Spis treści
- Pięć anonimowych projektów ocenią mieszkańcy
- City, Sky and Sea. Propozycja konkursowa
- Kumma. Propozycja konkursowa
- Moby. Propozycja konkursowa
- Tau. Propozycja konkursowa
- Tyrsky. Propozycja konkursowa
- Nowe muzeum ma zostać otwarte w 2030 roku
Pięć anonimowych projektów ocenią mieszkańcy
Międzynarodowy, otwarty konkurs na projekt nowego muzeum architektury i wzornictwa w Helsinkach, o powierzchni 10 050 m² i położonego na nabrzeżu w historycznym Południowym Porcie, zbliża się do finału. Pięć anonimowych projektów, wybranych w grudniu 2024 roku, było rozwijanych przez ostatnie pół roku. Teraz zostaną one zaprezentowane na miejskiej platformie Kerrokantasi („wyraź swoją opinię”), gdzie mieszkańcy będą mogli zapoznać się z propozycjami i przesłać swoje uwagi do 31 lipca. Zebrane opinie zostaną przekazane jury, które ogłosi zwycięski projekt we wrześniu 2025 roku. Nowe Fińskie Muzeum Architektury i Wzornictwa to nowa, międzynarodowa instytucja kulturalna, której główną misją jest „demokratyzacja projektowania”.
Czytaj także: Hotel Cracovia zostanie muzeum. Konsultacje społeczne potwierdziły wcześniejsze plany
City, Sky and Sea. Propozycja konkursowa
Projekt City, Sky and Sea zakłada budynek o zakrzywionych ścianach i dachu, którego forma przywodzi na myśl namiot. Jego elewacje wykonano z odlewanych paneli (szkło pochodzi z recyklingu), co nadaje całości półprzezroczysty, świetlisty charakter. W centralnym lobby zaplanowano monumentalną klatkę schodową, wokół której rozmieszczono przestrzenie wystawowe, wpisujące się w zakrzywioną formę bryły. Na dachu umieszczono dwa tarasy – jeden z widokiem na Plac Targowy, drugi otwarty na morze.
Przekształcenie pierwotnego, masywnego budynku z betonu w „przezroczystą twierdzę” ze szkła symbolizuje ideę muzeum jako miejsca ochrony i otwartości. Nowa fasada nadaje projektowi lekkości i przepuszczalności, a jednocześnie zachowuje wyrazistą, rzeźbiarską formę.

i
Kumma. Propozycja konkursowa
W tej koncepcji zwarta i niska bryła nowego Muzeum została zaprojektowana tak, żeby harmonijnie wpisać się w otaczającą tkankę miejską i nie zasłaniać widoków z parku Tähtitorninvuori w stronę Placu Targowego oraz półwyspu Katajanokka. Wysokość budynku wynosi +18,0 m n.p.m., czyli zaledwie o metr więcej niż pierwotny obiekt, dzięki czemu Muzeum nie dominuje nad otoczeniem.
Fasada budynku wykonana jest z jasnej, lekko kremowej cegły, odpowiadającej kolorystyce modernistycznych budynków w okolicy (biuro Alvara Aalto, Pałac czy nowe siedziby Stora Enso). Okładzina z cegły została ułożona w nieregularny sposób, z użyciem cegieł z recyklingu, spoinowanych zaprawą z dodatkiem pigmentu. Skosy i trójkątne formy elewacji przenikają do wnętrza muzeum, kształtując charakter przestrzeni oraz głównych schodów. Na piętrze wystawowym znajduje się duży taras z widokiem na morze, który płynnie przechodzi w zewnętrzną galerię i balkon.
Czytaj także: Te projekty Muzeum Sztuki Nowoczesnej nie wygrały. Zobacz, jak mogło wyglądać MSN w Warszawie
Technologie budynku zintegrowano z jego architekturą – instalacje techniczne ukryto w specjalnych przestrzeniach pod dachem, a świetlik dachowy o minimalnym spadku 2% umożliwia efektywne odprowadzanie wody i łatwą konserwację. Dobrze wentylowana ceglana fasada kieruje wodę deszczową do systemu odwodnienia, chroniąc przestrzenie wystawowe. Nachylone powierzchnie fasad mogą dodatkowo pełnić funkcję ekranów projekcyjnych.

i
Moby. Propozycja konkursowa
Projekt Moby przedstawia nowy budynek Muzeum Architektury i Designu w Helsinkach jako obiekt o klinowatym rzucie, umieszczony na styku tkanki miejskiej i naturalnej topografii południowego cypla Helsinek. Taka forma umożliwia zachowanie otwartych widoków z nabrzeża w stronę parku Tähtitorninvuori, a jednocześnie tworzy wyraźne miejskie założenie łączące ląd i wodę – przestrzeń spotkań, targu oraz miejsca do cumowania.
Fasada północna, szeroka na 49 metrów, otwiera się na Plac Targowy, Ratusz, Katedrę i historyczne centrum Helsinek. Tworzy jednocześnie zadaszoną przestrzeń wejściową na rogu najbliżej morza i zaprasza zwiedzających od strony miasta. Z kolei południowa fasada, wąska (ok. 5 metrów) i pionowa, skierowana jest ku zielonym terenom parku. Wewnątrz, dzięki dużym przeszkleniom, budynek oferuje panoramiczne widoki. Elewacje wykonano z jasnej cegły, co nadaje obiektowi surową, ale przyjazną estetykę. Na dachu zaplanowano przestronny taras z widokiem na morze, dostępny dla gości muzeum.

i
Tau. Propozycja konkursowa
Projekt Tau opiera się na prostokątnej, niskiej bryle z dużymi przeszklonymi fasadami. Wykorzystane materiały to szkło, granit oraz lokalne gatunki drewna, takie jak brzoza i sosna. Na dachu znajduje się przestronny taras dostępny dla odwiedzających. Architektura obiektu opiera się na czytelnej strukturze i świadomej tektonice, które stanowią jego "koncepcyjną matrycę". Projekt unika sztuczności i przesadnego zdobnictwa, skupiając się na „formach koniecznych”, których sedno tkwi w precyzji wykonania i w wysokiej jakości użytych materiałów. Dzięki otwartym planom pięter budynek zyskuje dużą elastyczność funkcjonalną, umożliwiając różnorodne sposoby użytkowania i adaptację do zmieniających się potrzeb.
Zastosowane rozwiązania proekologiczne, takie jak wykorzystanie lokalnych i zrecyklingowanych materiałów oraz podwójna fasada, czynią projekt odpowiedzialną i długofalową inwestycją publiczną. Forma budynku – powściągliwa i nieikonograficzna – harmonijnie wpisuje się w kontekst urbanistyczny i kulturowy Helsinek.

i
Tyrsky. Propozycja konkursowa
Z kolei koncepcja Tyrsky czerpie inspirację z morza i jego rytmu, co odzwierciedla falujący dach budynku, tworzący rozpoznawalną sylwetkę i nowy punkt orientacyjny w historycznie ważnym krajobrazie Helsinek. Bryła składa się z prostokątnych segmentów pokrytych blachą cynkową, a w jej centrum znajduje się niewielki dziedziniec wewnętrzny, który doświetla serce budynku naturalnym światłem.
Zarówno konstrukcja nośna, jak i wykończenia wnętrz wykonane są z litego drewna, co nadaje przestrzeniom ciepły i naturalny charakter. Tyrsky ma stać się miejscem "otwartym, dostępnym i głęboko zakorzenionym w codziennym życiu". Przestrzenie zaprojektowano tak, by mogły odpowiadać na różne potrzeby: mogą być spokojnym azylem, tętniącym życiem centrum kultury, a także platformą do refleksji i dyskusji nad wyzwaniami współczesności.

i
Nowe muzeum ma zostać otwarte w 2030 roku
Kluczowym krokiem w jego powstaniu było połączenie Muzeum Architektury Fińskiej oraz Muzeum Designu w Helsinkach w styczniu 2024 roku. Nowo utworzona kolekcja obejmuje ponad 900 000 obiektów: przedmiotów, korespondencji, modeli i zdjęć dokumentujących prace twórców takich jak Aino i Alvar Aalto, Eero Aarnio, Maija Isola, Eliel i Eero Saarinen, Paavo Tynell, a także marek takich jak Marimekko, Nokia czy Fiskars.
Nowy budynek będzie gościć nowoczesne wystawy oraz programy inspirowane historią i współczesnością fińskiej i nordyckiej architektury i wzornictwa, badając, jak myślenie projektowe może odpowiadać na wyzwania współczesności.
