Spis treści
- Symboliczna droga do wejścia głównego muzeum
- Masowe wywózki Polaków ze wschodniej Polski do Rosji i Związku Radzieckiego
- Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, projektu Jana Kabaca
- Całe Muzeum Pamięci Sybiru ma wymowę symboliczną
Symboliczna droga do wejścia głównego muzeum
By wejść do tego muzeum, trzeba pokonać „daleką” drogę, przejść obok rampy kolejowej, z której kiedyś odjeżdżały wagony wypełnione wysiedleńcami wiezionymi przez długie tygodnie na wschód w głąb Rosji a potem ZSRR. Po drodze mijamy też las metalowych słupów, jaki stoi po drugiej stronie traktu prowadzącego do wejścia głównego Muzeum. To droga symboliczna.
Słupy to symbol Sybiru. Przywodzą na myśl bezkresny las, tajgę – jakie przez wiele lat musieli oglądać polscy zesłańcy na Sybir. Sybir to też symbol – bo nie oznacza bezpośrednio Syberii. To tereny, na które wysiedlano Polaków ze wschodniej Polski. To Syberia, ale też np. stepy Kazachstanu.
To jedno z tych muzeów, które warto zobaczyć i pokazać zwłaszcza młodemu pokoleniu – po Muzeum II Wojny Światowej czy Europejskim Centrum Solidarności w Gdańsku czy np. Muzeum Emigracji w Gdyni. Do tego grona dołączy wkrótce budowane obecnie Muzeum Getta Warszawskiego.
Masowe wywózki Polaków ze wschodniej Polski do Rosji i Związku Radzieckiego
Muzeum Pamięci Sybiru jest poświęcone ludziom, którzy od końca XVI aż do połowy XX wieku byli niewoleni i zsyłani w głąb Rosji, a później Związku Sowieckiego. To też miejsce poświęcone tym, którzy podążali tam dobrowolnie. Opowiada o jeńcach, więźniach, zesłańcach i deportowanych, a także o tych, którzy przed I wojną światową odkrywali Syberię i aktywnie uczestniczyli w zagospodarowywaniu jej ogromnych obszarów.
- Łączymy wyniki badań i narrację historyków ze wspomnieniami uczestników i świadków zdarzeń. Pokazujemy ogromne emocje ukryte w zwykłych na pozór przedmiotach, przenosząc zwiedzających w niezwykłą krainę – tajemniczy, piękny, a jednocześnie okrutny i bezwzględny Sybir – informuje Muzeum.
Polecamy też: Szorstki beton, palone drewno. Bryła symbolizuje mało znaną tragedię. Oto Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich
Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku, projektu Jana Kabaca
Nową siedzibę Muzeum Pamięci Sybiru oddano do użytku 17 września 2021 roku, w 82. rocznicę napaści związku radzieckiego na Polskę. To samorządowa instytucja kultury miasta Białegostoku.
Muzeum Pamięci Sybiru mieści się w jednym z przedwojennych magazynów wojskowych, bezpośrednio przylegającym do bocznicy kolejowej dawnego Dworca Poleskiego.
Jak czytamy w materiałach Muzeum, w latach 1940–1941 oraz w 1944 roku tu właśnie Sowieci ładowali do wagonów mieszkańców Białostocczyzny, aby deportować ich na Sybir. Stąd w 1943 roku Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince Żydów z białostockiego getta.
Prosta bryła dawnego magazynu z betonu i czerwonej cegły kryje w sobie wystawę główną. Z kolei w przylegającym do niego nowoczesnym budynku, pokrytym w całości stalową blachą, znajduje się sala konferencyjna, zaplecze administracyjne, magazynowe i konserwatorskie oraz restauracja. W Muzeum są też pracownie edukacyjne i księgarnia.
Całe Muzeum Pamięci Sybiru ma wymowę symboliczną
Oryginalny rosyjski wagon towarowy, będący symbolem tamtych dramatycznych chwil, stoi dziś wewnątrz budynku Muzeum na torach ciągnących się wzdłuż starej bocznicy. Pełni rolę bramy, przez którą zwiedzający wchodzą na wystawę.
Jak podczas dyskusji o nowym obiekcie mówił Jan Kabac, architekt, który zaprojektował siedzibę muzeum, cały obiekt ma wymowę symboliczną. Tu się idzie po to, by coś przeżyć. Stąd m.in. pomysł samej strefy wejściowej do obiektu. Nie wchodzi się tu bezpośrednio z „ulicy”. Trzeba obejść obiekt, przejść obok rampy i stalowego „lasu”.
Sybir to coś odległego, droga na Sybir jest długa. Dlatego zaprojektowałem nie wejście, ale dojście do muzeum. Żeby nie wchodzić od razu z ulicy, ale aby każdy był zmuszony przejść kilkaset metrów. Te kilka minut pozwoli zostawić za sobą to, co w sobie mamy i zastanowić się, dokąd idę – mówił Jan Kabac podczas East Design Days w 2021 roku.
Architekt podkreślał, że projektowanie tego Muzeum odbywało się w ciszy. Cisza kojarzy się także z bezkresnymi terenami wewnątrz Rosji, gdzie trafiali polscy wysiedleńcy.
Białystok to miejsce, gdzie pamięć o masowych wysiedleniach i ofiarach bezwzględnej polityki władz sowieckich jest szczególnie ważna, bo deportacje ludności na Sybir najmocniej dotknęły Polaków zamieszkujących wschodnie tereny Rzeczypospolitej. Historycy szacują, że w sumie wywieziono kilkaset tysięcy osób. 79 lat temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, na Syberię wywieziono ok. 140 tysięcy ludzi. Wielu nie przetrwało podróży, wielu nie wróciło z zesłania. Umierali z głodu, zimna, wyczerpania.
Właśnie o tym jest Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
Tak powstaje Muzeum Getta Warszawskiego - zobacz zdjęcia
Czytaj też:
- Ogromny liniowiec "zacumował" przy plaży w Pobierowie. To nowy hotel Gołębiewski
- Szczecińska Wenecja wypięknieje. Budują tu nową siedzibę Wód Polskich
- Pokropkowana dla ptaków szklana elewacja i sale koncertowe na amortyzatorach – taki jest nowy kampus Akademii Muzycznej w Bydgoszczy
