Spis treści
- Najdłuższy Falowiec w liczbach. Kiedy powstał i jaką ma długość?
- Historia najdłuższego Falowca w Gdańsku - jednego z najdłuższych budynków w Europie
- Kultowy Falowiec. Popkultura i własna wystawa
- Najdłuższy Falowiec w Polsce zostanie wyremontowany
Najdłuższy Falowiec w liczbach. Kiedy powstał i jaką ma długość?
Blok powstał w latach 1970-1973. Projektował go trzyosobowy zespół architektów - Tadeusz Różański, Janusz Morek i Danuta Olędzka. Obiekt mierzy 860 metrów długości i mieści 1792 mieszkania. Zamieszkuje go ok. 6 tysięcy osób, z czego tylko połowa na stałe. Ze względu na gabaryty nazywa się go często najdłuższym blokiem Europy, jednak nie jest to prawdą. Bez wątpienia jest najdłuższym falowcem w Polsce, a przy odpowiednich założeniach (np. ciągłość bryły bez załamań) - najdłuższym w Polsce prostym blokiem. Dwa razy dłuższy jest warszawski Przyczółek Grochowski, jednak jego bryła jest wielokrotnie załamana.
Zobacz także: 10 najdłuższych budynków Europy. Część z nich stoi w Polsce
Łącznie wszystkich Falowców jest w Gdańsku osiem - siedem w Przymorzu Wielkim oraz jeden w Nowym Porcie:
- ul. Obrońców Wybrzeża 4-10,
- na ul. Piastowskiej 90,
- ul. Piastowskiej 100,
- ul. Jagiellońskiej 10,
- ul. Kołobrzeskiej 42,
- ul. Rzeczypospolitej 1,
- ul. Rzeczypospolitej 7,
- ul. Wyzwolenia 51.
Budynki o "falującej" bryle powstawały też w innych miastach Polski oraz we Włoszech.
Historia najdłuższego Falowca w Gdańsku - jednego z najdłuższych budynków w Europie
Konkurs SARP na zagospodarowanie gdańskiego Przymorza rozpisano już w latach 50. - potężne założenie miało zagwarantować lokum dla 50 tysięcy osób. Niezagospodarowana wielka powierzchnia (aż 200 hektarów) pozwalała na odważne pomysły - eksperymentalny projekt Różańskiego, Morka i Olędzkiej na najdłuższy Falowiec, który powstał 20 lat później, nie miał niestety szansy na pełną realizację w czasach PRL.
Przed i w trakcie realizacji odrzucano kolejne pomysły - aneksy jadalniane, kryte galerie, czy nawet kawiarnia na szczycie bloku to koncepcje, które w latach 70. mogłyby pewnie zostać zrealizowane na zachodzie, na polskie realia były jednak zbyt fantazyjne. Zrezygnowano również z pawilonu handlowego i kina.
i
Mimo swojego rozmiaru i długich, wąskich (ostatecznie otwartych) galerii, Falowiec wymyka się "klątwie" niebezpiecznego blokowiska. W krótkim filmie Hanny Kordalskiej-Rosiek Falowiec, mieszkańcy chwalą sobie życie w kolosie, zwracają uwagę na więzi sąsiedzkie, a pracownicy administracji z rozbawieniem i być może lekką nostalgią wspominają stawianie krzywych ścian na osiedlu przez "wczorajszych" budowlańców. Jedna z rozmówczyń, wskazując na klatkę schodową opowiada:
Mnie się wydaje, że [sąsiadka - przyp.red.] z mojej klatki, z pierwszego piętra, wyszła za mąż - tutaj, z tej klatki męża ma.
Część lokatorów wprowadziła się do bloku, gdy jego dalsze partie wciąż były w budowie. Na pomysł, by galeriowce "pofalować" miał wpaść Różański - w ten sposób chciał uniknąć monotonii. Podzielił je więc na segmenty i połączył pod kątem 165 stopni.
Falowiec kultowy stawał się już początkiem lat 90. Olga Drenda w Magazynie Szum przypomina wizytę brytyjskiej Księżniczki Anny, która odwiedziła "Polską Rodzinę" na 10. piętrze Falowca i po przejażdżce windą zjadła ciasto w domu - a jakże inaczej - Kowalskich.
i
Kultowy Falowiec. Popkultura i własna wystawa
Dziś najdłuższy Falowiec Gdańska nie jest już po prostu blokiem czy ciekawostką, a obiektem kultowym wpisanym na stałe w popkulturę. Inspirował książki - Pieczeń dla Amfy Salci Hałas, Latawiec z betonu Moniki Milewskiej, Pannę Ferbelin Stefana Chwina; pojawiał się w teledyskach Elektrycznych Gitar oraz Kabe i Kizo. W 2005 roku Julita Wójcik wykonała rzeźbę Falowca z włóczki - forma wykonana z białej i różowej nitki, mierząca 8 metrów, została ostatnio pokazana na wystawie Fenomen Falowca w Gdańskiej Galerii Miejskiej.
Wystawę poświęconą najdłuższemu z gdańskich falowców odwiedziła sama Danuta Olędzka, jedna z projektantek budynku.
Najdłuższy Falowiec w Polsce zostanie wyremontowany
Falowiec na Obrońców Wybrzeża zostanie wyremontowany - zyska białą elewację, a galerie wzdłuż fasady odzyskają dawną funkcję. Przez lata zostały poprzecinane nie do końca legalnymi przegrodami, łamiącymi przepisy przeciwpożarowe. Część galerii posłużyła niektórym za przedłużenie niewielkich mieszkań.
Zobacz także: Warszawski Jamnik. Jeden z najdłuższych bloków w Polsce powstał w PRL-u jako parawan na rudery
Nie jest to przypadek odosobniony - przedzielane są galeriowce w całej Polsce, a przyczyną, jak można się domyślić, jest potrzeba większego metrażu i nierzadko poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców. Podobne przegrody montowano przez całe dekady chociażby w Przyczółku Grochowskim w Warszawie (proj. Zofia i Oskar Hansenowie), którego galerie ciągną się nieprzerwanie przez 2 kilometry. Kraty grodzące przejścia "Pekinu" zostały już otwarte.
Mimo że Falowiec powstał w ledwie 3 lata, czas trwania jego remontu oszacowano na... 8 lat.
Zobacz także: Kozia 9 w Warszawie - blok z PRL-u, który z każdego miejsca wygląda inaczej. Powstał dla ulubieńców partii
Źródła: trojmiasto.pl, Magazyn Szum, gdansk.pl, Falowiec, Hanna Kordalska-Rosiek, Anna Cymer, Architektura w Polsce 1945-1989, wyd. Centrum Architektury, NIAiU (2019)
Listen on Spreaker.
