Dom / Dąbrowa Chotomowska

W krajobrazie Dąbrowy Chotomowskiej przeważają domy jednorodzinne wolnostojące z gankami, słupami, kolumnami, gzymsami. To elementy kojarzone z tradycją budowlaną, które są charakterystyczne dla mozaiki przestrzennej obszarów przekształcanych z wiejskich w podmiejskie. Kominy pokazują, w jaki sposób ogrzewane są tutejsze domy – źródłami ciepła są piece na gaz czy paliwa stałe, a wentylacja jest grawitacyjna. Po wschodniej stronie ulicy Modrzewiowej, sponad zieleni i w kontraście z przysadzistymi budynkami w otoczeniu, wyrasta obiekt, który różni się od tych wyżej opisanych.

Elewacja od strony wjazdu na posesję ignoruje okoliczne fasady. Efekt złamania symetrii, poprzez pokrycie szalówką mniejszej części fasady, jest zrozumiały w widoku od narożnika – szalowanie ściany, wiata i wejście tworzą "ciepłe" pierwsze wrażenie. Dom w sposób wręcz manifestacyjny pokazuje, że jest budynkiem o standardzie pasywnym. Nie ma kominów i korzysta z dobrego położenia działki względem stron świata – północna elewacja jest prawie pozbawiona otworów, a największe znajdują się od południa. Dodatkowo na niemal całej nasłonecznionej połaci dachu umieszczono ogniwa fotowoltaiczne. Prostokątna płaszczyzna zespołu ogniw to rozwiązanie oczywiste, a jednak różne od większości przypadków, w których panele wypełniają tylko te miejsca, gdzie da się je umieścić.

Czytaj też: Wyniki konkursu na pasywny ośrodek zdrowia w Siechnicach |

Poszukiwanie form architektonicznych służących energooszczędności, ochronie klimatu, ekologicznemu stylowi życia budziło często wątpliwości natury estetycznej, kojarzyło się z daleko idącymi kompromisami. Charakteryzowało się celowym orientowaniem i rozplanowaniem wnętrz, uproszczeniem bryły i redukcją mostków termicznych, zwiększoną izolacyjnością i szczelnością, ograniczeniem powierzchni otworów czy rozwiązaniami instalacyjnymi pozwalającymi na racjonalność wykorzystania energii. Było to również poszukiwanie możliwości prefabrykacji, szybkiego montażu, skrócenia czasu budowy oraz ograniczenie wpływów zarówno prac budowlanych, jak i eksploatacji na środowisko globalne oraz lokalne.

W domu w Dąbrowie Chotomowskiej wszystkie te starania są widoczne. Orientacja pozwala na pasywne i aktywne korzystanie z energii słonecznej. Bryła budynku jest zwarta – prostopadłościan ma dwie pełnej wysokości kondygnacje i przykryty jest dwuspadowym symetrycznym dachem. Wnętrza są przestronne. Na piętrze zwraca uwagę duży hol będący przestrzenią wspólną. Jedynym wysunięciem zwartej bryły budynku jest południowy trakt, w parterze, na osi wejścia, zawierający przedsionek i dodaną do salonu część jadalni o charakterze werandowym. Nie stanowi ona buforu termicznego. Doświetlenie górne poziomym przeszkleniem wysuniętej części daje wrażenie, że jest się w oranżerii, chociaż radykalnie energooszczędnej konstrukcji rzuca to wyzwanie związane z ucieczką ciepła, jak i przegrzewaniem. Duże przesuwne okno pozwala jednak latem na otwarcie jadalni na taras i ciekawe wizualne oraz funkcjonalne połączenie z ogrodem.

Czytaj też: Pasywne przedszkole w Podkowie Leśnej |

Realizacja możliwa była dzięki woli inwestora, wiedzy i podejściu architekta, dzięki możliwości współpracy międzybranżowej i nadzorowi, które zaowocowały starannością wykonania. Standard pasywny wypracowywany od dwóch dekad przez Instytut w Darmstadt, na którym opiera się projekt, wyznacza w zasadzie prostą drogę dla podobnych realizacji, a interpretacja zależy od podejścia zespołów projektowych. W przypadku tego typu domów koszty budowy są inwestycją. W ciągu najbliższych lat zwrócą się w postaci oszczędności finansowych i zysków energetycznych.

Założenia autorskie

Dom z ogrodem zimowym łączy ideę prośrodowiskowej architektury z zaawansowanymi rozwiązaniami zapewniającymi wysoki komfort życia. Optymalna orientacja względem stron świata, strefowanie funkcji i przesłony zewnętrzne zapewniły maksymalne zyski cieplne w zimie i ochronę przed przegrzewaniem w lecie. Zwarta bryła budynku ogranicza powierzchnię przegród zewnętrznych, przez które mogłoby dochodzić do strat ciepła. Szczegółowy projekt wykonawczy opracowano tak, by nie zawierał żadnych istotnych obliczeniowo mostków termicznych, a powłoka zapewniająca szczelność powietrzną była ciągła. Uzyskanie powyższych parametrów, niezbędnych do uzyskania standardu pasywnego, wymagało integracji wszystkich branż projektowych, jak również nadzoru i koordynacji wykonawców na etapie budowy. Inwestorzy chcieli, aby dom stał się przedłużeniem otaczającej go przyrody – stąd dobór naturalnych materiałów oraz pomysł na ogród zimowy. Przeszklony dach i duże okna od południa spowodowały, że przestrzeń została naturalnie doświetlona. Ponad 70% działki to powierzchnia biologicznie czynna, zagospodarowana jako zieleń niska i wysoka. Takie rozwiązanie zapewnia retencję wody i jednocześnie jest schronieniem dla ptaków i owadów. Dom powstał w technologii prefabrykowanego szkieletu drewnianego z ociepleniem z wełny drzewnej. Dzięki połączeniu korzyści standardu pasywnego z wykorzystaniem nowoczesnej instalacji energii odnawialnej i wentylacji mechanicznej z rekuperacją, mieszkańcy domu każdego dnia oddychają najwyższej jakości filtrowanym powietrzem, a budynek otacza ich stałą, komfortową temperaturą przez cały rok. Ponadto mieszkańcy nie ponoszą kosztów zużycia energii, a budynek w jego cyklu życia w minimalny sposób będzie oddziaływał na klimat i środowisko naturalne. Dom z ogrodem zimowym jest jedynym budynkiem w Polsce certyfikowanym w klasie Passive House Plus w zgodzie ze standardem pasywnym opracowanym w Instytucie Budownictwa Pasywnego w Darmstadt. Budynek ten jest też zgodny z wizją budynków zeroemisyjnych promowanych przez UE w długookresowej strategii neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Agnieszka Figielek

Projekt wykonawczy opracowano tak, by nie było w nim istotnych obliczeniowo mostków termicznych, a powłoka zapewniająca szczelność powietrzną była ciągła