Bomba w toalecie. Nawet co trzeci uczeń nie korzysta ze szkolnych sanitariatów

Spis treści

1. Milczące tematy. O kupie przy kawie i ciastkach
2. W toaletach brakuje papieru, zamków i działających spłuczek
3. Jaka powinna być TA toaleta?
4. Pisuary, trójkąty i kółka. Czy są nam niezbędne?

Milczące tematy. O kupie przy kawie i ciastkach

Z tematem toalet oswajam się od dawna. Zapewne pomogła mi w tym praca nad projektami poświęconymi najmłodszym, do których podchodzę z dziecięcą prostolinijnością. Z biegiem lat zauważyłam jednak, że zagadnienia, które wydawały mi się oczywiste i o których nieskrępowanie rozmawialiśmy w zaciszu naszej pracowni, na zewnątrz już takie nie są.

Czytaj także: Toalety publiczne w Polsce: TOP 5

W sprawy toalet zaangażowałam się bardziej podczas I edycji konkursu Akcja Tron. Obrady jury, w których brało udział kilkanaście osób, rozpoczęły się od swobodnej rozmowy przy kawie i ciastach o... kupie i problemach z nią związanych. Marek Michalak z Instytutu Praw Dziecka im. Janusza Korczaka i Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu przypomniał nam wtedy treść praw dziecka, w tym prawo do prywatności, a do nich m.in. zalicza się możliwość korzystania z zamykanych pomieszczeń przeznaczonych do czynności higienicznych i fizjologicznych.

W toaletach brakuje papieru, zamków i działających spłuczek

Rozmawialiśmy też o niezwykłej popularności webinarów, z których można się dowiedzieć, jak nauczyć młodego człowieka właściwych nawyków związanych z higieną, o wpływie wstrzymywania potrzeb fizjologicznych na poziom przyswajania wiedzy i o tym, że nie wolno zabraniać dziecku wyjścia podczas lekcji do toalety. Przy okazji usłyszałam, że nawet co trzeci uczeń nie korzysta ze szkolnych sanitariatów, tylko po lekcjach pędzi do domu, żeby tam załatwić swoje potrzeby, co w sposób istotny odbija się na relacjach z rówieśnikami.

Czytaj także: Czystość i spójność. Publiczne toalety mogą być efektowne. Oto toalety w Spodku projektu 2G Studio

Zdarza się, że dziewczynki podczas miesiączki nie chodzą do szkoły ze względu na panujące tam fatalne warunki sanitarne oraz zwyczajny brak poczucia intymności. Oprócz większej potrzeby prywatności uczniowie zgłaszają również całkiem przyziemne problemy – najczęściej skarżą się na deficyt papieru toaletowego, o mydle nie wspominając, a także na brak zamka w drzwiach czy zepsute spłuczki.

Ten temat ciągnie się zresztą przez lata edukacji niczym rolka papieru toaletowego. Bo gdy, już za czasów studenckich, na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej współprowadziłam słynną kawiarnię Incydentalną, pierwszą rzeczą, którą sfinansowaliśmy z drobnych zysków był… papier toaletowy, w drugiej kolejności – mydło do rąk. Jak widać, wiele się przez te lata nie zmieniło. Przynajmniej w placówkach publicznych. Czysty absurd!

Jaka powinna być TA toaleta?

Temat zaciekawił mnie na tyle, że postanowiłam zbadać go bardziej wśród moich znajomych. O dziwo, zaczęli się otwierać, opowiadać historie swoje i swoich dzieci. Byłam totalnie zdumiona! Postanowiłam więc pójść krok dalej i podczas jednej z architektonicznych imprez, w kuluarach, rozpoczęłam dyskusję. Dość nieśmiało zapytałam kilku osób, co sądzą o publicznych, w tym szkolnych, toaletach. Jak wielkie było moje zaskoczenie, gdy się okazało, że prawie każdy z moich rozmówców miał na ten temat inne spojrzenie.

Czytaj także: Boisko na dachu, klimatyzowane sale, toalety jak na lotniskach. Tak dziś projektuje się nowe polskie szkoły

Pojawiło się dużo wątków, również związanych z dostrzeżeniem potrzeb osób niezdefiniowanych płciowo. Wspólnie zaczęliśmy się zastanawiać, jaka powinna być TA toaleta: koedukacyjna i uwzględniająca potrzeby wszystkich użytkowników? I co tak naprawdę możemy w niej zmienić lub poprawić? Na co dzień o tym nie rozmawiamy, skąd więc mamy znać swoje zapatrywania?

Pisuary, trójkąty i kółka. Czy są nam niezbędne?

Od tej słynnej imprezy systematycznie dostaję zdjęcia toalet z różnych stron kraju i świata. Przykładowo, w skandynawskich szkołach rzadko spotkamy pisuary, większość toalet to oddzielne pomieszczenia z miską ustępową i umywalką, nie istnieje więc podział na płeć.

Powoli, coraz śmielej rozkręcają się również nasze rozmowy ze znajomymi. Zauważyliśmy, że w polskich biurach na drzwiach toalet – często koedukacyjnych – zaczynają się pojawiać ciekawe symbole, daleko odchodzące od schematu kółka i trójkąta. Toalety koedukacyjne, o dziwo, są całkiem popularnym rozwiązaniem w naszych szkołach, w blokach klas I-III.

Czytaj także: Toaleta myjąca: czy to ma sens? Czy patent rodem z Japonii przyjął się w Polsce? Jakie plusy mają toalety myjące?

Bardziej odważni dyrektorzy (mam na myśli tych, którzy są w stanie zmierzyć się z sanepidem) rezygnują z pisuarów, bo chłopcy w podstawówkach po prostu z nich nie korzystają (nie wierzycie, to ich zapytajcie). Ta wiedza, zbudowana na rozmowach o milczących i niewygodnych tematach, pomaga nam zauważać potrzeby innych i lepiej dla nich projektować.

Czy, przykładowo, zastanawiamy się, jak osoba na wózku przesiada się na toaletę? Myślę, że rzadko, patrząc na rzuty łazienek, jakie mam okazję oglądać. Co ważne, nie wynika to z naszej złej woli, a raczej z niezrozumienia użytkownika i trudności bądź braku chęci do zadawania, z pozoru nietaktownych, pytań.

Na koniec dodam, że podczas naszej słynnej, imprezowej burzy mózgów pojawiło się hasło @RóżowaKabina. To nasza wewnątrzśrodowiskowa kampania łazienkowa: w imieniu kobiet, choć panowie też się dołączają, prosimy nas – architektów – o jedną kabinę z umywalką w ogólnodostępnych toaletach. Na początek tylko tyle albo aż tyle.

Piszcie, komentujcie, dzielcie się swoimi doświadczeniami, przesyłajcie zdjęcia toalet z różnych stron świata: architektura_murator@grupazpr.pl