Oto 15 polskich realizacji nominowanych do Nagrody Miesa van der Rohe 2026. Znacie je z papierowego wydania „Architektury-murator”

Aż 14 na 15 nominacji zostało opisanych w papierowym wydaniu „Architektury-murator”

European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award to najważniejsza nagroda dla współczesnej architektury w Europie. Ustanowiona w 1987 roku, 14 lat później na wniosek Komisji Europejskiej stała się oficjalną nagrodą Unii. Laureaci oprócz statuetki wyobrażającej barceloński pawilon Miesa van der Rohe otrzymują także czek na 60 tys. euro, a zdobywcy specjalnego wyróżnienia dla najlepiej zapowiadającego się architekta lub pracowni – 20 tys. euro.

Jednak nagroda ma przede wszystkim wymiar niematerialny – prestiż i promocja laureatów na arenie międzynarodowej są często ważniejsze niż finansowe nagrody. Nobilitująca jest już sama nominacja, którą w każdym kraju dokonują instytucje i organizacje zawodowe oraz powołani przez fundację eksperci.

W tym roku nominowano 15 realizacji z Polski. Choć oficjalne wyniki konkursu nie zostały jeszcze ogłoszone, pracownie pochwaliły się już swoimi wynikami na stronach internetowych i w mediach społecznościowych. Na 15 polskich nominacji aż 15 zostało wcześniej opisanych w papierowym wydaniu „Architektury-murator”. Są to:

• EkoFarma w Wólce Konopnej niedaleko Siedlec (Grupa Arche)
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (Thomas Phifer and Partners przy współpracy z biurem APA Wojciechowski)
• Przystań Widna 2A w Gdyni (Dynamo Produce, Hago Architekci i PB/Studio)
• Budynek edukacyjny w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo w Gdyni (Gierbienis + Poklewski)
• Centrum Bajki i Animacji OKO w Bielsko-Białej (Nizio Design)
• Przebudowa Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach (WXCA)
• Świętokrzyski Kampus Laboratoryjny Głównego Urzędu Miar w Kielcach (BDMA)
• Biblioteka publiczna w warszawskiej Choszczówce (Ambient, Magdalena Pios)
• Ambasada RP w Berlinie (JEMS Architekci)
• Centrum Obsługi Odwiedzających Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu (Kozień Architekci)
• Zespół kolumbariów na cmentarzu komunalnym w Radomiu (BDR Architekci)
• Dom dla bezdomnych w Warszawie (xystudio)
• Park pod Kopcem Powstania Warszawskiego w Warszawie (Archigrest, topoScape)
• Siedziba ZIG / Dąbrowa Górnicza (Marlena Wolnik MWArchitekci)
• Ajnfart w Rybniku (SLAS Architekci)

W poniższym tekście znajdziecie szczegółowy opis każdej z nominowanych realizacji, wraz z kontekstem architektonicznym i wybranymi zdjęciami.

EkoFarma w Wólce Konopnej niedaleko Siedlec

EkoFarma to projekt społecznego gospodarstwa Fundacji Leny Grochowskiej, położony w Wólce Konopnej niedaleko Siedlec, zaprojektowany przez Grupę Arche. Fundacja wspiera osoby z niepełnosprawnościami intelektualnymi poprzez tworzenie miejsc pracy i mieszkań chronionych. Na farmie powstało siedem mieszkań oraz przestrzenie do pracy i uprawy ziemi. Obiekt zaprojektowano jako dostępny, funkcjonalny i ekologiczny.

Czytaj także: Pod Siedlcami powstaje EkoFarma: społeczne gospodarstwo Fundacji Leny Grochowskiej wspierającej osoby z niepełnosprawnością

Budynek ma formę parterowego, drewnianego pierścienia o średnicy 40 metrów. Centralny dziedziniec pełni funkcję miejsca spotkań i integracji. Wewnątrz znajdują się strefy gospodarcze, szklarnia, kuchnia, jadalnia i mieszkania. Całość podzielono na część ogrzewaną i nieogrzewaną. Konstrukcja z drewnianych dźwigarów kratowych oparta jest na systemie modułowym, co umożliwiło prefabrykację i redukcję zużycia materiałów.

Projekt wykorzystuje proekologiczne rozwiązania: zielony dach, zbiorniki na deszczówkę, fotowoltaikę, pompę ciepła i przydomową oczyszczalnię. Zrezygnowano z nadmiaru instalacji i wykończeń – surowe wnętrza pozostawiono w stanie technicznym. Architektura nawiązuje do tradycyjnego budownictwa wiejskiego, łącząc prostotę wykonania z zasadami zrównoważonego projektowania. 

Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Nowa siedziba Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, zaprojektowana przez Thomas Phifer and Partners przy współpracy z biurem APA Wojciechowski, została otwarta 25 października 2024 roku. Budynek zlokalizowany jest przy ul. Marszałkowskiej 103, w sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki, na placu Defilad, i pełni funkcję przestrzeni wystawienniczej, edukacyjnej oraz publicznej.

Czytaj także: Muzeum Sztuki Nowoczesnej to szczery budynek, który nikogo nie oszukuje. Ma jednak swoją wyraźną ideologię

Obiekt zajmuje blisko 20 000 m² na 4 kondygnacjach nadziemnych i 2 podziemnych. Parter jest całkowicie przeszklony, a nad nim wznoszą się dwa piętra wykonane z białego betonu architektonicznego, zastosowanego po raz pierwszy w Polsce i w Europie w tej technologii. Wewnątrz znajdują się galerie o powierzchni ponad 4500 m², sale edukacyjne, pracownia konserwatorska, magazyny dzieł sztuki, kino na 150 miejsc, Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, audytorium, czytelnia, bistro i księgarnia. Główne galerie są doświetlone naturalnym światłem przez świetliki dachowe, a dodatkowe pomieszczenia wystawowe posiadają panoramiczne okna z widokiem na Marszałkowską i plac Defilad.

Przeszklony parter muzeum oraz otwarte forum umożliwiają realizację Programu Publicznego, obejmującego debaty, warsztaty i działania edukacyjne, dostępne dla wszystkich mieszkańców. Muzeum zdobyło Grand Prix Nagrody Architektonicznej Prezydenta Warszawy 2025 za swoją prezencję, funkcjonalność i architektoniczną jakość w kontekście placu Defilad.

Centrum sąsiedzkie Przystań Widna 2A w Gdyni

Otwarte w 2023 roku centrum sąsiedzkie Przystań Widna 2A na gdyńskim Witominie to element miejskiego programu Gdynia odNowa, którego celem jest rewitalizacja dzielnic poprzez tworzenie lokalnych węzłów integracyjnych. Budynek zaprojektował zespół Dynamo Produce, Hago Architekci i PB/Studio, zwycięzca konkursu architektonicznego z 2017 roku organizowanego przez Laboratorium Innowacji Społecznych.

Czytam także: Przystań Widna 2A w Gdyni. Dobra architektura nie musi być kosztowna, jeśli towarzyszy jej spójna wizja i konsekwencja w realizacji detali

Obiekt pełni funkcje społeczne, kulturalne i edukacyjne – mieści m.in. bibliotekę, klub seniora i dzielnicowy ośrodek wsparcia, ale jego główną ideą jest tworzenie przestrzeni wspólnej, otwartej na mieszkańców. Architekci zaprojektowali budynek wokół wewnętrznego dziedzińca, który stanowi centralny punkt integracji, chroniony przed hałasem ulic i połączony z siecią pieszych przejść osiedla.

Drewniane elewacje pełnią funkcję bariery akustycznej, a pergole i roślinność wprowadzają przyjazny, parkowy charakter. Całość wyróżnia się prostą, czytelną formą i użyciem naturalnych materiałów, podkreślających lokalny wymiar projektu. Przystań Widna 2A jest przykładem współczesnej architektury społecznej – łączącej funkcjonalność, dostępność i estetykę w służbie wspólnoty.

Budynek edukacyjny w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo w Gdyni

W 2023 roku w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo w Gdyni powstał nowy budynek edukacyjny zaprojektowany przez pracownię Gierbienis + Poklewski. Obiekt, położony wśród lasów Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, pełni funkcję zaplecza dla działalności dydaktycznej i administracyjnej ogrodu prowadzonego przez Nadleśnictwo Gdańsk.

Czytaj także: To pierwszy taki budynek w Polsce. Ściany ma z węgla, a wnętrze z drewna. Właśnie dostał ważną nagrodę

Forma nawiązująca do tradycyjnej stodoły podkreśla ideę współistnienia człowieka i natury oraz lokalne dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze. W budynku znalazły się sala ekspozycyjna, przestrzeń spotkań i zaplecze biurowe dla leśników. Dwa dziedzińce otaczające obiekt tworzą kameralne strefy integracji i kontaktu z otoczeniem przyrodniczym.

Marszewo jest pierwszym w Polsce publicznym budynkiem użyteczności zrealizowanym w technologii CLT (cross laminated timber) – prefabrykowanych elementów z drewna laminowanego krzyżowo, zapewniających wysoką izolacyjność akustyczną i energooszczędność. Fasadę wykończono deskami poddanymi japońskiej technice Shou Sugi Ban, w której drewno zostaje zwęglone w celu naturalnej impregnacji. Wnętrza utrzymano w harmonijnej tonacji jasnego drewna i czerni, a całość uzupełniają ogólnodostępne toalety publiczne spełniające współczesne standardy dostępności.

Centrum Bajki i Animacji OKO w Bielsko-Białej

W 2023 roku w Bielsku-Białej otwarto Centrum Bajki i Animacji OKO, nową część legendarnego Studia Filmów Rysunkowych, w którym powstały m.in. Bolek i Lolek oraz Reksio. Projekt autorstwa pracowni Nizio Design International, wyłoniony w konkursie z 2016 roku, obejmował budowę nowego budynku, rewitalizację zabytkowej Willi Rotha z 1888 roku oraz zagospodarowanie otoczenia.

Czytaj także: Centrum bajek ze szkła i betonu. To tu powstały postaci znane z kultowych wieczorynek: Reksio, Bolek i Lolek czy Baltazar Gąbka

Założenie łączy funkcję muzealną, edukacyjną i kulturalną. Centrum prezentuje historię polskiej animacji i dorobek studia, integrując przestrzeń ekspozycyjną z częścią kinową, konferencyjną i warsztatową. Nowy obiekt o betonowo-szklanej fasadzie wyróżnia się minimalistyczną formą z perforacjami nawiązującymi do taśmy filmowej oraz efektowną konstrukcją górnej kondygnacji „zawieszonej” nad przeszklonym parterem.

Wewnątrz znalazły się sala kinowa na 120 miejsc, przestrzenie wystawowe, archiwum cyfrowe, sale pracy animatorów i pomieszczenia biurowe. Szklany łącznik między nowym budynkiem a willą tworzy wizualną i funkcjonalną całość, podkreślając dialog między historią a współczesnością. Realizacja trwała ponad cztery lata.

Przebudowa Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach

Przebudowa, rozbudowa i nadbudowa zabytkowego gmachu Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach to współczesna interwencja w historyczną tkankę miasta. Projekt studia WXCA łączy poszanowanie dziedzictwa z odważnym, nowoczesnym podejściem do funkcji instytucji kultury. Architekci postawili na dialog między starym a nowym – zachowując skalę i rytm zabytkowej fasady, a jednocześnie nadając nowym elementom autonomiczny charakter.

Czytaj także: Przebudowany Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach otwarty. Wyeksponowano walory zabytkowego obiektu i dostosowano go do wymagań XXI wieku

Realizacja przywróciła teatrowi centralną rolę w życiu miasta. Oprócz nowoczesnej sceny z ruchomym audytorium, zaawansowaną akustyką i pełną dostępnością, obiekt wzbogacono o sale prób, warsztaty, studio nagrań i część hotelową. Rozbudowa o przyległą kamienicę oraz otwarcie dziedzińca przekształciły dawną przestrzeń zapleczową w tętniące życiem miejsce spotkań.

Teatr funkcjonuje dziś jako otwarta, wielofunkcyjna przestrzeń – nie tylko scena, lecz także ośrodek edukacyjny i społeczny. Architektura podkreśla ciągłość historii i lokalnej tożsamości, jednocześnie nadając obiektowi nową energię i techniczne możliwości na miarę XXI wieku.

Świętokrzyski Kampus Laboratoryjny Głównego Urzędu Miar w Kielcach

Zaprojektowany przez pracownię BDMA Świętokrzyski Kampus Laboratoryjny GUM w Kielcach to nowoczesny zespół budynków naukowo-badawczych, położony na zboczu Góry Hałasa. Kompleks stanowi pierwszy etap większej inwestycji Głównego Urzędu Miar i Politechniki Świętokrzyskiej, mającej stworzyć ogólnopolski ośrodek metrologii.

Czytaj także: Dialog techniczny: Świętokrzyski Kampus Laboratoryjny Głównego Urzędu Miar w Kielcach

Układ kampusu opiera się na zespole niezależnych laboratoriów rozmieszczonych wokół zielonego dziedzińca, które łączy przeszklona kładka biegnąca wzdłuż całego założenia. Takie rozwiązanie porządkuje przestrzeń i podkreśla hierarchię obiektów o zróżnicowanych wymaganiach technologicznych. W pierwszym etapie zrealizowano laboratoria akustyki, czasu i częstotliwości, długości, masy, termometrii oraz metrologii interdyscyplinarnej.

Architektura kampusu wykorzystuje lokalne odniesienia — elewacje pokryto tynkiem z domieszką miki w odcieniach nawiązujących do kamienia z Tumlinia, a betonowe obramienia okien przywołują formy wydobycia piaskowca. Zestawienie surowych materiałów z prostą, piętrzącą się kompozycją brył podkreśla trwałość i zakorzenienie budynków w krajobrazie. Charakterystycznym detalem są otwarte rury spustowe, dzięki którym woda deszczowa staje się elementem tworzącym mikroklimat dziedzińca. Realizacja łączy nowoczesność z lokalnym kontekstem, tworząc funkcjonalne i symbolicznie silne centrum polskiej metrologii.

Biblioteka publiczna w warszawskiej Choszczówce

Nowy budynek biblioteki publicznej w Choszczówce, zaprojektowany przez pracownię Ambient Magdaleny Pios, został oddany do użytku w listopadzie 2023 roku. Obiekt o powierzchni ok. 670 m² pełni funkcję biblioteki oraz lokalnego centrum aktywności społecznej i edukacyjnej. Dwukondygnacyjny budynek powstał w technologii modułowej z drewna klejonego, z prefabrykowanymi elementami ścian i stropów. Zastosowano rozwiązania ograniczające zużycie energii i ślad węglowy, m.in. niskie współczynniki przenikania ciepła, pompę ciepła wspieraną panelami fotowoltaicznymi oraz systemy sterowania wentylacją. Duże przeszklenia zapewniają kontakt z otoczeniem i dostęp do terenów zielonych.

Czytaj także: Nowa biblioteka na warszawskiej Białołęce. Powstaje z drewnianych prefabrykatów

Otoczenie obiektu zaprojektowano z myślą o minimalnym wpływie na przyrodę: nasadzenia obejmują gatunki rodzime i miododajne, zamiast trawnika przewidziano łąkę kwietną, zachowano najcenniejsze drzewa, a brak ogrodzenia umożliwia swobodne przemieszczanie się zwierząt. W ogrodzie znajdują się letnia czytelnia i przestrzeń do organizacji wydarzeń kulturalnych.

Na parterze mieści się wypożyczalnia dla dorosłych, czytelnia czasopism, mediateka, szatnia oraz sala wielofunkcyjna z zapleczem. Na piętrze zaplanowano wypożyczalnię dla dzieci i młodzieży oraz salę multimedialną. Biblioteka służy także jako przestrzeń do pracy zdalnej, integracji społecznej i edukacji ekologicznej, w tym poprzez prezentację zastosowanych rozwiązań proekologicznych. Koszt inwestycji wyniósł 8,3 mln zł, w tym 3,6 mln zł ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie

Nowa siedziba Ambasady RP w Berlinie, zaprojektowana przez pracownię JEMS Architekci, znajduje się przy reprezentacyjnej alei Unter den Linden, w sąsiedztwie Bramy Brandenburskiej i innych placówek dyplomatycznych. Lokalizacja w historycznym centrum miasta wymagała połączenia współczesnej formy z powściągliwą elegancją, odpowiednią dla rangi miejsca i funkcji.

Czytaj także: Architektura, która reprezentuje Polskę? Otwarcie nowej Ambasady RP w Berlinie

Architekci dążyli do stworzenia budynku, który reprezentuje Polskę poprzez architekturę zakorzenioną w strukturze urbanistycznej Berlina, a jednocześnie zachowującą własną tożsamość. Kluczowym elementem projektu jest trójwymiarowa, wielowarstwowa fasada z rytmicznie rozmieszczonymi pionowymi elementami, które zmieniają się w zależności od perspektywy ulicy. Za ażurową strukturą znajduje się wewnętrzny dziedziniec z masztami flag, widoczny przez przeszklony front budynku.

W parterze cofnięte kolumny tworzą podcienia, wyznaczające wejścia do ambasady i konsulatu. Układ wnętrz odzwierciedla porządek i rytm elewacji – motywem przewodnim jest relacja między strukturą okien, ścian i słupów, szczególnie widoczna w reprezentacyjnym holu. Realizacja JEMS Architekci łączy dyplomatyczną powagę z nowoczesnym językiem formy, stanowiąc wyraz współczesnego wizerunku Polski w stolicy Niemiec.

Centrum Obsługi Odwiedzających Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu

Centrum (ul. Więźniów Oświęcimia 20) zostało zaprojektowane przez Kozień Architekci. Główną ideą było stworzenie zwartego układu połączonego z terenem Muzeum za pomocą podziemnych przejść. Wejście do Muzeum składa się z kilku stref: zaczynając od parkingu, przechodząc przez budynek bramny, w którym mieszczą się punkt informacji i kasy biletowe, następnie kierując się do hali i poczekalni zlokalizowanej w dawnym rzeźni, a potem schodząc pod ziemię, by wyjść na plac przed budynkiem wystawowym.

Czytaj także: Centrum obsługi, które wsłuchuje się w ciszę. Powstało na terenie byłego obozu zagłady, który co roku odwiedza 2 miliony osób

Dawna rzeźnia jest centralnym elementem układu, odrestaurowanym do prawdopodobnie pierwotnego wyglądu, z główną halą wspartą na żelbetowych kolumnach oraz prostopadłą poczekalnią. Za nią zaprojektowano nowy budynek hostelu. Beton jest głównym materiałem użytym zarówno w oryginalnych historycznych elementach dawnej rzeźni — takich jak sufit poczekalni — jak i w nowych dobudówkach: wzmocnieniach kolumn, nadprożach, ścianach dostępu do piwnic, monolitycznych przejściach podziemnych oraz prefabrykowanych elewacjach hostelu.

Zespół kolumbariów na cmentarzu komunalnym w Radomiu

Zespół kolumbariów na cmentarzu komunalnym w Radomiu przy ul. Ofiar Firleja został zaprojektowany przez BDR Architekci. Koszt jego budowy przekroczył 6 mln zł. Obiekt pełni funkcję przestrzeni do przechowywania urn z prochami, stworzony z myślą o kontemplacji i bliskim kontakcie z przyrodą. Projekt obejmuje 2000 nisz, podzielonych na sześć niezadaszonych bloków prostokątnych, różniących się powierzchnią i wysokością, które tworzą komnaty cmentarne.

Czytaj także: Kolumbarium w Radomiu z szydłowieckiego piaskowca z nagrodą za najlepszą przestrzeń publiczną

Najwyższy obiekt zawiera dziedziniec, pomieszczenie na sortowane odpady oraz starszy parterowy budynek kaplicy przedpogrzebowej. Komnaty, dostępne przez prostokątne wejścia, zgrupowano wokół prostokątnego placu kontemplacji. Konstrukcja powstała z prefabrykatów betonowych, obłożonych podłużnymi bloczkami piaskowca, a ich łącznie ok. 2 tys. nisz mieści blisko 6 tys. urn. Lapidarne, proste ściany zewnętrzne i minimalistyczne napisy podkreślają powagę miejsca i jego sakralny charakter.

Dom dla bezdomnych w Warszawie

Dom na warszawskich Włochach jest jedenastą tego typu placówką w Polsce założoną przez Wspólnotę Chleb Życia siostry Małgorzaty Chmielewskiej i kolejną po wielokrotnie nagradzanym obiekcie w Jankowicach, zaprojektowaną przez xystudio. Otoczenie jest bardzo wymagające. Bezpośrednie sąsiedztwo obwodnicy osłoniętej ekranami akustycznymi, samoloty latające co 10 minut nad głowami, magazyny, szroty, małe domy jednorodzinne, zniszczona droga bez pobocza, kałuże i błoto... Dlatego architektom zależało nam, aby budynek wtopić w otoczenie i się z nim zaprzyjaźnić.

Czytaj także: Dom bezdomnych w Warszawie: "najpiękniejszy przytułek w Europie"

Sercem domu stała się centralna kaplica symbolizująca dom, pierwszą potrzebę człowieka. Widoczna jest ona jedynie od środka, a nieskazitelne bryła i elewacje poniekąd ukrywają tę wartość. Kaplica, oprócz świetlicy i jadalni oraz znajdującego się w okolicy stawu, może integrować osoby, które znajdą tu schronienie, z okoliczną społecznością. Skupiona wokół niego wspólnota ma dawać nadzieję na lepsze jutro. I takie wydaje się budzić skojarzenia i nadzieje. Dom Matki Bożej Serdecznej o większych rozmiarach niż sąsiednie budynki, z wyraźnie zaznaczoną nazwą, jest punktem orientacyjnym budującym tożsamość miejsca, ale nie w opozycji, a w przyjaznej relacji z otoczeniem – napisał o realizacji Hubert Trammer.

Park Akcji Burza w Warszawie

To projekt pracowni Archigrest i topoScape. W zeszłym roku, po serii laurów w Polsce i zagranicą Park Akcji Burza w Warszawie zyskał miano najlepszej przestrzeni publicznej w Europie! Projekt pracowni Archigrest i topoScape zyskał uznanie jurorów konkursu Europejskiej Nagrody za Przestrzeń Publiczną (European Prize for Urban Public Space) przyznawanej przez Centrum Kultury Współczesnej w Barcelonie (CCCB).

Podstawowym założeniem renowacji PArku, poza zwiększeniem dostępności kopca, było zachowanie czy wręcz wyeksponowanie jego charakteru i kryjącej się za nim historii. Ingerencje nie były głębokie ani nie zmieniały charakteru roślinności, która przez lata objęła kopiec. Wycięte w niej ścieżki i przejścia w wielu miejscach ujawniają resztki gruzów przedwojennej Warszawy, takich jak fragmenty murów, metalowych okuć czy szklanych lub porcelanowych detali. Trakt spacerowy wijący się wokół kopca, uzupełniony stalowymi kładkami, podestami i pochylniami, umożliwia dostęp na szczyt osobom, dla których pokonanie długich schodów stanowiących główną oś założenia mogłoby być trudne. Całość uzupełniają dwa place zabaw – jeden, bardziej współczesny, wyposażony w konstrukcje do wspinania się i drugi, bardziej naturalny.

Osobnym elementem jest niewielkie lapidarium u podnóża kopca, które zawiera też skondensowaną ekspozycję wprowadzającą kontekst zburzenia Warszawy. Tuż obok powstaje zaś właśnie kieszonkowy las według metody japońskiego botanika Akiry Miyawakiego.

Park Akcji Burza pod Kopcem Powstania Warszawskiego to takie miejsce, które od czasu jego realizacji zawsze wskazuję, w każdej prawie rozmowie o Warszawie czy o architekturze, niezależnie od tego czy rozmawiam z profesjonalistą, czy po prostu w kontekście towarzyskiego spotkania, jako absolutne - tak zwane-#mustsee. Nie ukrywam, że jestem wręcz zafascynowana tym projektem, bo umiejętnie łączy wątki przeszłości z tym co ważne dziś, upamiętnia to co ważne dla historii - z szacunkiem, ale bez zbędnej pompatyczności; a jednocześnie daje przestrzeń dla zwykłego, codziennego i pełnego entuzjazmu życia. Nie bez znaczenia jest głęboki szacunek dla natury i uznanie w tym parku dla spontaniczności kształtowanych przez nią form - zwraca uwagę Ewa P. Porębska po zdobyciu przez tę realizację Europejskiej Nagrody za Przestrzeń Publiczną. 

Przeczytaj więcej:

Kopiec Powstania Warszawskiego i park Akcji Burza

Siedziba ZIG / Dąbrowa Górnicza

Siedziba ZIG w Dąbrowie Górniczej. Na elewacji - lustrzana blacha. - Pomysł wziął się z idei wykorzystania przemysłowych kontenerów, z jakich początkowo miał być wykonanym obiekt, aby wpisać się w poindustrialne otoczenie - mówi autorka projektu Marlena Wolnik. O realizacji Marleny Wolnik MWArchitekci pisał w grudniu 2024 roku Ryszard Nakonieczny. 

Siedziba ZIG zaistniała w eklektycznym i skomplikowanym środowisku, na terenie Fabryki Pełnej Życia, co zdeterminowało przyjęte przez autorkę (Marlena Wolnik) rozwiązanie oparte nie tylko na głębokim szacunku i minimalnej niezbędnej ingerencji w zastane tło, lecz przede wszystkim na formule znikania, zrealizowanej jako dosłowna i symboliczna refleksyjność w trudnym otoczeniu. Kolejnym krokiem stało się zwrócenie ku idei tymczasowości i mobilności quasi-kontenerowych form, co było wynikiem wyczucia industrialnej aury miejsca.

Przeczytaj więcej: 

Lekkie kontenery i lustrzana blacha na elewacji. Siedziba ZIG / Dąbrowa Górnicza

Ajnfart w Rybniku

Ajnfart czyli TBS, to zespół zabudowy wielorodzinnej z usługami w Rybniku. Był prezentowany w listopadowym numerze AM z 2024 roku. Architekci, pracownia SLAS, zaprojektowali sześciokondygnacyjny budynek na planie litery C, z wewnętrznym dziedzińcem, który od południa częściowo zamknięty jest zrewitalizowanymi historycznymi budynkami z końca XIX wieku, obecnie zaadaptowanymi na cele handlowe i biurowe.

Czytaj też: TBS w Rybniku. Prezentacja budynku

Inwestycja położona jest przy ulicy Hallera w Rybniku w woj. śląskim. To pierwsza inwestycja miejskiej spółki Towarzystwo Budownictwa Społecznego „Twój Dom”. Powstała w ścisłym centrum miasta - w ramach projektu Rzeczna, pomiędzy ulicami Hallera, Raciborską i Pocztową oraz rzeką Nacyną, gdzie realizowana jest koncepcja miejskiej regeneracji. To tu w lutym 2019 roku otwarto wielopoziomowy parking na 486 miejsc, tu jest Galeria Rzeczna, są Bulwary nad Nacyną, czyli droga pieszo-rowerowa wzdłuż rzeki Nacyny, prowadząca nad Zalew Rybnicki.

Luksus niebrania pod uwagę organizacji ruchu i przechowywania samochodów sprawił, że projektanci mogli skupić się na zapewnieniu maksymalnej otwartości na ruch i obecność ludzi. Stąd te podwieszenia i przejścia wbudowane w bryłę zabudowy. Dzięki nim ta inwestycja stanie się rzeczywistą częścią śródmieścia, a nie jego luksusową enklawą - pisaliśmy w A-M w zeszłym roku, gdy prezentowaliśmy budynek.Elewacja składa się z loggii o zróżnicowanej głębokości, rozmieszczonych losowo na regularnej siatce. Żadne z 80 mieszkań nie jest identyczne — ich wspólną cechą są przeszklone ściany, z których roztacza się piękny widok na miasto. Bryłę budynku przebijają przeskalowane, trójkondygnacyjne przejścia — tzw. „ajnfarty” — tunele łączące dziedziniec z miastem, zachęcające pieszych do przechodzenia przez środek. Mogą też służyć jako miejsca sąsiedzkich spotkań, zabaw czy wspólnych posiłków, zwłaszcza w deszczowe dni.

Choć użyte materiały i wykończenia są oszczędne — ramy okienne z PVC, schody wykończone szarymi płytkami zamiast kamienia naturalnego czy modnego lastryka, a balustrady z siatki metalowej — elewacja, nawiązująca do sąsiednich ceglanych budynków historycznych, pokryta jest ceramicznymi płytkami o wyrafinowanej fakturze i profilowanych narożnikach.