeszklonymi fasadami. Wykorzystane materiały to szkło, granit oraz lokalne gatunki drewna, takie jak brzoza i sosna. Na dachu znajduje się przestronny taras dostępny dla odwiedzających. Architektura obiektu opiera się na czytelnej strukturze i świadomej tektonice, które stanowią jego "koncepcyjną matrycę". Projekt unika sztuczności i przesadnego zdobnictwa, skupiając się na „formach koniecznych”, których sedno tkwi w precyzji wykonania i w wysokiej jakości użytych materiałów. Dzięki otwartym planom pięter budynek zyskuje dużą elastyczność funkcjonalną, umożliwiając różnorodne sposoby użytkowania i adaptację do zmieniających się potrzeb.

Zastosowane rozwiązania proekologiczne, takie jak wykorzystanie lokalnych i zrecyklingowanych materiałów oraz podwójna fasada, czynią projekt odpowiedzialną i długofalową inwestycją publiczną. Forma budynku – powściągliwa i nieikonograficzna – harmonijnie wpisuje się w kontekst urbanistyczny i kulturowy Helsinek. 

Tyrsky. Propozycja konkursowa

Z kolei koncepcja Tyrsky czerpie inspirację z morza i jego rytmu, co odzwierciedla falujący dach budynku, tworzący rozpoznawalną sylwetkę i nowy punkt orientacyjny w historycznie ważnym krajobrazie Helsinek. Bryła składa się z prostokątnych segmentów pokrytych blachą cynkową, a w jej centrum znajduje się niewielki dziedziniec wewnętrzny, który doświetla serce budynku naturalnym światłem.

Zarówno konstrukcja nośna, jak i wykończenia wnętrz wykonane są z litego drewna, co nadaje przestrzeniom ciepły i naturalny charakter. Tyrsky ma stać się miejscem "otwartym, dostępnym i głęboko zakorzenionym w codziennym życiu". Przestrzenie zaprojektowano tak, by mogły odpowiadać na różne potrzeby: mogą być spokojnym azylem, tętniącym życiem centrum kultury, a także platformą do refleksji i dyskusji nad wyzwaniami współczesności.

Nowe muzeum ma zostać otwarte w 2030 roku

Kluczowym krokiem w jego powstaniu było połączenie Muzeum Architektury Fińskiej oraz Muzeum Designu w Helsinkach w styczniu 2024 roku. Nowo utworzona kolekcja obejmuje ponad 900 000 obiektów: przedmiotów, korespondencji, modeli i zdjęć dokumentujących prace twórców takich jak Aino i Alvar Aalto, Eero Aarnio, Maija Isola, Eliel i Eero Saarinen, Paavo Tynell, a także marek takich jak Marimekko, Nokia czy Fiskars.

Nowy budynek będzie gościć nowoczesne wystawy oraz programy inspirowane historią i współczesnością fińskiej i nordyckiej architektury i wzornictwa, badając, jak myślenie projektowe może odpowiadać na wyzwania współczesności.