Znamy wyniki konkursu! Na warszawskich Zawadach powstanie nowy kompleks edukacyjny. Ma bieżnie na dachu i mocne, czerwone akcenty

Cel i założenia konkursu na nowy kompleks oświatowy

Organizatorem konkursu był Oddział Warszawski Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) na zlecenie Dzielnicy Wilanów m.st. Warszawy. Przedmiotem było zaprojektowanie nowego kompleksu oświatowego, który – poza szkołą podstawową – miał obejmować również halę sportową, boiska, strefy rekreacji, poradnię oraz Młodzieżowy Dom Kultury.

Czytaj także: Co cenią architekci i architektki? Poznaj najlepsze budynki i przestrzenie publiczne w Polsce według SARP

Założeniem było stworzenie funkcjonalnego, dostępnego i otwartego założenia, które umożliwi prowadzenie równoległych aktywności edukacyjnych, sportowych i społecznych – także poza godzinami pracy szkoły. Zwracano uwagę na jakość przestrzeni zewnętrznych, bezpieczeństwo użytkowników, elastyczność funkcjonalną i rozwiązania sprzyjające efektywności energetycznej.

Studio Widoki z I nagrodą w konkursie SARP-u

Oto wyniki konkursu:

I nagroda – Studio Widoki, Mak Studio, 2PM (praca nr 031)

Jury doceniło projekt za czytelną strukturę funkcjonalną kompleksu, w której cztery główne bryły zostały połączone wspólnym „cokołem”, na którym zaprojektowano bieżnię. Takie rozwiązanie umożliwia wyraźne wyodrębnienie poszczególnych funkcji, a jednocześnie integruje cały obiekt w spójną całość.

Główne wejścia do szkoły i funkcji dodatkowych przewidziano zarówno od strony ul. Sytej i Placu Vogla, jak i od ul. Łokciowej. Zapewniono niezależny dostęp do stref sportowych oraz poradni, a także wydzielono parking pod salą sportową. Od strony zabudowy mieszkaniowej zaplanowano zieloną strefę buforową, zwiększającą komfort i bezpieczeństwo otoczenia.

Wyróżniające elementy projektu to:

• spójna organizacja przestrzenna i logiczny podział funkcji,
• zróżnicowane strefy rekreacyjne, w tym zadaszone boisko na dachu i bieżnia sportowa,
• wysoki poziom dostępności i bezpieczeństwa, zapewniający brak kolizji między ruchem pieszym, rowerowym i kołowym,
• czytelny układ urbanistyczny, dobrze dopasowany do skali osiedla Zawady.

W głosowaniu finałowym projekt uzyskał 10 na 11 możliwych głosów. Jak mówią o projekcie architekci:

Istotne było dla nas stworzenie klimatu małego miasteczka - przestrzeni w skali dzieci, o rozdrobnionej skali, z miejscami, gdzie można przebywać i bawić się na świeżym powietrzu. Ze względu na uwarunkowania planistyczne i ograniczenia działki podjęliśmy decyzję o przeniesieniu funkcji sportowych - bieżni i boisk na dach, co pociągnęło za sobą szereg innych rozwiązań. Tę przestrzeń na dachu nazwaliśmy "dekiem" i to chyba jest najbardziej charakterystyczny element naszej pracy konkursowej, wyróżniony czerwonym kolorem, okrągłym, witającym zadaszeniem przy wejściu do szkoły.

Wyobrażamy sobie, że będzie to super miejsce, gdzie dzieci będą mogły spędzać mnóstwo czasu, ale także miejsce, którego będą mogli używać wszyscy mieszkańcy Zawad po godzinach pracy szkoły. Ten budynek to zresztą nie tylko szkoła, ale też Młodzieżowy Dom Kultury i Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, więc program jest bardzo bogaty i daje szansę na stworzenie nowego centrum społecznego. 

II nagroda – WWAA (praca nr 023)

Projekt został doceniony za umiejętne rozdzielenie funkcji oraz stworzenie dużej przestrzeni rekreacyjnej w centralnej części działki. Autorzy zaproponowali dwie bryły połączone łącznikiem, co pozwala na niezależne użytkowanie poszczególnych części kompleksu. Jury zwróciło również uwagę na zachowanie istniejącej górki terenowej, która wzbogaca przestrzeń założenia.

III nagroda – Grupa 5 Architekci (praca nr 025)

Projekt oparto na rozczłonkowanej strukturze przypominającej „osadę”, z zielonym dziedzińcem w centrum. Jury doceniło atrakcyjne rozwiązania terenowe, jednak zgłoszono wątpliwości dotyczące dostępności poradni oraz stref terapeutycznych.

Wyróżnienia

Pięć zespołów otrzymało wyróżnienia:

• MAMGUSTA Architekci,
• Pracownia Architektoniczna 1997 & Gąska Wojcieszak,
• JEMS Architekci,
• JSK Architekci,
• FLOWTEKTURA.

W Zawadach infrastruktura nie nadąża za potrzebami mieszkańców

Zawady, formalnie należące do prestiżowego Wilanowa, są przykładem dynamicznie rozwijającej się części Warszawy. Jak zauważył w swoim tekście "Prestiżowe osiedla łanowe, czyli Zawady w Warszawie" Przemysław Zańko-Gulczyński, obszar ten, położony we wschodniej części dzielnicy przy Wiśle na wysokości Wału Zawadowskiego, wciąż się urbanizuje – w 2024 roku mieszkało tu około 6000 osób, a liczba ta będzie rosła wraz z pojawianiem się niskiej zabudowy wielorodzinnej. Szybki rozwój osiedli domów jednorodzinnych i bloków sprawia, że infrastruktura miejska często nie nadąża za potrzebami mieszkańców.

Wąskie ulice, w tym ul. Vogla, przeciążone codziennym ruchem samochodowym, ograniczona dostępność komunikacji miejskiej i brak pełnej sieci chodników tworzą trudne warunki dla pieszych. Jednocześnie brakuje tu szkół, urzędów, placówek pocztowych i parków – dominują jedynie fragmentaryczne, półdzikie tereny zielone. Choć liczba sklepów rośnie, są one skoncentrowane w kilku punktach, co wymusza korzystanie z samochodu. W tym kontekście powstanie nowej szkoły może stanowić istotną szansę dla regionu.

Nowo projektowane szkoły. Dostępne dachy i otwarcie na naturę

Konkursy na nowe szkoły podstawowe w Warszawie pokazują, jak architektura edukacyjna staje się dziś nośnikiem szerszych wartości. Dobrym przykładem jest szkoła przy ul. Świderskiej na Białołęce, zaprojektowana przez biuro Bujanowscy Architekci. Konkurs ogłoszono w 2020 roku, a nagrodzona koncepcja została już zrealizowana. Budynek dostosowano do ukształtowania terenu i istniejącego drzewostanu – skarpa wymusiła półpoziomy, a boisko przeniesiono na dach, co pozwoliło ocalić kilkanaście dorodnych dębów.

Czytaj także: Szkoła przy Świderskiej w Warszawie już w 2024 roku! Rusza budowa nowej podstawówki na Białołęce

Szkoła dla 900 uczniów opiera się na czytelnym podziale funkcji: przedszkole, klasy I–III i IV–VIII mają osobne strefy z przypisanymi im ogrodami i placami. Centralny hol scala całość, sprzyjając integracji. Ważnym założeniem była jasność i otwartość wnętrz, tworzących przestrzenie do nauki i wspólnego przebywania. Elewacje z szarej cegły betonowej, uzupełnione drewnianą stolarką, nadają obiektowi trwałości i prostoty, a jednocześnie ciepła. To przykład szkoły, która dzięki decyzjom projektowym „wpisała się” w istniejący krajobraz.

Drugi konkurs na Białołęce wygrała pracownia JEMS Architekci. Nowa szkoła powstanie na działce po dawnym PGR Lewandów, wymagającej rozbiórki zdegradowanych zabudowań. Projekt zakłada 24 oddziały klas I–VIII oraz osiem oddziałów specjalnych z zapleczem terapeutycznym, a także boiska, place zabaw, tereny rekreacyjne i parkingi. Duży nacisk położono na efektywność energetyczną i niskoemisyjność – dachy obsadzone zielenią oraz prosta, stonowana bryła harmonijnie wpiszą obiekt w otoczenie. Architekci akcentują także społeczny wymiar szkoły: ma być nie tylko miejscem edukacji, ale lokalnym centrum integracji i wspólnoty.