Spis treści
- Autora książki i piosenki zawsze się podaje. Dlaczego zapominacie o autorach budynku?
- Warmiński żagiel wpłynął do Olsztyna w trybie przetargowym
- Kto jest autorem nowego budynku dworca Olsztyn Główny?
- Pączki, kawa i gadżety dla na osłodę... dla podróżnych
Autora książki i piosenki zawsze się podaje. Dlaczego zapominacie o autorach budynku?
Zaprojektowany przez nas dworzec kolejowy w Olsztynie został otwarty w zeszły piątek. Po cichu, bez zaproszenia nas, autorów projektu – napisali w gorzkim poście na Facebooku architekci z pracowni DWAA.
W dalszej części ich wpisu czytamy: Drodzy Zamawiający Publiczni, Wykonawcy, Włodarze miasta, przedstawiciele mediów – chwalicie się nowym dworcem, ale zapominacie dodać, że to my go zaprojektowaliśmy. Że mieliśmy wizję – nietuzinkową, autorską i odważną. Że przelaliśmy ją na papier i stworzyliśmy projekt. Że przekonaliśmy Inwestora do tej koncepcji. I że na podstawie naszego projektu ten dworzec został zrealizowany. Kiedy w Polsce się to zmieni? Dlaczego autorzy projektów muszą wciąż upominać się o swoje autorstwo?
Twórcy pracowni, Oliwia Dec-Wolszczak i Marcin Wolszczak, podkreślają, że to właśnie oni są autorami architektury nowej bryły dworca, wnętrz, placu wejściowego, przejścia podziemnego, zadaszeń peronów oraz nowego budynku nastawni LCS. Brak uwzględnienia ich roli w realizacji tej inwestycji budzi uzasadnione wątpliwości. Inwestorzy tej wartej 60 mln zł inwestycji podkreślają w swojej komunikacji wygląd nowego obiektu – jego bryła miała nawiązywać do żagla, symbolizującego Warmię i Mazury.
Dlaczego więc zapomniano o docenieniu tych, którzy ją stworzyli?
Warmiński żagiel wpłynął do Olsztyna w trybie przetargowym
Nowy dworzec zastąpił modernistyczny budynek Dworca Głównego, który stał w tym miejscu od 1971 roku i został zrealizowany według projektu Zygmunta Kłopockiego wraz z zespołem.
Przeczytaj więcej o tej sytuacji: Dworzec Olsztyn Główny do rozbiórki
Pierwotna koncepcja, przygotowana przez pracownię FS&P Arcus, zakładała budowę wielkiej galerii handlowej zintegrowanej ze stacją kolejową i przystankiem PKS. Pomysł ten został jednak oprotestowany przez członków lokalnego oddziału SARP oraz przedstawicieli Forum Rozwoju Olsztyna, którzy uważali, że budynek powinien zostać zachowany i objęty ochroną konserwatorską. W odpowiedzi na te postulaty powstał nawet projekt modernizacji i przebudowy istniejącego dworca.
Jednak wojewódzki konserwator zabytków uznał, że jest to „typowa realizacja komunikacyjna lat 60. i 70. XX wieku” i odmówił wpisania go do rejestru zabytków. Na początku 2022 roku stało się jasne, że budynek czeka rozbiórka.
W styczniu 2022 roku inwestor – PKP S.A. – podpisał umowę z firmą TORPOL S.A. na realizację nowego dworca. Wyburzenie starego obiektu zbiegło się z zakończeniem procesu projektowania. Co istotne, nowy budynek nie był wynikiem publicznego konkursu. Jego projektowaniu nie towarzyszyła żadna publiczna dyskusja. Warmiński żagiel przypłynął w trybie przetargowym.
Zaproszenie do składania ofert na kompleksowe zaprojektowanie i nadzór autorski nad realizacją stacji Olsztyn Główny PKP S.A. ogłosiło w 2019 roku. Zwycięzca przetargu miał nie tylko zaprojektować budynek dworca kolejowego, plac oraz dworzec tymczasowy dla PKP S.A., ale także przejścia podziemne i perony, które należą do innego podmiotu – PKP Polskie Linie Kolejowe. Taki sposób organizacji procedury sprawił, że o zlecenie mogły walczyć przede wszystkim firmy o szerokim zakresie kompetencji i doświadczeniu w wielu branżach. Jedną z nich była działająca na polskim rynku od 1994 roku firma TPF, która w swoim portfolio ma projekty budynków użyteczności publicznej i biurowców, ale także fabryk, dróg, linii kolejowych, oczyszczalni ścieków czy jazów wodnych.
i
Pracownia DWAA była podwykonawcą podwykonawcy
Firma TPF była odpowiedzialna za opracowanie pełnej dokumentacji projektowej dla stacji kolejowej i budynku dworca Olsztyn Główny, a także za pełnienie nadzoru autorskiego nad realizacją inwestycji. Część prac projektowych została powierzona firmie Torprojekt, która z kolei podzleciła opracowanie projektu budynku dworca pracowni DWAA – informuje Grzegorz Placek, Dyrektor Generalny TPF.
Pracownia DWAA rozpoczęła pracę nad architekturą i konstrukcją budynków, a część z tych zadań została później przekazana firmie Making Projects SC.
Jesteśmy autorami, projektantami architektury całej stacji Olsztyn Główny, czyli: nowej bryły dworca, placu wokół dworca, przejścia podziemnego, zadaszenia na peronach, nowego budynku nastawni LCS, oznakowania stacji i dworca oraz małej architektury
– przekonuje architektka Oliwia Dec-Wolszczak, Partnerka w pracowni DWAA, i dodaje: W sierpniu 2019 roku podpisaliśmy umowę i rozpoczęliśmy projektowanie. W naszym zakresie znalazły się m.in. projekt koncepcyjny, budowlany, wykonawczy, przetargowy, wnętrza, specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych, przedmiary, kosztorysy, wizualizacje, banery reklamowe na budowę oraz nadzór autorski na etapie realizacji. Osobiście byłam wpisana jako Projektantka we wszystkie projekty wszystkich obiektów, w tym w projekty budowlane, które uzyskały pozwolenie na budowę.
i
Kto jest autorem nowego budynku dworca Olsztyn Główny?
Pracownia DWAA to doświadczone biuro projektowe, które w swoim portfolio ma m.in. projekt przebudowy największego węzła przesiadkowego w Polsce – dworca Warszawa Zachodnia. Tymczasem, na etapie tworzenia tego artykułu, jedynym miejscem, gdzie można było znaleźć jakiekolwiek wzmianki o zaangażowaniu DWAA w projekt dworca Olsztyn Główny, była strona firmy TPF.
i
Budowa została praktycznie zakończona. Podobno wyznaczono osiem terminów otwarcia – na żaden z nich nie dostaliśmy zaproszenia. Nikt nigdzie nie wymienia nas jako autorów architektury budynku dworca i całej stacji. Nie wspomniały o nas żadne media. Nie zrobił tego również Zamawiający. W zeszłym tygodniu podjęto już dziewiątą próbę otwarcia obiektu – znów bez naszego udziału, bez jakiejkolwiek informacji. (…) Wczoraj podobno odbyło się ‘oficjalne’ otwarcie organizowane przez Zamawiającego i mimo że inwestor doskonale wiedział o naszych wcześniejszych wpisach w mediach, nie dostaliśmy zaproszenia. Zero informacji – zwraca uwagę Oliwia Dec-Wolszczak z pracowni DWAA.
Aby wyjaśnić sytuację, zwróciłem się do Pawła Augustyniaka z Biura Inwestycji PKP S.A., koordynatora projektu. W krótkiej rozmowie telefonicznej stwierdził, że jego zdaniem nie było żadnych dziewięciu terminów otwarcia – jedynie dwa oficjalne wydarzenia. Pierwsze z nich zostało odwołane z powodu trudności z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, a na oba zaproszenia mieli otrzymać projektanci. Problem w tym, że według Augustyniaka autorem koncepcji jest Dariusz Leszczyński, Dyrektor Działu Architektury w TPF. Współpracę z DWAA wspomina nie najlepiej. Jego zdaniem wszystkie prawa autorskie zostały przekazane TPF.
Jednak w rozmowie ze mną Dariusz Leszczyński już na wstępie zaznaczył, że to DWAA jest autorem bryły budynku, fasady oraz zagospodarowania terenu, w tym zejścia na perony (pochylnie i schody terenowe).
Jego przełożony, Grzegorz Placek, dodaje:
„Na etapie nadzoru autorskiego firma TPF była zmuszona zakończyć współpracę z Torprojektem ze względu na niewywiązywanie się przez niego z zobowiązań umownych. Po zakończeniu tej współpracy podjęliśmy próbę nawiązania bezpośrednich relacji z pracownią DWAA, aby zapewnić właściwy nadzór autorski nad realizacją inwestycji. Decyzja ta wynikała z konieczności uzupełnienia istotnych braków oraz wyeliminowania nieścisłości w dokumentacji wykonawczej opracowanej przez DWAA.
Zerwany łańcuch podwykonawców a nadzór autorski nad inwestycją
Po zakończeniu współpracy między TPF a Torprojektem, status pracowni DWAA stał się niejasny.
Po pół roku firma TPF wyrzuciła Torprojekt z kontraktu, a tym samym nas – ponieważ byliśmy ich podwykonawcą. Wówczas TPF stwierdził, że samodzielnie przejmie nadzór nad inwestycją. Kontrakt był tak sformułowany, że 25% całego wynagrodzenia było przesunięte na etap nadzoru, więc TPF uznał, że chętnie przejmie te pieniądze w całości. Nikt nas – ani mnie jako projektanta – nie zapytał o zgodę na przejęcie nadzoru, ani w kontekście prawa budowlanego, ani prawa autorskiego. Nikt do końca budowy nie konsultował ze mną zmian, modyfikacji czy zgodności realizacji z projektem – mówi Oliwia Dec-Wolszczak.
Dodaje również:
Nie dostaliśmy ani złotówki za nadzór, który pełniliśmy przez pierwsze pół roku budowy, mimo że mieliśmy na to umowę. Pisaliśmy w tej sprawie do Nadzoru Budowlanego, ale bez efektu. Na budowę jeździłam dzięki uprzejmości kierownika budowy – mogłam wejść i ocenić zakres prac, ale nie dostawałam dzienników i nie mogłam oficjalnie reagować na zmiany
Grzegorz Placek wyjaśnia:
Na etapie nadzoru autorskiego firma TPF była zmuszona zakończyć współpracę z Torprojektem ze względu na niewywiązywanie się przez niego z zobowiązań umownych. Po zakończeniu tej współpracy podjęto próbę nawiązania bezpośrednich relacji z pracownią DWAA w celu zapewnienia właściwego nadzoru autorskiego nad realizacją inwestycji. Decyzja ta wynikała z konieczności uzupełnienia istotnych braków oraz wyeliminowania nieścisłości w dokumentacji wykonawczej opracowanej przez DWAA. Niestety, warunki finansowe zaproponowane przez DWAA znacząco przekraczały rynkową wartość tego rodzaju usług, co uniemożliwiło osiągnięcie porozumienia. W związku z tym firma TPF podjęła decyzję o samodzielnym pełnieniu nadzoru autorskiego oraz o usunięciu wszelkich braków i nieścisłości w projekcie wykonawczym, aby zapewnić sprawną realizację inwestycji i jej zgodność z założeniami projektowymi.
i
Pączki, kawa i gadżety dla na osłodę... dla podróżnych
21 lutego po raz pierwszy wpuszczono pasażerów do nowego dworca. Wydarzenie to nie miało oficjalnej oprawy – nie przecięto wstęgi, nie było przemówień osób zaangażowanych w realizację inwestycji. Początkowo uroczyste otwarcie zaplanowano na 19 lutego, jednak nie doszło ono do skutku, ponieważ decyzja o pozwoleniu na użytkowanie budynku, którą uzyskało PKP, została zaskarżona przez właściciela pobliskiego dworca autobusowego w Olsztynie.
Więcej o tym zamieszaniu przeczytasz tutaj:
Dworzec w Olsztynie otwarty. Termin przesuwano aż 9 razy
Oficjalne otwarcie nowego budynku Dworca Głównego w Olsztynie odbyło się ostatecznie 27 lutego 2025 roku. Jak donosi portal Olsztyn24, PKP – oprócz tradycyjnych przemówień – przygotowało dla podróżnych pączki, kawę i firmowe gadżety. Na to wydarzenie zaproszono przedstawicieli TPF, natomiast architekci z pracowni DWAA nie zostali o nim poinformowani.
Sukces przedsięwzięcia był możliwy dzięki wzorowej współpracy pomiędzy Zamawiającym, czyli PKP S.A. oraz PKP PLK, a także wykonawcą robót – firmą Torpol S.A. Dobre relacje i zaangażowanie wszystkich stron pozwoliły na skuteczną realizację projektu, pomimo napotkanych trudności – podsumowuje Grzegorz Placek z TPF.
----
Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy:
