Spis treści
- Kolejna europejska nagroda dla autorów Parku Akcji Burza w Warszawie
- Czym jest European Prize for Urban Public Space?
- Park Akcji Burza na kopcu Powstania w Warszawie obsypany nagrodami
- Park Akcji Burza w Warszawie to renowacja parku na kopcu, usypanym z gruzów wojennych Warszawy
- Podstawowe założenie rewitalizacji kopca Powstania w Warszawie i szczegóły projektu
- Zobacz retransmisję ceremonii wręczenia nagród European Prize for Urban Public Space
- Z kim konkurował Park Akcji Burza w tym konkursie?
Kolejna europejska nagroda dla autorów Parku Akcji Burza w Warszawie
Po zdobyciu Grand Prix w 10. edycji warszawskiej nagrody architektonicznej, Nagrody Architektonicznej POLITYKI za 2023 r. oraz nagrody Landezine International Landscape Award - LILA 2024 warszawski Park Akcji Burza otrzymał właśnie główną nagrodę w konkursie European Prize for Urban Public Space. Międzynarodowe Jury szczególnie doceniło sposób, w jaki projekt włącza pamięć o tym miejscu poprzez zastosowanie odpowiednich materiałów. Gruzy z czasów II wojny światowej, które ukształtowały kopiec, zostały przekształcone w beton, tworząc nowe struktury parku.
Park Akcji Burza pod Kopcem Powstania Warszawskiego to takie miejsce, które od czasu jego realizacji zawsze wskazuję, w każdej prawie rozmowie o Warszawie czy o architekturze, niezależnie od tego czy rozmawiam z profesjonalistą, czy po prostu w kontekście towarzyskiego spotkania, jako absolutne - tak zwane-#mustsee. Nie ukrywam, że jestem wręcz zafascynowana tym projektem, bo umiejętnie łączy wątki przeszłości z tym co ważne dziś, upamiętnia to co ważne dla historii - z szacunkiem, ale bez zbędnej pompatyczności; a jednocześnie daje przestrzeń dla zwykłego, codziennego i pełnego entuzjazmu życia. Nie bez znaczenia jest głęboki szacunek dla natury i uznanie w tym parku dla spontaniczności kształtowanych przez nią form- zwraca uwagę Ewa P. Porębska, która od prawie 15 lat współpracuje z organizatorami tego konkursy i obecnie zasiada w Radzie Ekspertów Centrum Kultury Współczesnej w Barcelonie. Przypominamy, że Ewa P. Porębska jest także współtwórczynią naszego pisma i pełniła rolę jego redaktorki naczelnej przez pierwsze 30-lat.
Park jest dziełem pracowni Archigrest i topoScape. Inwestorem jest warszawski Zarząd Zieleni.
Czym jest European Prize for Urban Public Space?
Europejska Nagroda za Przestrzeń Publiczną (European Prize for Urban Public Space) jest przyznawana przez Centrum Kultury Współczesnej w Barcelonie (CCCB), która w 1999 roku postanowiła za jej pomocą ustanowić stałe obserwatorium przemiany europejskich miast.
Od samego początku Nagroda ma na celu rozpoznawanie i promocję najlepszych działań związanych z tworzeniem, odzyskiwaniem oraz ulepszaniem przestrzeni publicznej w Europie. Świadoma dwuznaczności pojęcia przestrzeni publicznej, jest to jedyna nagroda w Europie, która uznaje i promuje tylko przestrzeń jednocześnie miejską i dostępną dla wszystkich. Nagroda w ten sposób podkreśla relacyjny i obywatelski charakter typowo miejskiej przestrzeni.
Nagroda jest przyznawana we współpracy z różnymi europejskimi instytucjami tworzącymi Komitet Doradczy oraz Radą ekspertów z całej Europy. Kandydatami do ostatniej edycji było 336 projektów z 35 krajów, które dołączają do 2206 prac zgłoszonych w poprzednich edycjach.
Mająca charakter przede wszystkim honorowy ta nagroda wyróżnia się kilkoma cechami:
- Jest przyznawana zarówno architektowi lub architektce , jak urzędowi odpowiedzialnem za dany teren i jego metamorfozę.
- Nie koncentruje się wyłącznie na dużych projektach, ale zwraca też uwagę na mniejsze działania, które mają na celu przede wszystkim poprawę życia obywateli.
- Wyróżnia się europejskim charakterem, zachowując i podkreślając lokalne szczególności, jednocześnie oddając hołd wspólnym cechom interwencji urbanistycznych w całej Europie, aby bronić i promować europejską wizję miasta.
Park Akcji Burza na kopcu Powstania w Warszawie obsypany nagrodami
Jest to kolejna nagroda jaką dostał park Akcji Burza. Kilka tygodni temu projektanci otrzymali LILA Award 2024. Jury doceniło między innymi to, jak rozwiązano obecność prawdziwych objets trouvés - gruzów przedwojennej Warszawy - w parku i rozmaite, twórcze przekształcenia, jakich dokonano w krajobrazie kopca, odznaczającym się bardzo niekonwencjonalnymi i wyróżniającymi cechami, które pobudzają do myślenia i zadumy, takie jak między innymi obiekty, które można oglądać podczas wędrowania ścieżkami parku i w zorganizowanym tam lapidarium. Zwrócono uwagę na sugestię, że najważniejsza część historii jest pod ziemią. Jury doceniło to, że przy nawet najbardziej monumentalnych cechach tej realizacji projektanci wprowadzili ducha zabawy i dynamikę, które sprawiają, że ciężki temat jest łatwiejszy w odbiorze. Pochwalono również warunki stworzone roślinności i udostępnienie parku różnego rodzaju odbiorcom. Podkreślono spójność parku Akcji Burza i eleganckie podejście do problemu pamięci. Na shortliście konkursu LILA Award 2024, na najlepsze przestrzenie publiczne na świecie były dwa projekty z Polski. Drugi to park Spadochroniarzy AK.
W tym roku otrzymał on także nagrodę „Polityki”. Piotr Sarzyński pisał wtedy na łamach tygodnika:
Zazieleniła się Nagroda Architektoniczna POLITYKI za 2023 r. A to dlatego że uhonorowano nią zrewitalizowany, a właściwie stworzony niemal od nowa, park Akcji „Burza” w Warszawie. Nagroda dla parku Akcji „Burza” to w trzynastoletniej historii naszego wyróżnienia budujący precedens. Chociaż zbierało się na coś podobnego od dawna.
Park Akcji Burza zdobył również Grand Prix w 10. edycji warszawskiej nagrody architektonicznej.
Czytaj więcej:
Park Akcji Burza w Warszawie to renowacja parku na kopcu, usypanym z gruzów wojennych Warszawy
Usypany z gruzów Warszawy kopiec Powstania Warszawskiego był przez lata miejscem zarośniętym i zaniedbaniem. Decyzja o jego modernizacji zapadła w kontrowersyjny sposób, wiązała się bowiem z likwidacją tworzonego przez lata toru do akrobacji na rowerach. Otwarty po remoncie wraz z otaczającym parkiem, sprawdził się jednak w zupełnie nowej roli. Upamiętnia nie tylko samo Powstanie, ale też zniszczoną Warszawę. Gruz, z którego został usypany, wyeksponowano, wkomponowując w nasypy, między którymi wije się ścieżka prowadząca na szczyt. Całość nie jest jednak wyłącznie miejscem kontemplacji. To także teren spacerowy z placem zabaw i małą plenerową wystawą, wprowadzającą w kontekst wojennych zniszczeń miasta. Renowacja nawiązuje do historycznych planów wykorzystania gruzów Warszawy jako pomników, prezentowanych na wystawie Zgruzowstanie w Muzeum Warszawy.
Nowy park wokół Kopca Powstania Warszawskiego upamiętnia zburzenie Warszawy, ale także pokazuje siłę oraz żywotność odbudowanej stolicy
- pisała w „A-m” Beata Gawryszewska.
Czytaj więcej w wydaniu cyfrowym:
Podstawowe założenie rewitalizacji kopca Powstania w Warszawie i szczegóły projektu
Podstawowym założeniem rewitalizacji, poza zwiększeniem dostępności kopca, było zachowanie czy wręcz wyeksponowanie jego charakteru i kryjącej się za nim historii. Ingerencje nie były głębokie ani nie zmieniały charakteru roślinności, która przez lata objęła kopiec. Wycięte w niej ścieżki i przejścia w wielu miejscach ujawniają resztki gruzów przedwojennej Warszawy, takich jak fragmenty murów, metalowych okuć czy szklanych lub porcelanowych detali. Trakt spacerowy wijący się wokół kopca, uzupełniony stalowymi kładkami, podestami i pochylniami, umożliwia dostęp na szczyt osobom, dla których pokonanie długich schodów stanowiących główną oś założenia mogłoby być trudne. Całość uzupełniają dwa place zabaw -jeden, bardziej współczesny, wyposażony w konstrukcje do wspinania się i drugi, bardziej naturalny. Osobnym elementem jest niewielkie lapidarium u podnóża kopca, które zawiera też skondensowaną ekspozycję wprowadzającą kontekst zburzenia Warszawy. Tuż obok powstał zaś kieszonkowy las według metody japońskiego botanika Akiry Miyawakiego.
Zobacz retransmisję ceremonii wręczenia nagród European Prize for Urban Public Space
Z kim konkurował Park Akcji Burza w tym konkursie?
W tej edycji konkursu na najlepszą europejską przestrzeń publiczną wyłoniono 5 finalistów w konkursie głównym. Wyróżnione projekty pochodzą z Belgii, Hiszpanii, Gruzji, Szwajcarii i Polski. Większość z nich dotyczy miast średniej wielkości, co pokazuje, że wrażliwość i wysiłki na rzecz promowania wysokiej jakości przestrzeni publicznych rozprzestrzeniają się w całej Europie, z doskonałymi przykładami spoza dużych stolic.
W kategorii ogólnej, poza propozycją z Polski, na liście finalistów znalazły się:
- Castel San Pietro w Szwajcarii za poprawę istniejących warunków dla osób starszych i stworzenie bardziej dostępnej i inkluzywnej przestrzeni, która zwiększa zarówno świadomość historyczną, jak i miejską. To inwestycja zakończona w 2022 roku. Jej autorem jest studioser Architects ETH OTIA SIA
- CHAPEX w belgijskim Charleroi. To ukończona w 2024 roku struktura stanowiąca przykład reintegracji terenów poprzemysłowych z życiem miejskim. Wyróżnia się elastyczną infrastrukturę otwartą na różnorodne działania. Autorem tej interwencji jest AjdvivgwA : AM architecten jan de vylder inge vinck – AgwA
- Park Boca de la Mina w północno-wschodniej części hiszpańskiego Reus łączy krajobraz, historię i ekologię z rzemieślniczym brukiem i efektywnym zarządzaniem wodą. Ta ukończona w 2022 inwestycja została zaprojektowana przez pracownię Batlleiroig (Enric Batlle Durany, Mario Súñer Díaz, Joan Roig i Duran, Iván Sánchez Fabra)
- Las miejski w Tbilisi z 2023. Ten 700-hekatorowy projekt, którego celem jest regeneracja plantacji sosny z lat 20. XX wieku i rozwój nowych miejskich narzędzi ekologicznych dla patrzących w przyszłość przestrzeni publicznych. To dzieło pracowni Ruderal (Sarah Cowles).
Przeczytaj więcej o finalistach tego konkursu TUTAJ.
