Spis treści
- Architektoniczny Nobel. 100 tys dolarów i brązowy medalion
- W Jury zasiadają architekci, kurator, prawnik i dyplomata
- Yamamoto, Chipperfielda, Kéré. Laureaci ubiegłych edycji
- Liu Jiakun laureatem tegorocznego Pritzkera
Architektoniczny Nobel. 100 tys dolarów i brązowy medalion
Nagroda Pritzkera to najważniejsze wyróżnienie w świecie architektury – przez wielu uważane za odpowiednik Nobla w tej dziedzinie. Przyznawana corocznie od 1979 roku, honoruje żyjących architektów, których dorobek szczególnie wzbogacił współczesne budownictwo. Stanowi nie tylko hołd dla wybitnych twórców, ale także barometr kierunków, w jakich zmierza współczesna architektura.
Czytaj także: Anne Lacaton i Jean-Philippe Vassal z Pritzker Prize 2021
Fundowana przez rodzinę Pritzkerów z Chicago, a zarządzana przez Fundację Hyatt, nagroda wyróżnia się nie tylko prestiżem, ale i wyjątkową oprawą. Uroczystość wręczania nagrody odbywa się w starannie dobranej lokalizacji. Przykładowo, w 2023 roku była to ateńska Agora, w 2019 - Pałac Wersalski. Każdy laureat otrzymuje 100 tysięcy dolarów oraz brązowy medalion.
i
W Jury zasiadają architekci, kurator, prawnik i dyplomata
Jury Nagrody Pritzkera to dziewięcioosobowy zespół wybitnych ekspertów, w którego skład wchodzą architekci, krytycy, badacze, kuratorzy oraz laureaci z poprzednich lat. Przewodniczy mu chilijski architekt Alejandro Aravena, zdobywca tej prestiżowej nagrody w 2016 roku.
Czytaj także: Architektura troski i buntu: rozmowa z Alejandro Araveną
W gronie jurorów znajdują się także uznani architekci: Deborah Berke, Anne Lacaton, Kazuyo Sejima, Manuela Lucá-Dazio i Hashim Sarkis, a także kurator Barry Bergdoll. Skład dopełniają amerykański prawnik Stephen Breyer oraz dyplomata André Aranha Corrêa do Lago.
Yamamoto, Chipperfielda, Kéré. Laureaci ubiegłych edycji
W 2024 roku laureatem nagrody został japoński architekt Riken Yamamoto, który, jak czytamy w oficjalnym komunikacie:
(...) dał radę stworzyć architekturę zarówno jako tło, jak i pierwszy plan codziennego życia, zacierając granice między wymiarem publicznym i prywatnym oraz pomnażając możliwości spontanicznych spotkań poprzez precyzyjne, racjonalne strategie projektowe. Poprzez jakość swoich budynków dąży do ulepszania i wzbogacania życia jednostek – od dzieci po osoby starsze – oraz ich powiązań społecznych. Robi to poprzez oczywistą, ale skromną i trafną architekturę, biorąc pod szczególną uwagę otaczający ją krajobraz.
Czytaj także: Riken Yamamoto laureatem Pritzkera. "Widząc różnice, dostrzegam podobieństwa"
Rok wcześniej Jury postanowiło wyróżnić Davida Chipperfielda, brytyjskiego projektanta odpowiedzialnego za takie realizacje jak: renowacja Neues Museum w Berlinie, Muzeum Historii i Sztuki Anchorage na Alasce, Miasto Sprawiedliwości w Barcelonie, dzielnica mieszkalna Ninetree Village czy osiedle Xixi Wetland w Hangzhou w Chinach.
i
Z kolei w roku 2022, laureatem nagrody Pritzkera został pochodzący z Burkina Faso Francis Kéré. Jak czytamy w uzasadnieniu przyznania Pritzkera:
On wie, że architektura nie dotyczy obiektu, ale celu; ważny jest nie produkt, a proces. Twórczość Francisa Kéré ukazuje nam siłę materialności zakorzenioną w lokalności. Jego budynki, realizowane dla społeczności i ze społecznościami, wynikają bezpośrednio z lokalnego kontekstu, począwszy od procesu budowy i materiałów, a na programie i unikalnym charakterze skończywszy.
Czytaj także: Francis Kéré z nagrodą Pritzkera 2022
Architekt znany jest szczególnie z inteligentnego wykorzystania ograniczonych, lokalnych zasobów. Prowadząc pracownie w Berlinie i Burkina Faso, wyszkolił i zatrudnia wielu Burkińczyków do prac stolarskich, murarskich i malarskich, co w bezpośredni sposób przełożyło się na status materialny ich rodzin i całych społeczności.
i
Liu Jiakun laureatem tegorocznego Pritzkera
4 marca 2025 ogłoszono laureata tegorocznej Nagrody Pritzkera, będącej najważniejszym wyróżnieniem w świecie architektury. Tegorocznym zwycięzcą został Liu Jiakun.
Jego architekturę cechuje eksponowanie naturalnych właściwości materiałów oraz ich niedoskonałości, które nie ulegają degradacji, lecz zyskują na wartości z biegiem czasu. Liu Jiakun tworzy budynki w oparciu o tradycyjne rzemiosło i lokalne surowce, wspierając zarówno społeczność, jak i środowisko, jednocześnie nadając nowe życie materiałom pochodzącym z ruin i zniszczeń.
W uzasadnieniu jury podkreśliło:
Łącząc pozorne antypody, takie jak utopia kontra codzienne istnienie, historia kontra nowoczesność i kolektywizm kontra indywidualizm, Liu oferuje afirmującą architekturę, która celebruje życie zwykłych obywateli. Podtrzymuje transcendentną moc środowiska zabudowanego poprzez harmonizację wymiarów kulturowych, historycznych, emocjonalnych i społecznych, wykorzystując architekturę do tworzenia społeczności, inspirowania współczucia i podnoszenia ludzkiego ducha.
i
