Beton, drewno, cegła. Na 350-metrowej skarpie ustawili lekkie pawilony uczelni - 50 lat później wciąż się bronią

Na nudę - architektura uniwersytecka

W latach 70. zintensyfikowała się rozbudowa i modernizacja Łodzi. Budowano osiedla, rozwijano infrastrukturę. Powstał wtedy szereg osiedli, a w mieście na dobre zadomowiło się budownictwo uprzemysłowione. Czyli szybkie i, mimo starań architektów, dość powtarzalne.

Zobacz także: Przed wojną Syrkusowie i Brukalscy zaprojektowali w Łodzi jedno osiedle. Efekt? Dwa różne światy

Powiewem świeżości musiały być łódzkie budynki uniwersyteckie, które wzniesiono w ramach potężnego kampusu Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Medycznej - tzw. Dzielnicy Wyższych Uczelni zajmującej aż 71 hektarów, składającej się z szeregu unikalnych gmachów. Nad projektem czuwali główny projektant Bolesław Kardaszewski oraz Włodzimierz Nowakowski i Anna Wiśniowska. W podobnym czasie Kardaszewski z Nowakowskim otrzymali zlecenie na projekt kolejnego budynku uniwersyteckiego. Nieco oddalonego od pozostałych, umieszczonego na malowniczej skarpie nad jeziorem, rozpościerającej się na długości 350 metrów - obecnego ASP.

Było to drugie podejście do gmachu. Pierwsze, jeszcze w latach 60., projektował Kardaszewski z Leszkiem Łukosiem. Ostatecznie wprowadzono w nim tyle poprawek, by zmieścić się w budżecie, że postanowiono podejść do niego na świeżo. Projekt współtworzony z Nowakowskim ukończono w 1971 roku. Poszczególne wydziały ówczesnej Państwowej Wyższej Szkoły Szkół Plastycznych rozdzielono, lokując je w osobnych wysokich szklanych pawilonach przykrytych masywnymi okapami. Części wspólne umieszczono w pawilonie centralnym.

Konstrukcję gmachu zaprojektowali inżynierowie Jan Laska i Józef Rosiak. Założenie zajęło 10-hektarową działkę. Projektowane było z myślą o zaledwie 330 studentach oraz aż 100 wykładowcach.

Zarówno plastyczny kształt bryły, jak i użyte materiały przywodzą na myśl «architekturę organiczną» Alvara Aalto i Franka Lloyda Wrighta. W istocie Kardaszewski dążył do «przekroczenia progów modernizmu» i temu miały służyć elementy stanowiące część języka tradycyjnej architektury w postaci wykuszy czy ryzalitów klatek schodowych licowanych cegłą klinkierową. [...] Podsumowując realizację na łamach miesięcznika Architektura, Kardaszewski stwierdził, iż «emocjonalność» jest równoprawnym kryterium architektonicznym, gdyż racjonalizm nie jest już czynnikiem wystarczającym

— piszą o realizacji Błażej Ciarkowski i Krzysztof Stefański. Głównymi materiałami był beton, drewno i cegła. Resztę dopełniała wszechobecna zieleń i widoki. Budowę ukończono w 1976 roku. Ponadczasowy projekt broni się i dziś.

Zobacz także: Urbaniści twierdzą, że to najlepszy plac w Polsce. Co na to Filip Springer?

Najdłuższy wybieg dla modelek w Europie

W 2013 roku ukończono nowe dwuczęściowe skrzydło ASP według projektu Pas Projekt Archi Studio. Kolorowe, formą nawiązujące nieco do stylistyki powojennej, otoczone brukiem. Zupełnie inne niż projekt Kardaszewskiego i Nowakowskiego. Umieszczono tu Centrum Nauki i Sztuki oraz Centrum Promocji Mody z - jak ogłaszała wtedy prasa - najdłuższym wybiegiem dla modelek w Europie. Kolorowa elewacja budynku CPM wzorowana była na twórczości artystki Katarzyny Kobro.

Źródła: Krzysztof Stefański, Błażej Ciarkowski, Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, wyd. Księży Młyn (2018), s. 178; Architektura (1976, nr 5-6)