Spis treści
- Ciało, które nie mieści się w tradycyjnych ramach
- Czy modernizm pominął różnorodność ciał i doświadczeń?
- Ekspozycja, esej i film nagrany w fabryce betonu
Ciało, które nie mieści się w tradycyjnych ramach
Na 19. Międzynarodowej Wystawie Architektury La Biennale di Venezia, kraje nordyckie — Szwecja, Norwegia i Finlandia — zaprezentowały swoją ekspozycję w legendarnym Pawilonie Nordyckim autorstwa Sverre Fehna z 1962 roku, będącego przykładem modernistycznej architektury. Tegoroczna wystawa łączy elementy architektury, sztuki performatywnej i instalacji artystycznej, traktując przestrzeń zabudowaną jako scenę, na której odgrywają się społeczne i polityczne mechanizmy.
Czytaj także: Polski Pawilon na Biennale w Wenecji sięga do przesądów budowlanych. Na wystawie brzozy, gromnice i pająki
Ekspozycja zatytułowana Industry Muscle: Five Scores for Architecture, kuratorowana przez Kaisę Karvinen z Muzeum Architektury i Wzornictwa w Helsinkach, przygląda się nowoczesnej architekturze przez pryzmat trans cielesności, czyli doświadczaniu własnego ciała, które nie mieści się w tradycyjnych, binarnych podziałach na kobiece i męskie. Taka perspektywa uwzględnia płynność zarówno cielesności, jak i tożsamości. Centralne miejsce na wystawie zajmują prace fińskiego artysty Teo Ala-Ruony, który łączy w swojej twórczości performance, teatr i choreografię.
i
i
Czy modernizm pominął różnorodność ciał i doświadczeń?
Wystawa wykorzystuje pojęcie trans ciała jako punkt wyjścia do ponownego przemyślenia relacji między architekturą a człowiekiem. Zestawia modernistyczną formę Pawilonu Nordyckiego z alternatywnym podejściem do projektowania, skoncentrowanym na cielesności i doświadczeniu osób trans. Wspólnie z multidyscyplinarnym zespołem Teo Ala-Ruona proponuje krytyczne spojrzenie na architektoniczną praktykę, obnażając systemowe uprzedzenia zakorzenione w jej tradycyjnych, ortodoksyjnych założeniach. Poprzez ten kontrast autorzy stawiają pytanie o to, jak dziś rozumieć i na nowo interpretować dziedzictwo modernizmu.
Jak czytamy na stronie Muzeum Architektury Fińskiej:
Architektura jest projektowana dla ludzkiego ciała, a nasze rozumienie ciała kształtuje architekturę. W epoce modernizmu narzędzia takie jak diagram Modulor Man Le Corbusiera zostały opracowane na podstawie standaryzowanych koncepcji ludzkiego ciała. Narzędzia te definiowały idealnego użytkownika, co ułatwiało projektowanie, ale pomijało różnorodność ciał i doświadczeń. Jednocześnie światopogląd opierał się na ciągłym wzroście i pojęciu nieograniczonych zasobów naturalnych.
(...) Czy alternatywne podejście do architektury – takie, które otwiera nowe ścieżki na przyszłość – może polegać na poszerzeniu naszego rozumienia ciała? Jak stwierdził główny kurator, architekt i inżynier Biennale Carlo Ratti: „ Kiedy ustalone systemy zaczynają zawodzić, potrzebne są nowe sposoby myślenia”.
i
i
Ekspozycja, esej i film nagrany w fabryce betonu
Wystawa ma wyraźnie interdyscyplinarny charakter, łącząc architekturę z performansem, teorią i sztuką wideo. Jednym z elementów towarzyszących ekspozycji jest film nagrany w fabryce betonu w Helsinkach — miejscu, gdzie zrealizowano część instalacji, wykorzystując beton, stal i sportowy samochód jako środki wyrazu architektonicznego. W wideo zobaczyć można fragmenty performansu z udziałem Teo Ala-Ruony, Kid Kokko i Caroline Suinner. Reżyserem filmu jest Taito Kawata, znany z pracy przy serialu Netfliksa Dance Brothers, a produkcją zajęło się studio Cocoa.
Wystawie towarzyszy także esej Bodytopian Architecture, napisany wspólnie przez Ala-Ruonę i architekta AL Hu. Tekst ten pogłębia interpretację projektu, łącząc teorię trans i architekturę z refleksją ekologiczną i praktyką artystyczną.
Zaplanowano również performans, który przekształci Pawilon Sverre Fehna w zestaw scen, gdzie zwiedzający staną się aktywnymi uczestnikami. Specjalnie zaprojektowane kostiumy podkreślą cielesny wymiar doświadczenia, a sam performans posłuży jako narzędzie badawcze, ukazujące związek między ciałem a przestrzenią.
