PLGBC Green Building Awards 2023: zrównoważona architektura made in Poland

Spis treści

1. Nagroda specjalna dla osiedla TBS w Katowicach
2. Ekologiczny budynek certyfikowany
3. Budynek ekologiczny bez certyfikatu
4. Projekty ekologiczny
5. Studencki projekty ekologiczny
6. Ekologiczna zabudowa wielorodzinna
7. Ekologiczny budynek jednorodzinny
8. Ekologiczna modernizacja
9. Ekologiczny budynek sektora publicznego
10. Zrównoważone wnętrze
11. Zrównoważony Produkt Roku
12. Zrównoważona Usługa Roku
13. Ekologiczna inicjatywa miejska

Na początku października w Sound Garden Hotel w Warszawie odbyła się 13. edycja konferencji PLGBC Green Building Summit, poświęconej zrównoważonej architekturze. Na zakończenie spotkania ogłoszono wyniki konkursu konkursu PLGBC Green Building Awards 2023 na najbardziej proekologiczne realizacje, projekty i inicjatywy w Polsce.

W skład 14-osobowego jury weszli architekci, designerzy i eksperci zrównoważonego budownictwa: Maciej Chrzanowski, Katarzyna Czyżewska, Emilia Dębowska, Andrzej Gutowski, Wiktor Kowalski, Anna Kulińska, Agnieszka Labus, Michał Marszałek, Tomasz Pągowski, Przemysław Poszwa, Marta Promińska, Monika Szewczyk, Veronika Themerson, Justyna Tomaszewska i Hubert Wiśniewski.

Nagroda specjalna dla osiedla TBS w Katowicach

Sędziowie wybrali laureatów w 12 kategoriach. Przyznali też nagrodę specjalną: projektowi osiedle katowickiego TBS w Giszowcu autorstwa młodych architektek Kingi Bączyk i Magdaleny Orzeł-Rurańskiej z biura K3Xmore.

Projekt jest doskonałym przykładem perfekcyjnie przemyślanej realizacji mieszkaniowej TBS, której pozazdrościć mogłyby niejedne wysokobudżetowe prywatne inwestycje – uzasadniało jury. Z przedstawionych materiałów na szczególną uwagę zasługuje czysta, klarowna i przestronna architektura całego osiedla, pozwalająca na stworzenie komfortowej przestrzeni do mieszkania, dużych tarasów, ale i budowania społeczności czy po prostu spędzania czasu na zewnątrz – podkreślono. Osiedle TBS przy ul. Kosmicznej w Giszowcu jest obecnie w trakcie realizacji. Ma zostać oddane do użytku w trzecim kwartale 2025 roku.

Czytaj też: Nowe osiedle katowickiego TBS w Giszowcu z pozwoleniem na budowę |

Ekologiczny budynek certyfikowany

W kategorii ekologicznych budynków certyfikowanych nagrodzono wieżowiec Warsaw Unit (proj. Polsko-Belgijska Pracownia Architektury PROJEKT, inwestor: Ghelamco Poland). Warsaw Unit będzie pierwszym budynkiem w Polsce w 100% zasilanym czystą energią, dzięki wykorzystaniu farm fotowoltaicznych dewelopera. Dodatkowo w budynku zastosowano szereg rozwiązań, które optymalizują zużycie energii. Rozwiązania takie jak płyty antysmogowe, fasada kinetyczna modelowana siłą wiatru, lampy UV dezynfekujące przestrzeń i powietrze czy też nowoczesny system, który koncentruje się na zarządzaniu energią, zapewniając dokładne pomiary i funkcje monitorowania danych, to jedynie niektóre z rozwiązań, które wpływają na wysoką jakość obiektu – czytamy w uzasadnieniu.

Wyróżnienie w tej kategorii przypadło budynkowi P180 w Warszawie (proj. PRC Architekci, inwestor: Skanska).

Budynek ekologiczny bez certyfikatu

Za najlepszy budynek ekologiczny bez certyfikatu (lub precertyfikowany) sędziowie uznali szkołę podstawową z oddziałem przedszkolnym w Rogowie Sobóckim (proj. grupa 3303, inwestor: Gmina Sobótka). Jak wiadomo, edukacja to podstawa, a przykład zawsze jest lepszy niż wykład. Szkoła Podstawowa w Rogowie Sobóckim postawiła przed sobą bardzo ambitny plan – edukować przykładem – nie tylko uczniów, ale również całą lokalną społeczność. W nagrodzonym budynku wykorzystane zostały różnorodne rozwiązania, które w sposób kompleksowy odpowiadają na aktualne wyzwania – od sposobu pozyskania energii, przez wykorzystanie całej palety rozwiązań opartych na przyrodzie, do idei re- i upcyklingu – podkreśliło jury.

Wyróżnienie w tej kategorii przypadło budynkowi E w kompleksie Nowy Rynek w Poznaniu (proj. JEMS Architekci, inwestor: Skanska)

Projekty ekologiczny

W kategorii projektów ekologicznych zwyciężyła koncepcję parku Południowego w Gdańsku (proj. Rayss Group, Zieleniarium, inwestor: Gmina Miasta Gdańska). Nagrodzony projekt w zbalansowany sposób traktuje różne funkcje parku miejskiego. Zarówno funkcję społeczną (zróżnicowanie stref aktywności, zwiększenie dostępności terenu), jak również funkcję przyrodniczą, wyrażającą się poprzez ochronę istniejących siedlisk i występujących w parku gatunków roślin i zwierząt (wiszące pomosty, sposób oświetlenia). Co ważne, park miejski wykorzystuje istniejącą już strukturę roślinności i zakłada korzystanie z terenu w sposób nieszkodzący procesom przyrodniczym w siedliskach fauny i flory – uzasadniało jury.

Wyróżnienie zdobył projekt biblioteki publicznej ul. Kłosowej w Choszczówce (proj. Ambient, inwestor: Dzielnica Białołęka m.st. Warszawy). Budynek jest już prawie gotowy. Do końca roku wykonawca ma uzyskać pozwolenie na jego użytkowanie.

Studencki projekty ekologiczny

W kategorii projektów studenckich nagrodzono pracę EcoZone wykonaną przez Wojciecha Bandyka i Roksanę Gleizner z Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. To kompleksu budynków, który w pełni spełnia najwyższe standardy ekologiczne w zakresie efektywności energetycznej, odpowiedzialnego zarządzania wodą, zrównoważonych materiałów, zrównoważonego transportu oraz zdrowia i komfortu użytkowników – zwracali uwagę sędziowie.

Wyróżnienie w tej kategorii otrzymał z kolei projekt Centrum Budownictwa Naturalnego autorstwa Moniki Żywieckiej.

Ekologiczna zabudowa wielorodzinna

Za najlepszą ekologiczną zabudowę wielorodzinną jury uznało osiedle Beauforta w Pogórzu koło Gdyni (proj. Rayss Group, inwestor: Euro Styl). Projekt osiedla Beauforta to przykład połączenia prostoty i nowoczesności z funkcjonalnością. Przykład niskonakładowej i efektywnej inwestycji deweloperskiej, wykorzystującej wielowymiarowość rozwiązań oraz mitygacji zmiany klimatu i adaptacji do jej skutków, w całości opartej o wspieranie budowy i regeneracji zdrowej gleby oraz opartych o glebę i wodę ekosystemów – czytamy w uzasadnieniu.

W ramach osiedla powstały 24 kameralne, trzy- i czterokondygnacyjne bloki z usługami w parterach, przedszkolem oraz bogatą funkcją rekreacyjną z systemami retencji wód opadowych. Niska zabudowa pozwoliła stworzyć układ urbanistyczny w formie tematycznych kwartałów. Cieszę się, że mogłam zarazić idą tworzenia ogrodów deszczowych inwestora i że teraz możemy świętować docenienie tych rozwiązań, zarówno przez mieszkańców, jak i znamienite grono ekspertów branżowych – mówiła po ogłoszeniu wyników Joanna Rayss z pracowni Rayss Group.

Ekologiczny budynek jednorodzinny

W kategorii ekologicznych budynków jednorodzinnych sędziowie nie przyznali nagrodę. Wyróżniono natomiast dom Eutymia (proj. NF15).

Ekologiczna modernizacja

W dziedzinie najlepszych ekomodernizacji nagrodzono przebudowę dawnego domu wczasowego we Fromborku na hotel Narusa Leśna Przystań (proj. Studio4Space, inwestor: Eco-Masuria Invest). Przy modernizacji obiektu zwrócono szczególną uwagę na jego wydajność energetyczną. W obiekcie zastosowano system ogrzewania w postaci powietrznej pompy ciepła oraz wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Redukcji zużycia energii sprzyja energooszczędne oświetlenie LED, zintegrowane z systemem inteligentnych, automatycznych wyłączników. Ponadto, na terenie obiektu znalazły się zbiorniki retencyjne, a zamiast trawników wysiano łąki kwietne. Dawną jadalnię przystosowano na salę konferencyjną, w której odbywają się̨ wydarzenia promujące ekologię dla gości kompleksu i okolicznych mieszkańców. Powstały leśne ścieżki, czatownie, boiska sportowe, hamaki – miejsca ogólnodostępne, co wspiera integrację turystów z lokalną społecznością̨ - uzasadniali sędziowie.

Ekologiczny budynek sektora publicznego

W kategorii ekologicznych budynków sektora publicznego przyznano dwie równorzędne nagrody. Otrzymały je budynek edukacyjny w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo w Gdyni (proj. Gierbienis + Poklewski, inwestor: Nadleśnictwo Gdańsk) oraz Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji „Kumak” w Urwitałcie (proj. Kwadratura, inwestor: Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego).

Ten pierwszy, zdaniem jury, jest znakomitym przykładem zrównoważonego budownictwa, które łączy harmonię z naturą, efektywność energetyczną i innowacyjne technologie. Budynek zbudowano w całości z drewna, w technologii tzw. drewna klejonego krzyżowo, zastosowano wiele zaawansowanych technologii, minimalizujących zużycie energii – panele fotowoltaiczne, systemy odzyskiwania ciepła, inteligentny system zarządzania energią. Budynek posiada także zaawansowane systemy zbierania i filtracji wody deszczowej, która wykorzystywana jest do podlewania roślin, a także urządzenia i technologie, minimalizujące zużycie wody: efektywne baterie, toalety o niskim zużyciu i systemy recyrkulacji – czytamy w uzasadnieniu.

Centrum Bioróżnorodności w Urwitałcie nagrodzono z kolei m.in. za udane połączenie architektury z naturalnym otoczeniem. W Centrum zastosowano wiele energooszczędnych rozwiązań – korzysta ono m.in. z wysokowydajnych instalacji grzewczych i chłodzących, które minimalizują zużycie energii i redukują emisję gazów cieplarnianych, zamontowano także panele fotowoltaiczne – opisywali sędziowie.

Zrównoważone wnętrze

Za najlepsze zrównoważone wnętrze jury uznało biura firmy Arup w budynku Gdański Business Center w Warszawie (proj. Workplace, inwestor: Arup). Doceniono bezprecedensową innowacyjność, pionierskość, interdyscyplinarność i co-designing realizacji. Wnętrza biura zostały zaprojektowane z myślą o dobrostanie ludzi i planety, włączając cały zespół pracowników od początku w proces projektowy, wspierając ich dobre nawyki, a w konsekwencji przyczyniając się do ich długiego i zdrowego życia – uzasadniało jury.

Cyrkularność to kolejny ważny filar projektu – użyto rozwiązań prototypowych, materiałów z odzysku (w tym po poprzednim najemcy), z drugiej ręki, materiałów z recyklingu, recyklingowalnych i naturalnych, które wpłynęły na obniżenie kosztów inwestycji. Projekt Biura Arup w Gdański Business Center to projekt przyszłości, odpowiada nie tylko na dzisiejsze wyzwania, ale także przyszłe związane ze zmieniającymi się potrzebami i stylami życia użytkowników. Wykracza poza istniejące wytyczne WELL w zakresie dobrostanu psychicznego i wskazuje kierunek tego, czym jest i czym w przyszłości będzie miejsce pracy – podkreślali jurorzy.

W tej kategorii wyróżniono wnętrza budynku w Leśnym Ogrodzie Botanicznym Marszewo (proj. Gierbienis + Poklewski, inwestor: Nadleśnictwo Gdańsk).

Zrównoważony Produkt Roku

Tytuł Zrównoważonego Produktu Roku zdobył projekt wielorodzinnego budynku modułowego opracowany przez naukowców, projektantów i technologów z Politechniki Krakowskiej, spółki DMDmodular i Lightoffo. Jak zapowiada Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, na którego zlecenie powstała koncepcja, ma on szansę stać się przełomem na rynku mieszkalnictwa i gotowym modelem do wykorzystania przez rodzime samorządy. Wyjątkowy charakter tego wyjątkowego produktu, który de facto jest budynkiem (!), ma bardzo silny wpływ na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo, i w pełni zasłużył na miano Zrównoważonego Produktu Roku 2023 – czytamy w uzasadnieniu.

Czytaj też: Modelowy budynek modułowy: wspólny projekt Politechniki Krakowskiej oraz firm DMDmodular i Lightoffo |

Wyróżniono zintegrowany system światła dziennego i sztucznego QLS wyprodukowany przez QLAB Laboratory of Light.

Zrównoważona Usługa Roku

W kategorii Zrównoważona Usługa Roku doceniono projekt Okno realizowany przez Fundację Brda. W ramach tej inicjatywy zbierano nieużywane okna z Polski, aby pomóc w odbudowie domów w Ukrainie. Twórcy projektu otrzymują nagrodę główną za wdrożenie w życie idei gospodarki o obiegu zamkniętym w najczystszej postaci, przy jednoczesnej trosce o kwestie społeczne – uzasadniali sędziowie.

Ekologiczna inicjatywa miejska

W ostatniej kategorii, najlepsza ekologiczna inicjatywa miejska bądź gminna, nagrodzono Centrum Rekreacji i Wypoczynku „Przylasek Rusiecki” realizowane na zdewastowanym przyrodniczo terenie stolicy Małopolski przez spółkę Kraków Nowa Huta Przyszłości. Jury doceniło partycypacyjny proces projektowy angażujący mieszkańców, naukowców, przedstawicieli biznesu i środowisk społecznych, w wyniku którego na 26 hektarach powstała infrastruktura rekreacyjna aktywizująca mieszkańców. W ramach projektu zagospodarowano otoczenie największego z 14 zbiorników wodnych – wyrobisk powstałych po wydobyciu żwiru – podkreślali sędziowie.

Wyróżnienie przypadło projektowi Destinations – Miasta dla ludzi realizowanego przez firmę Echo Development w Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu. Jak tłumaczyło jury, dzięki przedsięwzięciu, obejmującemu m.in. realizację Fuzji w Łodzi czy Browarów Warszawskich, zamknięte dotąd obszary, często z historyczną zabudową, zostają na nowo wkomponowane w miejską tkankę.