Biały jak śnieg blok wybudowany tak, by nie zasłaniał widoku. Ilot Queyries w Bordeaux

Spis treści

1. Bordeaux, miasto akademickie. Więcej zabytków ma tylko Paryż
2. Transformacja magazynowej dzielnicy na brzegu Garonny
3. Sieć dróg, alei i pasów ruchu ma tworzyć kameralne miasto
4. Wykorzystanie energii geotermalnej z odwiertów do 1 km
5. Apartamentowiec Ilot Queyries. Projekt: MVRDV
6. Wysokie na 3 kondygnacje i szerokie na 20 m otwarcie - widok na historyczną część miasta

Bordeaux, miasto akademickie. Więcej zabytków ma tylko Paryż

Miasto Bordeaux w południowo-zachodniej Francji, liczące około 260 tys. mieszkańców, przyciąga rocznie miliony turystów. W dużej mierze za taki imponujący wynik odpowiadają zapewne okoliczne winnice, ale też wiele innych atrakcji. To miasto sztuki i historii nazywane także perłą Akwitanii może się pochwalić 362 pomnikami historii (we Francji wyprzedza je jedynie Paryż), które sięgają nawet czasów imperium rzymskiego. 40% powierzchni miasta skupione wokół średniowiecznego Portu Księżycowego (niegdyś jednego z największych w Europie) znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Współcześnie miasto rozwija się głównie dzięki turystyce oraz jako ośrodek akademicki, natomiast przemysł stoczniowy i handel schodzą na dalszy plan.

Transformacja magazynowej dzielnicy na brzegu Garonny

Stąd też jego magazynowa dzielnica na wschodnim brzegu Garonny, vis-à-vis portu, przeżywa obecnie dynamiczną transformację. Przy współpracy z pracownią architektoniczną MVRDV oraz Joubert Architecture powstał plan miejscowy dla tej części miasta (Bastide Niel) o powierzchni 375 tys. mkw, w ramach którego mają powstać mieszkania, biura i infrastruktura miejska.

A wszystko to stworzone z poszanowaniem dla zabytkowej tkanki, głównie z myślą o ruchu pieszym i w niskoenergetycznym standardzie. Bastide Niel stanie się przedłużeniem centrum miasta z mieszanym programem: 3200 domów, 25 tys. m² powierzchni handlowej, 25 tys. m² biur i 58 tys. mkw obiektów użyteczności publicznej, takich jak budynek uniwersytetu, archiwum miejskie, dom kultury, szkoły, świetlice i obiekty sportowe.

Teren w pobliżu rzeki leży w niewielkiej odległości od historycznego centrum Bordeaux wpisanego na listę UNESCO i jest obecnie zabudowany przez magazyny, baraki i nasypy kolejowe. Należało znaleźć odpowiedź na pytanie, jak stworzyć tętniącą życiem dzielnicę z poszanowaniem dla tradycji, ale także spełniającego założenia nowoczesnego europejskiego miasta: historycznego, różnorodnego i kameralnego, ale również, gęsto zaludnionego i przyjaznego dla środowiska.

Czytaj też: Alternatywna architektura mieszkaniowa |

Sieć dróg, alei i pasów ruchu ma tworzyć kameralne miasto

Budynki historyczne, tory kolejowe i perony zostaną zachowane, a między nimi powstanie nowa tkanka.

Wokół artefaktów przeszłości stworzona zostanie sieć wąskich ulic, oparta na bezpiecznym systemie ruchu z równymi prawami dla samochodów, transportu publicznego, rowerów i pieszych. Większość ulic planowana jest jako jednokierunkowa, podczas gdy tramwaj ma poruszać się bezpiecznie po odizolowanym pasie.

Sieć dróg, alei i pasów ruchu ma tworzyć kameralne miasto składające się ze 144 bloków. Ich obrysy zewnętrzne zdefiniowano ściśle według zasad zapewnienia maksymalnie dużej dostępności światła dziennego. Dzięki dostępności światła naturalnego nawet na parterze budynku mogą powstawać lokale mieszkalne, biura czy sklepy. Pomiędzy blokami i wewnątrz nich zapewniono miejsce na małe parki, ogrody i skwery, które stanowią dodatek do dużego nadrzecznego Parc aux Angéliques autorstwa Michela Desvignesa. Zielone skwery i dziedzińce pomagają w retencjonowaniu wód opadowych, co jest jedną z metod przystosowania do zmian klimatycznych.

Kolejnym działaniem ograniczającym skutki mogących występować coraz częściej powodzi było wyniesienie lokali mieszkalnych powyżej poziomu ulic, tak aby w razie zalania ucierpiał jedynie parking.

Czytaj też: Rozmowa z Nathalie De Vries, współautorką biurowca Bałtyk w Poznaniu |

Wykorzystanie energii geotermalnej z odwiertów do 1 km

Duża dostępność światła dziennego jest jedną z części strategii do uzyskania blisko zerowego zapotrzebowania budynków na energię. Kolejnym jej elementem jest wykorzystanie energii geotermalnej z odwiertów wykonanych do 1 km w głąb ziemi. Pompy ciepła mają być zasilone panelami fotowoltaicznymi znajdującymi się na dachach budynków. W celu dalszego ograniczenia zapotrzebowania na energię plan miejscowy dla Bastide Niel zakłada, że szerokość budynków nie przekracza 15 m, dzięki czemu pomieszczenia mogą być łatwo przewietrzane za pomocą wentylacji grawitacyjnej, bez konieczności przeznaczania energii na wentylację mechaniczną i klimatyzację.

Apartamentowiec Ilot Queyries. Projekt: MVRDV

Wszystkie te idee znajdują odzwierciedlenie w oddanym do użytku apartamentowcu Ilot Queyries, zaprojektowanym przez MVRDV przy współpracy z lokalnymi architektami z Flint oraz projektantką zieleni Sabine Haristoy.

Ilot Queyries o powierzchni 23 tys. mkw mieści 282 lokale mieszkalne od jedno- do sześciopokojowych, z czego 128 to mieszkania socjalne, restaurację na dachu, parking podziemny oraz wewnętrzny park dostępny zarówno dla mieszkańców, jak i osób z zewnątrz. (MVRDV na swojej stronie podaje, że jest tam 308 mieszkań, w tym 163 socjalne - przyp. red.)

Budynek jest polem doświadczalnym dla założeń planu miejscowego Bastide Niel i urzeczywistnia wszystkie jego założenia: wypełnia teren aż do jego granic, nadając kameralność przestrzeni ulic, podczas gdy geometrię dachów zaprojektowano tak, aby zapewnić maksimum światła dziennego dla samego budynku i jego sąsiadów.

Budynek z każdej strony odpowiada swojemu otoczeniu: na południowo-wschodnim krańcu znajduje się część niska jednokondygnacyjna, która nawiązuje do sąsiedniej zabudowy, podczas gdy na północnym wschodzie, od strony rzeki, budynek wznosi się aż do dziewięciu kondygnacji.

W tym wysokim punkcie, w szklanej koronie, mieści się restauracja z widokiem na rzekę i historyczne centrum Bordeaux. Szklane zadaszenie w celu ochrony przed nadmiernym nagrzaniem się pomieszczenia wymagało zastosowania szkła o obniżonym poziomie przenikania promieniowania UV oraz żaluzji wewnętrznych. Konstrukcja budynku została wykonana w przeważającej części w technologii żelbetowej, monolitycznej, z murowanymi z pustaków ceramicznych ścianami wypełniającymi.

Czytaj też: Typowo polska architektura mieszkaniowa |

Wysokie na 3 kondygnacje i szerokie na 20 m otwarcie - widok na historyczną część miasta

Na elewacji północno-zachodniej uwagę przykuwa wysokie na 3 kondygnacje i szerokie na ponad 20 m otwarcie, przez które rozpościera się widok na historyczną część miasta. Realizacja tego spektakularnego nadwieszenia wymagała zastosowania 7 stalowych blachownic spotykanych częściej w konstrukcjach mostowych niż budownictwie mieszkaniowym.

Elewacje od strony ulic pokryte są ceramiką o stonowanej kolorystyce – kremowa paleta barw, zgodnie z założeniami planu miejscowego, harmonizuje z otoczeniem.

O wyborze koloru fasady, a także dachu zdecydowały także względy środowiskowe – jasne barwy odbijają więcej światła, a tym samym mniej się nagrzewają, ograniczając efekt miejskiej wyspy ciepła. Fasada wraz z systemem mocowania została dostarczona przez firmę Agrob Buchtal. Jej ceramiczne wyroby Keratwin K20, które znalazły zastosowanie na elewacjach i dachach, zostały stworzone tak, by służyć przez długie lata, bez uszczerbku dla ich wyglądu.

Odpowiadają za to specjalne samoczyszczące powłoki oraz środki antybakteryjne zapobiegające zarastaniu mchem. Prawdziwa wirtuozeria wzornicza ceramiki ujawnia się w połączeniu koloru i trójwymiarowej faktury.

Za sprawą padających pod różnym kątem promieni światła wnosi ona do monochromatycznej kolorystyki niemal nieograniczoną liczbę odcieni. Dla Ilot Queyries specjaliści z Agrob Buchtal opracowali zgodnie z wytycznymi architektów elementy ceramiczne o trzech różnych przekrojach. Ich podwyższone profilowanie nie tylko ożywia kolor, ale nadaje mu różny wymiar w zależności od pory dnia. Budynek od strony dziedzińca wykończony jest tynkiem o jaskrawoczerwonej fakturze.

W połączeniu z krajobrazem dziedzińca, na którym posadzono 83 olchy i brzozy oraz różnorodne trawy, tworzy to wizualnie ekscytujące otoczenie, uzupełniające żywą przestrzeń parku. Duże portale łączą dziedziniec wewnętrzny z zewnętrzem, wprowadzając przebłyski koloru, które przyciągają uwagę przechodniów i wzbudzają ciekawość.

Czytaj też: Budownictwo mieszkaniowe wczoraj i dziś. Rozmowa z architektem Bogdanem Kulczyńskim |

Dzięki zastosowaniu ceramiki o jasnej kolorystyce elewacje od strony ulic harmonizują z otoczeniem i ograniczają efekt miejskiej wyspy ciepła

Budynek od strony dziedzińca wykończono tynkiem o jaskrawoczerwonej fakturze. W połączeniu z krajobrazem dziedzińca tworzy to wizualnie ekscytujące otoczenie