Spis treści
- Nagroda Miesa van der Rohe: Pawilon naukowy na kampusie Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku, Niemcy - Gustav Dusing & Max Hacke
- Nagroda Miesa van der Rohe: Reggio School, Madryt, Hiszpania - Andres Jaque / Office for Political Innovation
- Nagroda Miesa van der Rohe: Przebudowa klasztoru św. Franciszka, Sainte-Lucie-de-Tallano, Korsyka, Francja - Amelia Tavella Architectes
- Nagroda Miesa van der Rohe: Pastwisko (Hage) w Lund, Szwecja - Brendeland & Kristoffersen Architects
- Biblioteka Gabriela Garcíi Márqueza, Barcelona, Hiszpania - Suma Arquitectura
- Plac i biuro informacji turystycznej w Piódão, Portugalia - Branco del Rio
Polecany artykuł:
Nagroda Unii Europejskiej dla Współczesnej Architektury imienia Miesa van der Rohe – tak brzmi pełna nazwa przyznawanego przez UE i fundację Miesa van der Rohe z Barcelony wyróżnienia dla najlepszego budynku. Po raz pierwszy przyznano ją w 1988 roku – otrzymał ją wtedy Alvaro Siza za budynek Banco Borges e Irmão w Porto. Na przestrzeni lat zmieniała się jej formuła i częstotliwość przyznawania – zwykle dzieje się to co dwa lata, choć dwukrotnie przerwa rozciągała się do trzech. Łącznie we wszystkich edycjach zgłoszono do niej ponad 4500 realizacji.
Na shortlistach znalazło się kilka budynków z Polski, wśród nich m.in. krakowska Brama do Miasta Zmarłych, zburzona kilka tygodni temu drewniana kapliczka Votum Aleksa, muzeum POLIN czy Muzeum Śląskie. W 2017 roku, wśród finalistów znalazło się Muzeum Katyńskie, a w 2015 nagrodę dostało studio Barozzi - Veiga za Filharmonię Szczecińską.
Wśród nominowanych były też oczywiście pracownie z Polski, m.in. APA Wociechowski, BBGK, Bulanda-Mucha, JEMS, Medusa, Kuryłowicz & Associates, WXCA czy xystudio. Na shortlistach byli min. architekci z Ateleir Loegler, Grupa 5 czy Maćków Pracownia Projektowa.
W trwającej właśnie edycji, nominowanych było dziewięć realizacji z Polski:
- Kampus firmy odzieżowej LPP w Gdańsku, proj. JEMS Architekci
- Browary Warszawskie, proj. JEMS Architekci
- Szyb Miedzianka, proj. KWK Promes Robert Konieczny
- Sala koncertowa w Jastrzębiu-Zdroju, proj. SLAS Architekci
- Modernizacja Biblioteki Narodowej w Warszawie, proj. Konior Studio i SOKKA
- Kładka w Dobczycach, proj. Biuro Projektów Lewicki Łatak
- Targ w Błoniu, proj. Pracownia Architektoniczna Aleksandry Wasilkowskiej
- Osiedle przy ul. Krudowskiego w Łowiczu, proj. GDA Łukasz Gaj, Pracownia Architektury i Urbanistyki Rafał Mazur
- Szkoła dla ukraińskich dzieci w biurowcu myhive Mokotów Two w Warszawie, proj. xystudio
Na shortliście znalazło się jednak jedynie targowisko miejskie w Błoniu. Za to w finałowej siódemce jest galeria PLATO zaprojektowana przez KWK Promes w Ostrawie. Z kim zatem zmierzy się Robert Konieczny?
Polecany artykuł:
Nagroda Miesa van der Rohe: Pawilon naukowy na kampusie Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku, Niemcy - Gustav Dusing & Max Hacke
Dwupiętrowy, przeszklony pawilon z miejscami do nauki, położony nad rzeką, na głównej osi zabytkowego kampusu w Brunszwiku to budynek modułowy, łatwy do rozebrania i odtworzenia w innym miejscu i innym kontekście, wpisujący się zarówno w trend architektury cyrkularnej, jak potrzeby studentów po pandemii koronawirusa.
Postpandemiczny świat akademicki podlega ciągłym zmianom, a pawilon daje odpowiedzi na pytanie, jaką rolę może odegrać kampus uniwersytecki w przyszłości, kiedy wykłady i prezentacje będą odbywać się w przestrzeni cyfrowej, a sztuczna inteligencja rzuca wyzwanie klasycznej metodzie uczenia się - czytamy w opisie projektu.
Nagroda Miesa van der Rohe: Reggio School, Madryt, Hiszpania - Andres Jaque / Office for Political Innovation
Na pierwszy rzut szkoła na przedmieściach Madrytu wygląda jakby narysował ją jeden z młodszych uczniów, ale budynek jest w istocie głęboko przemyślany. Nadrzędną myślą była tu oszczędność: miejsca, materiałów i pieniędzy. Udało się to osiągnąć, lecz nie kosztem potrzeb przyszłych użytkowników. Powstał budynek bliski naturze i lokalnej społeczności, którego architektura jest ściśle powiązana z misją. Architekci planowali go tak, by część lekcji mogła odbywać się w pobliskim parku, integrując uczniów i angażując ich w relacje z otoczeniem.
Temu samemu celowi służą wnętrza - surowe, oszczędne, stworzone z wykorzystaniem naturalnych materiałów, takich jak drzewo korkowe. Potężne, łukowe okna otwierają szkołę na otaczającą przyrodę nawet wtedy, gdy uczniowie biorą udział w zajęciach na wyższych piętrach. Budynek jest ponadto skonstruowany tak, by jego mechanika była widoczna i mogła być elementem procesów dydaktycznych. Ma w ten sposób uwrażliwiać swoich użytkowników na zużycie zasobów energetycznych i naturalnych.
Nagroda Miesa van der Rohe: Przebudowa klasztoru św. Franciszka, Sainte-Lucie-de-Tallano, Korsyka, Francja - Amelia Tavella Architectes
Odważne połączenie nowej architektury z ruinami XV-wiecznego klasztoru. Nieistniejący fragment budynku został odbudowany z miedzianej blachy, która kontrastuje z oryginalną substancją, stanowiąc dla niej rodzaj obramowania. Zawsze tak budowałam, niczym archeolog, który łączy to, co było, to, co jest i co się stanie. Nie usuwam, wieszam, oprawiam, przyklejam, zsuwam. Ruina jest jak zdjęcie rentgenowskie konstrukcji zniszczonej przez czas, trzymane w miedzianej ramie - tłumaczy architektka.
Z czasem, gdy miedź pokryje się patyną, kontrast będzie się zmniejszał - nowe stanie się starym.
Ażurowe elementy nowej struktury filtrują światło słoneczne, dając wewnątrz efekt podobnych do dawnych witraży. W klasztorze działa dziś lokalne centrum kultury, a nowa część skrywa między innymi urządzenia, które pozwalają kontrolować warunki, w jakich przechowywane są tamtejsze zbiory dzieł sztuki.
Nagroda Miesa van der Rohe: Pastwisko (Hage) w Lund, Szwecja - Brendeland & Kristoffersen Architects
Hage po szwedzku znaczy pastwisko, a w języku autorów projektu, norweskim - ogród. Do stworzonej przez nich przestrzeni pasują oba słowa - powstała bowiem na dawnym pastwisku, ale dzięki otoczeniu ceglanym murem bardziej przypomina ogród. Otwarte zadaszenie stanowić może zarówno przestrzeń warsztatową dla lokalnej społeczności, miejsce kontemplacji lub osłonę od wiatru.
Hage powstało na zielonych terenach sąsiadujących z szybko rozbudowującym się miastem na południu Szwecji, w pobliżu parku naukowego. Grunt należy do miejscowej parafii, której celem było zachowanie miejsca wolnego od zabudowy.
W finale znalazły się poza tym dwa projekty tak zwanych wschodzących architektów, nagradzane osobno.
Biblioteka Gabriela Garcíi Márqueza, Barcelona, Hiszpania - Suma Arquitectura
Biblioteka przypominająca stos książek, którą Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich już uznała za najlepszą nową bibliotekę w 2023 roku, jest zwieńczeniem trzydziestoletniego, barcelońskiego programu ich budowy. Ustawiona została pośród dużych drzew, na miejskim placu, z którym - dzięki podcieniom - ma funkcjonalne połączenie.
Przy budowie wykorzystano prefabrykowane elementy drewniane, postawiono na niskoemisyjne rozwiązania, co zaowocowało złotym certyfikatem LEED.
Plac i biuro informacji turystycznej w Piódão, Portugalia - Branco del Rio
Przestrzeń publiczna w centrum niewielkiej portugalskiej wsi wśród wzgórz powstała na jedynym kawałku płaskiej powierzchni, dotychczas zajmowanej przez parking. Teren został wybrukowany i zacieniony przy użyciu tradycyjnych technik i materiałów, takich jak łupki. Efektem była przestrzeń, która momentalnie wpasowała się w otoczenie, nie uderzając nowością. Przestrzeń jest jednak zarazem na wskroś nowoczesna - powierzchnia placu jest gładka, pozbawiona krawężników i innych przeszkód, "miękka".
Znajdujące się przy placu biuro informacji turystycznej wyposażono w dającą cień wiatę, którą także - podobnie jak dachy domów - pokryto łupkami.
