Spis treści
- Zakorzeniona małomiasteczkowość w nowoczesnym wydaniu
- Ile funkcji można zmieścić na rynku małego miasta?
- Historyzujący fałsz architektoniczny w Baranowie
- Tu nie wjeżdżają samochody
- Założenia autorskie przebudowy Rynku w Baranowie
- Fire Station, Municipality Office, Grandstand, Library, Café, and Green Spaces: How Much Can Fit in a Small Town Square?
- Architektura-murator. Podcast 30/30
Wielkopolskie małe miasteczka są mi bardzo bliskie. Baranów w powiecie kępińskim, ze średniowiecznym układem urbanistycznym, ma skalę i klimat, które dają unikalne poczucie swojskości. Jechałam tam więc z mieszaniną ciekawości i niepokoju. Moje obawy dotyczyły szczególnie skali nowej architektury zaprojektowanej w centrum, w kontekście otaczającej ją historycznej tkanki miejskiej. Obiekty wzniesione na płycie rynku w drugiej połowie XX wieku zaburzyły jego pierwotny charakter, co czyniło rewitalizację dużym wyzwaniem. Stworzenie nowej przestrzeni centrum musiało zostać przeprowadzone w taki sposób, by uniknąć jej odbioru jako obcej i oderwanej od kontekstu.
Zakorzeniona małomiasteczkowość w nowoczesnym wydaniu
Rynek nie jest otwartym placem, ale nie pozostawia wątpliwości, że stanowi miejsce centralne. Od pierwszej chwili urzeka przestrzennym ładem. Wszystko wydaje się mieć właściwe miejsce, poczynając od dyskretnie wyznaczonych parkingów wzdłuż pierzei. Żadna ze stopniowo odsłaniających się form architektonicznych nie dominuje – każda harmonijnie uzupełnia poprzednią. Zobaczyłam centrum małego miasteczka, takiego, jakie mam głęboko zakodowane w swoim DNA, ale z nowoczesnym, i to w najlepszym tego słowa znaczeniu, sznytem.
Aby uporządkować przestrzeń rynku, powiększono istniejący budynek szkoły oraz zaprojektowano nowy pawilon
i
Ile funkcji można zmieścić na rynku małego miasta?
Budynek dawnej szkoły, remiza strażacka oraz Urząd Gminy – wszystkie tworzą jeden kompleks o rozczłonkowanej bryle na planie litery L. Funkcja oświatowa została utrzymana w formule biblioteki i czytelni, połączonej z miejscem dla seniorów, co samo w sobie jest rewelacyjnym pomysłem na centralną funkcję, jako miejsca integracji społeczności lokalnej. Osobną kubaturę na rynku stanowi budynek, który powstał w miejscu dawnej sali gimnastycznej i obecnie odgrywa podwójną rolę: kawiarni oraz trybuny / miejskich schodów, zamykających ścianę wewnętrznego dziedzińca przed wejściem do biblioteki od strony północnej. Jest prosty i zdecydowany w formie, tworząc najbardziej charakterystyczny element zabudowy. Mimo swojej wyrazistości nowa architektura nie przytłacza ani skalą, ani kształtem – wręcz przeciwnie, sprawia wrażenie dostępnej i przyjaznej.
i
Historyzujący fałsz architektoniczny w Baranowie
Choć wtórna stylizacja budynków Urzędu Gminy i biblioteki poprzez zastosowanie historyzujących detali może budzić pewne zastrzeżenia, będąc swego rodzaju fałszem architektonicznym, rozumiem celowość tego zabiegu. Plastyczny, spokojny język nowych elewacji, nawiązujący do budynków w pierzejach, tworzy neutralne tło, w które wpleciono współczesny, minimalistyczny detal z charakterystycznym wykończeniem z blachy kortenowskiej. Całość dobrze się ze sobą komponuje. Nawet pewien brak konsekwencji, jeśli chodzi o użycie materiału w lukarnach, których kolor tynku „udaje” blachę, nie psuje tego ogólnego wrażenia.
Na nowym rynku zaprojektowane ciągi piesze prowadzą do głównego punktu placu – pomnika Powstańców Wielkopolskich
Tu nie wjeżdżają samochody
Rynek został podzielony na odrębne wnętrza, które łączy dobrze zaprojektowany i oszczędny rysunek posadzki, oparty na kwadratowej siatce. Ciekawość odbiorcy prowadzi od jednego mniejszego placu do kolejnego, a każdy oferuje, bez utraty wrażenia spójności, coś nowego. Po północnej stronie, przed wejściem do biblioteki, znajduje się wielofunkcyjny dziedziniec, który współtworzy wspomniana charakterystyczna trybuna, przez co posadzka zyskuje niejako trzeci wymiar. Jedynym mankamentem zdaje się być nadmiar donic od strony jezdni, zbyt nachalnie informujących: tu nie wjeżdżają samochody.
i
Przechodząc pomiędzy budynkami, docieramy do kolejnego, podłużnego placu z wejściem do Urzędu Gminy. Tutaj rytm trawników, wzbogacony witrynami informacyjnymi, tworzy bardziej reprezentacyjny, ale wciąż przyjazny efekt, a kwestie oddzielenia części pieszej od jezdnej są rozwiązane bardziej elegancko. Dalej, obchodząc budynek, dochodzimy do kolejnego placyku z zielenią wysoką, skąd otwiera się widok na kościół – kolejny ciekawy fragment.Spacer po tych intrygujących wnętrzach w ramach jednego rynku był przyjemnością. Rzadko w małym mieście można doświadczyć takiej harmonii, gdzie poczucie intymności łączy się z reprezentacyjnym charakterem przestrzeni.
Mimo swojej wyrazistości nowa architektura nie przytłacza ani skalą, ani kształtem, wręcz przeciwnie — sprawia wrażenie dostępnej i przyjaznej
Założenia autorskie przebudowy Rynku w Baranowie
Głównym założeniem urbanistycznym projektu było stworzenie nowoczesnego rynku śródmiejskiego (skalą i charakterem dopasowanego do potrzeb miasteczka), a także rozbudowa istniejącego budynku szkoły i budowa nowego obiektu – pawilonu handlowo-gastronomicznego z siedziskami na dachu o charakterze amfiteatru, który zamyka od zachodu przestrzeń rynku. Szanując istniejący układ zieleni oraz odsuwając się od głównego ciągu komunikacyjnego, w miejscu wewnętrznego dziedzińca szkoły zaprojektowaliśmy plac miejski z ciągami pieszymi kierującymi do głównego punktu – monumentu upamiętniającego powstańców wielkopolskich. Od południowej strony wśród istniejącej zieleni zaplanowaliśmy aleje artystyczne.
i
Nowy budynek został podzielony na trzy strefy. Pierwszą z nich jest zlokalizowane na parterze miejsce dziennego pobytu dla osób starszych, drugą – przestrzeń ogólnodostępna, składająca się z biblioteki wraz z czytelnią i galerią, znajdująca się również na parterze oraz pierwszej kondygnacji. Trzecia strefa mieści się na poddaszu i przeznaczona jest na pomieszczenia biurowe Urzędu Gminy. Serce budynku stanowi foyer otwarte na dwie kondygnacje. Do części dziennego pobytu osób starszych prowadzi to samo wejście co do biblioteki. Tutaj zaprojektowano również szatnie wraz z sanitariatami, strefę odpoczynku, a także salę kinezyterapii. Zlokalizowana na pierwszej kondygnacji biblioteka z czytelnią podzielona została na różne strefy: cichą, głośną, poznawczą, mediów, dla dorosłych i młodzieży, a także dziecięcą. W budynku zaplanowano również galerię i salę wystawową ze specjalnymi przesuwnymi ściankami. Obiekt został skomunikowany trzema klatkami schodowymi, a także windą.
i
Wnętrza w nowym budynku zaprojektowano w stylu skandynawskim. Kolorystyką przewodnią jest biel i szarość, które optycznie powiększają pomieszczenia i dodają im oddechu. Meble, podobnie jak całe wnętrze, utrzymane zostały w kolorze białym z elementami ciepłej żółci i drewna, co dodatkowo ociepla przestrzeń. Wyróżniającym się elementem jest industrialna klatka schodowa. Co ważne, w budynku zlikwidowano wszelkie progi, a na ścianach pojawiły się piktogramy dla osób słabowidzących.
Ideą projektu było stworzenie miejsca, które w obecnych, bardzo komercyjnych czasach, będzie potrafiło samo zarobić na siebie, w którym od rana do wieczora będzie tętniło życie. Nowo projektowana przestrzeń ma wzbudzać emocje wśród lokalnej społeczności, ma łączyć, a nie dzielić. Adriana Waś
Rewitalizacja rynku w Baranowie wraz z rozbudową, przebudową i zmianą sposobu użytkowaniaBaranów Autorzy: NeW Architekci, architekci Jacek Nesterowicz i Adriana Waś Architektura wnętrz: NeW Architekci Architektura krajobrazu: Katarzyna Kucier Konstrukcja: Konstrukcyjna Pracownia Projektowa – Tomasz Łuczak Generalny wykonawca: Korporacja BUDONIS Inwestor: Gmina Baranów Powierzchnia terenu: ok. 1400 m2 Powierzchnia zabudowy: 790,12 m2 Powierzchnia użytkowa: ok. 1400 m2 Kubatura: 5646,76 m3 Projekt konkursowy: 2017 Projekt: 2017-2018 Realizacja: 2023 Koszt inwestycji: ok. 23 mln zł
Fire Station, Municipality Office, Grandstand, Library, Café, and Green Spaces: How Much Can Fit in a Small Town Square?
It is rare to experience such harmony in the center of a small town. Here, a sense of intimacy blends seamlessly with the representative character of the space. We present the Market Square in Baranów—a project by NeW Architekci (Jacek Nesterowicz, Adriana Waś). Photographs by Maciej Lulko.
The main idea behind the project was to create a modern market square, expand the existing school building and construct a new structure—a commercial pavilion with seating on the roof enclosing the market square from the west. The new building was divided into three zones: a single-storey day centre for seniors, a public space consisting of a library with a reading room and a gallery comprising an exhibition hall with special sliding walls, and an office space for the Municipality located on top floor. A two-storey foyer constitutes the heart of the building. The interiors are designed in a Scandinavian style—the primary colour scheme is white and gray, which visually enlarges the space and gives it a sense of openness. White furniture with accents of warm yellow and wood renders the space cosy. The industrial-style staircase stands out as a feature element. Importantly, all thresholds have been removed in the building, and pictograms for visually impaired persons have been installed on the walls.
Dziękujemy, że tu jesteś. Posłuchaj naszych podcastów o architekturze.
Architektura-murator. Podcast 30/30
Nasz redakcyjny podcast znajdziesz we wszystkich dobrych serwisach podcastowych. Wyszukaj “Architektura-murator. Podcast 30/30” i zobacz nasze inne rozmowy - z Ewą Kuryłowicz o teorii i praktyce architektury; z Anną Cymer o tym, że architektoniczne dyskusje oparte o samej estetyce nie są zbyt wiele warte; ze Zbigniewem Maćkowem o tym, jak idzie w deweloperkę, z Grzegorzem Piątkiem o słusznym pięknie architektury, z Robertem Konieczny - o warunkach pracy i międzynarodowym uznaniu; Moniką Arczyńską o architektonicznej odwadze i organizowaniu konkursów; z Sylwią Goryczką z Humanscale o tym, czy umiemy dobrze siedzieć; z Markiem Chrobakiem, nowym prezesem SARP, o wyzwaniach, przed którymi stoi architektura; z Aleksandrą Wasilkowską o projektowaniu tego, co unika powszechnemu zainteresowaniu; oraz z Ewą P. Porębską - o tym, jak przeszłość miesza się z przyszłością polskiej architektury.
Podcast 30/30 to nasz redakcyjny podcast jubileuszowy. To rozmowy o doświadczeniach z przeszłości i wyzwaniach z przyszłości. Komentujemy tu architektoniczne słowa i czyny, przyglądamy się zmianom technologicznym oraz szukamy definicji piękna w niezwykle niespokojnych czasach. Architektura-murator od 30 lat towarzyszy polskiej architekturze. Prezentujemy najlepsze obiekty, inspirujemy do dyskusji i śledzimy kluczowe zmiany.
Partnerami podcastu i 30-lecia "Architektury-murator" są Dyson, Humanscale, Equitone, Fakro, Arhend oraz Isover, Weber i Rigips.
