Decyzję o powołaniu nowej placówki trzy lata temu podjął minister kultury Piotr Gliński. Na siedzibę przyszłego Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej wytypowano Pałac Lubomirskich w Lublinie, który w 2017 roku został w tym celu wykupiony od Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Do wypracowania koncepcji merytorycznej nowej instytucji zaproszono przedstawicieli ministerstwa, urzędu marszałkowskiego województwa lubelskiego i historyków z lokalnego środowiska naukowego, a na jesieni tego roku ogłoszono konkurs na koncepcję architektoniczno-scenograficzną muzeum.
Zorganizowało go Muzeum Lubelskie we współpracy z Zarządem Głównym SARP. Zadaniem uczestników było m.in. zaproponowanie ekspozycji stałej i czasowej przy zachowaniu historycznej struktury pomieszczeń Pałacu Lubomirskich, a także zaprojektowanie od nowa piwnic.
W jury pod przewodnictwem Bolesława Stelmacha znaleźli się m.in. architekci Bartłomiej Kożuchowski, Marlena Happach i Aleksander Chylak. Główną nagrodę sędziowie przyznali konsorcjum pracowni WXCA i Ralph Appelbaum Associates za racjonalne podejście do zabytku i wykorzystanie go jako eksponatu.
Chcemy przywrócić oryginalną formę obiektu. Na podstawie materiałów archiwalnych oraz analogii odtworzyć stolarkę, kolorystykę, detal – mówi Michał Sokołowski z WXCA. Architekci zaproponowali elastyczny układ przestrzenny, pozwalający na stworzenie tu nowoczesnego centrum kultury dostępnego dla różnych grup odbiorców. Sercem wystawy ma być tzw. Matecznik – usytuowany w centralnym, reprezentacyjnym wnętrzu dawnej auli. Zaproponowana w tej przestrzeni multimedialna projekcja przedstawi zwiedzającym zmieniające się granice ziem wschodnich wraz z najważniejszymi wydarzeniami historycznymi, od X wieku do współczesności. Będzie również zawierać informacje statystyczne dotyczące mniejszości narodowych i religijnych zamieszkujących teren ziem wschodnich na przestrzeni wieków – dodaje Katarzyna Kozera, creative media designer z Ralph Appelbaum Associates.
Ścieżka zwiedzania została pomyślana w taki sposób, by angażować wyobraźnię i zmysły, a stanowiska interaktywne zachęcały do wracania do muzeum i odkrywania coraz to nowych informacji. Częścią wystawy będzie też sama architektura i historia budynku. Autorzy zaproponowali zarówno wyeksponowanie odkrywek ukazujących wybrane warstwy oryginalnych farb, tynków czy ceglanej struktury, jak i multimedialne projekcje VR.
Drugie miejsce zajął Marcin Kwietowicz i Studio Załuska (Marta Wiśniewska, Patrycja Dyląg, Filip Pawłowski, Julka Wąsak, Ewa Mazur, Maciej Czyński, Daniel Przybyłek, Marek Oficjalski), a wyróżnienia przyznano projektom Ernesta Babyna i Łukasza Mużacza oraz pracowni JAZ+.
To nie pierwszy projekt muzeum w dorobku pracowni WXCA. Biuro ma już na koncie zrealizowane Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry oraz będące na ukończeniu Muzeum Wojska Polskiego i Muzeum Historii Polski na warszawskiej cytadeli. Architekci zwyciężyli też w konkursach na koncepcje Muzeum Książąt Lubomirskich we Wrocławiu i Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu.
Zespół WXCA pracujący nad koncepcją Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej: architekci Szczepan Wroński, Katarzyna Dudek, Michał Czerwiński, Michał Sokołowski.
Zespół Ralph Appelbaum Associates: Tim Ventimiglia, Creative Director; Katarzyna Kozera, Creative Media Designer; dr Małgorzata Stolarska-Fronia, Interpretive Planner; Sebastian Scheller, Senior Exhibition Designer/Project Manager; Sara Omassi, Senior Exhibition Designer; Agnieszka Barańska, Exhibition Designer; Anita Walter, Exhibition Designer; Irene Feria Prados, Exhibition Designer; Miriam Zanzinger, Exhibition Graphic Designer.
Czytaj też: MuFo: wystawa w Muzeum Fotografii. Wyniki konkursu |
