Co się wydarzyło

Bal architektek: Budować czy nie?

Wiosną tego roku narodziła się nowa feministyczno-archirektoniczna inicjatywa. Twórczyniami Balu architektek – projektu na rzecz równouprawnienia kobiet w architekturze – są Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska i Dominika Janicka. Celem przedsięwzięcia ma być wymiana doświadczeń i stworzenie bazy wiedzy o wybitnych przedstawicielkach zawodu. Animowana przez Bal architektek dyskusja toczy się w mediach społecznościowych – na fb i ig, a my zapraszamy na naszą stronę, gdzie będziemy publikować kolejne felietony założycielek inicjatywy. Poniżej pierwszy z nich. (red)

Z tej strony Bal architektek. Bal jest inicjatywą, która podejmuje temat kobiet w architekturze i planowaniu. Przełamujemy tabu i gramy na nosie. Postanowiłyśmy zatytułować nasz pierwszy felieton: BUDOWAĆ CZY NIE BUDOWAĆ. To pytanie pojawia się w kontekście doniesień, że branża budowlana jest kluczowym emitorem dwutlenku węgla do atmosfery. Niektórzy twórcy popadają w panikę, a my ujawniamy, co mówi się na ten temat w architektonicznych kuluarach. Analizujemy dwie skrajne postawy oraz proponujemy trzecią drogę.

Czytaj też: Gdzie są architektki? – premiera polskiego wydania nowej książki Despiny Stratigakos |

Postawa nr 1: NIE BUDOWAĆ, czyli „Kończę z architekturą!” To zdanie coraz częściej pada z ust młodszej generacji architektów, amatorów dogecoina. Jako przyczyna i preludium pojawia się monolog o katastrofie ekologicznej, okraszony cytatami z najnowszej książki Billa Gatesa. Słowa padają często nad piwem. Koniecznie rzemieślniczym.

Postawa nr 2: BUDOWAĆ, czyli „To ja mam już w ogóle nic nie robić?!” Skoro działa, to po co zmieniać? Lepsze jest wrogiem dobrego! Trwałość, użyteczność, piękno – powtarza za Witruwiuszem dojrzały twórca, już nie nad piwem, tylko whisky. Wierzy, że żelbet to nowy kamień. Usłyszał kilka radykalnych proekologicznych postulatów i postanowił je wyśmiać.

Drodzy, skończmy z tym dramatyzmem! Przejdźmy do czynów! Jako panaceum prezentujemy sylwetki kobiet, które działają…

• społecznie Joana Dabaj – architektka i współzałożycielka inicjatywy Catalytic Action, która poprzez projektowanie wspiera dzieci dotknięte kryzysem uchodźczym. Fundacja realizuje projekty głównie w rodzinnym Libanie, gdzie ponad 25% ludności stanowią uchodźcy i uchodźczynie.

• recyklingowo Anne Lacaton – francuska architektka, która wraz z mężem wsławiła się remontem Palais de Tokyo w Paryżu, rewitalizacją bloków z wielkiej płyty i stwierdzeniem, że plac w Bordeaux nie potrzebuje żadnych zmian i renowacji. Zeszłoroczna laureatka Nagrody Pritzkera.

• konserwatorsko Phyllis Lambert – kanadyjska architektka i badaczka. Dzięki niej Montreal zachował swój historyczny charakter. Założycielka Kanadyjskiego Centrum Architektury (CCA), które archiwizuje pracę rodzimych architektów/architektek i wspiera branżę.

• na przecięciu sztuki i architektury Muf architecture/art – żeńskie, londyńskie biuro hakuje zastaną przestrzeń i stawia bardziej na proces niż produkt końcowy. Projektuje głównie z myślą o defaworyzowanych grupach. W 2018 roku zostało uhonorowane Nagrodą RIBA. Barbara Nawrocka, Dominika Wilczyńska, Dominika Janicka

Czytaj też: Architektura – męski klub? |

Street Cloud: Na zdrowie!

Street Cloud to internetowa edukacyjno-animacyjna mikrotelewizja kolektywu antyRAMA, popularyzująca tematykę interdyscyplinarnej kultury miejskiej. Jej celem jest zrozumienie procesów zachodzących we współczesnych miastach. Obok podsumowanie ostatnich spotkań z cyklu Miastoranek autorstwa jego twórcy. (red)

Czy istnieją idealne zdrowie miasta? Nie. Na tym mógłbym skończyć i pogodzić się z rzeczywistością. Czy jednak nie chodzi o jej kwestionowanie? Nawet w najtrudniejszych warunkach można zachować zdrowie, bo to sprawa indywidualna. Nie zmienia to faktu, że łatwiej byłoby dbać o siebie w otoczeniu, które temu sprzyja. Pisanie tego w czasach pandemii nie jest nadużyciem. To uzupełnienie debaty o myślenie długoterminowe. Wiele osób powie, że kwestia zdrowia nie jest zależna od architektek, projektantów czy urbanistek. Otóż jest – udowadniają do gościnie Miastoranka.

Materiałowa (R)ewolucja Paulina Grabowska, projektantka innowacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, uważa, że miasta mogą promować zdrowie, nie tylko poprzez kampanie społeczne. Wymaga to przewartościowania istniejących schematów oraz zmiany norm architektoniczno-urbanistycznych. Miasta, w których żyjemy, nie są skazane na porażkę. Przekształcenie całego systemu nie jest trudne: możemy ocieplać budynki zdrowymi materiałami, zorganizować lepszy system komunikacji miejskiej czy poprawiać jakość dróg.

Neuroarchitektura Podobne podejście prezentuje Natalia Olszewska, teoretyk i praktyk zastosowania neuronauk oraz danych naukowych w projektowaniu architektonicznym. Zwraca uwagę na istnienie rozwiązań, które wspomagałyby lepsze samopoczucie człowieka. Jednak ich świadomość wśród branży kreatywnej jest niska. Powinniśmy zebrać informacje, jakie są konsekwencje tego, że nie inwestujemy w budowanie doświadczenia ludzkiego w architekturze i jak to się przekłada na zdrowie różnych grup. Pamiętajmy jednak, że już teraz dostępne są rozwiązania. Nie każdy musi być specjalistą neuronauk, wystarczy przyjść na konsultacje „medyczne” ze swoim projektem – mówiła.

***

Uczmy się. W zdrowym ciele zdrowy duch! Tego się trzymajmy. Na zdrowie! Łukasz Harat

Czytaj też: Projekt holistyczny: Paulina Grabowska |

Konferencja ACPS 2021

Międzynarodowa Konferencja Naukowa ACPS 2021: Architecture, City, People, Structure, która odbyła się 21 maja 2021 roku, przyciągnęła badaczy z różnych dziedzin. Podczas spotkania dyskutowano na temat kierunków rozwoju architektury XXI wieku, zrównoważonego rozwoju i przyszłości miast.

Organizatorzy z Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej zdecydowali się na formę wideokonferencji online w związku z sytuacją epidemiologiczną. Wątek pandemii został również poruszony podczas spotkania: Ewa Jarecka-Bidzyńska zaprezentowała badania dotyczące możliwości regeneracji polskich miast w dobie COVID-19, a Marcin Goncikowski odniósł się do tematu przyszłości powierzchni biurowych w czasach pracy zdalnej i zmian jakim powinno się poddać tego typu budynki.

W trakcie konferencji omawiano wiele różnorodnych zagadnień. Energooszczędne podejście do kompozycji urbanistycznej zaprezentował Wojciech Skórzewski, który przedstawił analizę porównawczą zapotrzebowania na energię różnych wariantów układu zabudowy, wykonaną na modelu 3d przykładowego kwartału miejskiego w Poznaniu. Marcin Giedorowicz omówił problematykę optymalizacji współczynnika A/V dla różnego rodzaju konstrukcji budowlanych przy pomocy projektowania parametrycznego. Temat miejskich farm poruszyła zarówno Aleksandra Nowysz, jak i Magdalena Grochulska-Salak. Zespół w składzie: Justyna Biernacka, Jerzy Kwiatkowski, Anna Tofiluk, Kinga Zinowiec-Cieplik przedstawił system oceny obiektów zgłoszonych do Nagrody Architektonicznej Prezydenta m. st. Warszawy pod kątem rozwiązań zrównoważonych i odpowiedzialnych za klimat.

Nie zabrakło tematyki związanej z formą architektury oraz ochroną dziedzictwa. Piotr Ratajkiewicz omówił analizę ilościową i jakościową wybranych realizacji z całego świata, która pozwoliła na określenie aktualnych trendów w projektowaniu elewacji. Temat relacji między samopoczuciem użytkowników a rozwiązaniami architektonicznymi w zielonych biurowcach podjęła Magdalena Grzegorzewska. Paweł Horn przedstawił natomiast możliwości włączenia w proces inwestycyjny aspektów zdrowia i dobrostanu poprzez wykorzystanie zalet systemów oceny budynków ekologicznych.

Komisja Europejska zaprezentowała niedawno strategię na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności wraz z planem działania w celu transformacji unijnego systemu transportu, dlatego nie mogło zabraknąć i tej tematyki. Usługi współdzielenia środków transportu oraz ich wpływ na przestrzeń publiczną miast omówili Paweł Pistelok i Paweł Štraub. Z tymi interesującymi badaniami dotyczącymi węzłów mobilności dla elektrycznych hulajnóg w Krakowie można zapoznać się na stronie internetowej Obserwatorium Polityki Miejskiej.

Często podejmowanym wątkiem była również edukacja architektoniczna, zarówno dotycząca nauczania studentów, jak i dzieci. Anna Cudny podzieliła się spostrzeżeniami z prowadzonych badań i korzyściami, jakie płyną z prób jej wdrożenia do powszechnego systemu edukacji w Polsce. Z kolei Joanna Pętkowska-Hankel przedstawiła analizy odnoszące się do błędów w nauczaniu rysunku architektonicznego, a Jan Szot zaprezentował ciekawy temat wykorzystania gier wideo jako narzędzi badawczych, spekulatywnych i partycypacyjnych w architekturze i urbanistyce. Pojawiło się również wiele innych interesujących tematów, wszystkich nie sposób przywołać. Z prezentacjami uczestników konferencji można zapoznać się na stronie: http://acps.pwr.edu.pl. Anna Miśniakiewicz, Członkini Komitetu Organizacyjnego Konferencji

Future Builders

We wrześniu zainicjowany został projekt Future Builders – autorska przestrzeń Aluprof stworzona z myślą o merytorycznej dyskusji na temat przyszłości światowej architektury w kontekście zrównoważonego budownictwa. Do dyskusji o kierunkach, wizjach, pomysłach i wątpliwościach zapraszamy wszystkich, którym leży na sercu przyszłość miast, a więc cywilizacji. Do dyspozycji architektów i urbanistów, urzędników oraz przedsiębiorców branży budowlanej oddajemy przestrzeń do konfrontacji wielu wizji i przekonań. Dostęp do niej jest bezpłatny, a nasi mówcy to luminarze światowej architektury, designu, urbanistyki i planowania przestrzennego – tłumaczą ideę przedsięwzięcia organizatorzy. We wrześniu zaplanowano spotkania online z udziałem Roberta Koniecznego i Przemo Łukasika, a w październiku swoimi refleksjami na temat budownictwa przyszłości podzielą się Zbigniew Maćków, portugalski architekt Álvaro Leite Siza Vieira oraz Bogdan Zaha z pracowni Zaha Hadid Architects. Cykl spotkań, a także płynące z nich wnioski, zostaną podsumowane specjalnym, uzupełniającym wydaniem albumu trendów AluBook. Ponadto platforma będzie wykorzystywana do dalszego dialogu na temat nowoczesnych rozwiązań, zielonego budownictwa i kierunków rozwoju urbanistyki. Więcej informacji oraz formularz rejestracyjny na stronie https://future-builders.com/. (red)

Czytaj też: Krok w przyszłość – dyskusja |

DtEA 2021 – projekty, które uczą

Design that Educates Awards to międzynarodowy konkurs architektoniczny, który wskazywać ma najlepsze pomysły i realizacje o wyraźnym aspekcie edukacyjnym. Jak tłumaczą organizatorzy z gliwickiej fundacji LAKA, mogą prezentować konkretne szanse i wyzwania, wyjaśniać społeczno-kulturowe tło, a nawet kreślić nowe scenariusze na przyszłość. Corocznie powołany przez nich sąd konkursowy, złożony z wybitnych międzynarodowych ekspertów, wybiera najciekawsze projekty w czterech kategoriach: Architectural design, Product design, Universal design i Responsive design. Przyznawana jest także nagroda dla najlepiej zapowiadającego się młodego projektanta, a ponadto własne wyróżnienie ustanowił partner strategiczny konkursu – firma Solarlux.

W tym roku laureatów Design that Educates Awards wybrało 17-osobowe jury, w którym znaleźli się architekci i wykładowcy: Jürgen Mayer H., Toyo Itō, Alison Brooks, Farshid Moussavi, David Basulto, Hani Rashid, Konstantin Grcic, Andrés Reisinger, Alain Gilles, Enrica Cavarzan i Marco Zavagno, Hadi Teherani, Aidin Ardjomandi, Kristina Bacht, Issa Diabaté, Hella Jongerius, a także polski architekt Piotr Kuczia, jeden z pomysłodawców konkursu.

W kategorii Architectural design zwyciężyła biblioteka Zheshui Natural w górskiej wiosce w środkowych Chinach (proj. LUO studio). W tym regionie wiele budynków wznosi się w oparciu o skalne ściany i tę metodę projektanci wykorzystali w swojej realizacji, „dostawiając” obiekt do jednego ze wzniesień. Lekka drewniana konstrukcja biblioteki spełnia jednocześnie funkcję regału na książki. Realizacja ma więc wymiar edukacyjny niejako na dwóch poziomach: nie tylko popularyzuje czytelnictwo wśród lokalnej społeczności, ale też uczy, czym jest architektura i w jaki sposób powstaje.

Główną nagrodę w kategorii Product design oraz tytuł najlepiej zapowiadającego się młodego projektanta otrzymała Brytyjka Kristen Tapping za GoRolloe: koło rowerowe wspomagające walkę ze smogiem. Dzięki wbudowanemu zestawowi filtrów, koło oczyszcza powietrze, wykorzystując do tego celu wyłącznie energię kinetyczną rowerzysty. Rozwiązanie jest obecnie w fazie testów, które mają zoptymalizować koszty potencjalnej masowej produkcji w 2022 roku.

W tej kategorii jury doceniło także propozycję z Polski. Honorowe wyróżnienia otrzymała Aleksandra Kujawska, doktorantka Katedry Szkła wrocławskiej ASP, za Glass Garden – miniaturowy ogród w szklanym naczyniu, który stanowić ma odpowiedź na tęsknotę mieszczucha za codziennym kontaktem z naturą.

W kategorii Universal design główną nagrodę zdobyła Belgijka Walda Verbaenen za projekt emotikonów w alfabecie Braille'a. Autorka, doktorantka w Mad School of Arts Uniwersytetu w Hasselt, zaproponowała odpowiedniki 22 z najczęściej używanych piktogramów, tworząc specjalną, 9-punktową siatkę, aby nie myliła się z podstawową 6-punktową strukturą systemu Braille'a. Emocje na twarzy, jakie charakteryzują symbole emotikonów, zostały zastąpione kropkami. Przedstawiają one ruch oczu i ust.

Za najlepszą realizację w kategorii Responsive design sędziowie uznali willę Ypsilon na południowym Peloponezie (proj. LASSA Architects). Usytuowany w gaju oliwnym, 150-metrowy dom architekci starali się w maksymalnym stopniu ukryć, bryłę na planie litery Y nakryli więc imitującym wzniesienie dachem ekstensywnym, który wtapia się w krajobraz. Realizacja budynku o nietypowej geometrii wymagała od autorów nietypowych rozwiązań. Specjalnie na potrzeby projektu zakupili obrabiarkę CNC, która pozwoliła im na prototypowanie i produkcję wszystkich niestandardowych elementów i szalunków w pracowni. Dzięki temu udało się zrealizować dom w zaledwie siedem miesięcy.

W kategorii Responsive design wyróżniono także projekt renaturalizacji ponad 30-hektarowego terenu w centrum Stalowej Woli, między ul. Staszica, Spacerową i nabrzeżem Sanu. Na zlecenie miasta architekci z wrocławskiego biura LAX (Laboratory for Architectural Experiments) opracowali wieloaspektową koncepcję przywrócenia temu obszarowi prawidłowej gospodarki wodnej, wykorzystując m.in. technologie pasywnego pozyskiwania wody atmosferycznej, opatentowane przez naukowców z uniwersytetu w Durham. W ramach przedsięwzięcia przewidzieli też możliwość obserwacji działania całego systemu. Urządzenia do gromadzenia wody w formie przeskalowanych roślin rozplanowali w obrębie różnych biotopów, od terenów przyleśnych, przez łąki, po plaże. Na realizację projektu pod nazwą Mokradła Miejskie gmina planuje pozyskać fundusze z nowej edycji unijnego programu LIFE. Nagrody firmy Solarlux otrzymały: biblioteka publiczna w austriackim Dornbirn (proj. Dietrich Untertrifaller Architekten i Christian Schmoelz) oraz instalacja Prisma w Schorndorf koło Stuttgartu (proj. schneider+schumacher). (red)