Betonowy lukier „spływa” z 30 metrów. Wzniesiona w kilka dni wieża z betonu 3D ma uratować górską wioskę

Spis treści

1. 30 metrów w kilka dni. Zmontowano 124 elementy
2. Zabytkowa wozownia to pomost między alpejską tradycją a XXI wiekiem
3. Nowe synergie między rzemiosłem a technologią
4. Zaawansowane technologie to nowa szansa dla detalu

30 metrów w kilka dni. Zmontowano 124 elementy

Tor Alva, nazywana także Białą Wieżą to obecnie najwyższa budowla na świecie wydrukowana w technologii 3D. 30-metrowy obiekt znajduje się w szwajcarskiej wiosce Mulegns. Biała Wieża to projekt fundacji kulturalnej Nova Fundaziun Origen (będącej jednocześnie inwestorem) oraz ETH Zürich, zrealizowany w ścisłej współpracy z partnerami lokalnymi, krajowymi i międzynarodowymi, m.in. ze szwajcarską firmą inżynieryjną Conzett Bronzini Partner. Jak podkreślają autorzy projektu, architektura wieży bezpośrednio nawiązuje do historii rejonu:

Biała Wieża, budowana w przełęczy Mulegns, nawiązuje do historii gryzońskich cukierników (...). Wieża oferuje szereg abstrakcyjnych, gęstych stref, pomyślanych jako pionowa amfilada. Uderzająca różnorodność kształtów wieży przywodzi na myśl kunszt barokowych mistrzów budowlanych w Gryzonii. Dzięki spektakularnej architekturze i innowacyjnej technologii Biała Wieża pełni funkcję latarni morskiej o międzynarodowej renomie.

Czytaj także: Postawili całe osiedle domów z drukarki 3d. Budowa jednego trwa trzy tygodnie. Już sprzedali sporo domków

Wyprodukowanie wszystkich 124 elementów w Robotic Fabrication Laboratory ETH trwało pięć miesięcy. Natomiast sam montaż modułów jednego piętra zajmował zaledwie jeden dzień – wieża została wzniesiona jesienią 2024 roku. Otwarcie Tor Alva planowane jest na maj 2025 roku.

Zabytkowa wozownia to pomost między alpejską tradycją a XXI wiekiem

Mimo swojej enigmatycznej formy, obiekt okazuje się mieć wiele funkcji. Przede wszystkim, jako budowla przeznaczona do występów kulturalnych, wieża ma za zadanie ożywić zagrożoną wyludnieniem górską wioskę Mulegns. Obecnie w wiosce mieszka mniej niż 20 osób.

Czytaj także: Mają 42 metry wysokości, cztery nogi i prawie 80 lat - "Betonowe Żyrafy" przypłynęły statkiem z USA do Polski zaraz po wojnie

Biała Wieża pełni funkcję interaktywnej instalacji, kameralnej sali koncertowej i "platformy dla wymiany kulturalnej". Sercem projektu jest zespół 32 rozgałęzionych, trójwymiarowych kolumn. Użytkownicy, wspinając się spiralnymi schodami poprzez kolumnadowe przejścia, docierają do kameralnej sceny usytuowanej na szczycie. Sala, wyposażona w 45 miejsc siedzących, została zaprojektowana z myślą o spektaklach teatralnych i koncertach. Zabytkowa wozownia posłużyła jako wejście do wieży i jednocześnie pomost między alpejską tradycją a cyfrową architekturą XXI wieku.

Nowe synergie między rzemiosłem a technologią

Istotną funkcją Białej Wieży jest także prezentacja innowacyjnych rozwiązań i technologii. Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań, będących rezultatem zaawansowanych badań, ma kluczowe znaczenie dla globalnego rozwoju nowatorskich, cyfrowych i ekologicznych metod w budownictwie i architekturze. Ana Anton, liderka grupy badawczej, podkreśla:

Zanim nowa innowacja zyska przyczółek w branży budowlanej, potrzebujemy doświadczenia, jak działa na dużą skalę i przez znaczny okres czasu.

Obiekt ukazuje potencjał druku 3D w budownictwie, architekturze i ochronie środowiska: udowadnia, że bezpieczne, ekonomiczne i ekologiczne budowanie jest możliwe dzięki znacznemu ograniczeniu zużycia materiałów i emisji CO2, a także demonstruje, jak budownictwo może stać się modularne, cyrkularne i skalowalne. W przyszłości umożliwi to nowe synergie między rzemiosłem a technologią.

Czytaj także: Betonowy "tor przeszkód" może zaoferować więcej niż plac zabaw czy plenerowa siłownia. Inwestycja kosztowała 500 tys. zł

Zdaniem autorów projektu, technologie, które reprezentuje Biała Wieża, mają potencjał by zrewolucjonizować tradycyjne budownictwo i uczynić je bardziej zrównoważonym. Zastosowanie zrobotyzowanych metod ekstruzji betonu pozwala na precyzyjne nakładanie materiału tylko tam, gdzie jest to konstrukcyjnie niezbędne, co znacząco redukuje jego zużycie. Eliminacja szalunków otwiera nowe możliwości w zakresie ekspresyjnych form, detali architektonicznych i efektywnego tworzenia unikatowych elementów. Zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym, konstrukcja wieży, planowana jako instalacja na pięć lat, została zaprojektowana z myślą o łatwym demontażu i ponownym montażu w innej lokalizacji.

Zaawansowane technologie to nowa szansa dla detalu

Podczas drukowania wieży, dysza robota z regularną precyzją odchylała się od idealnego okręgu, a zastygający beton formował drobne, przypominające krople wypukłości, które po nałożeniu kolejnych warstw układały się w spiralny wzór zdobiący kolumnę. Jak zauważyli autorzy projektu, już po godzinie druku, gdy element kolumny osiągnął pierwszy metr wysokości, ujawniło się nawiązanie do cukierniczego dziedzictwa Mulegns – ośmiomilimetrowe wytłoczenia do złudzenia przypominały biały lukier. Ich zdaniem technologia druku 3D, dla której złożone krzywe są równie proste jak linie, otwiera drogę do efektywnej produkcji unikatowych elementów.

Czytaj także: Wiara w ornamenty nie wystarczy, żeby zbawić architekturę. Architektoniczna Rewolta i pułapka estetyzacji

Tęsknota za detalem jest w obecnych czasach szczególnie uzasadniona, a pragnienie małej skali i czułych rozwiązań projektowych powszechne. Z tego względu rozwiązania, które nie ignorują estetyki w swoich ekologicznych postulatach są szczególnie cenne.

Za przykład może posłużyć budynek mieszkalny Sprzeczna 4, mianowany "manifestem prefabrykacji". Elementami, które stanowią rodzaj współczesnego ornamentu w obiekcie są wyżłobione w betonie rysunki. Relief przedstawiający warszawską syrenkę oraz panorama Warszawy w holu utrzymane są w uproszczonej, ikonicznej konwencji. Podkreślają swojską charakterność nowego budynku i jego starego sąsiedztwa.

Innym dowodem na to, że nie wszystkie detale muszą zawyżać cenę inwestycji, jest realizacja Gambit Office - budynku zaprojektowanego przez Roberta Koniecznego i KWK Promes w 2023 roku. Ta gliwicka realizacja, łącząca funkcje biurowe i magazynowe, miała być przede wszystkim ekonomiczna.

Pierwotny plan zakładał wykorzystanie rur Gambit, powszechnie stosowanych pod ziemią, jako elementu fasady. Jednak ze względu na ich podatność na utlenianie pod wpływem promieni UV i niespełnianie wymogów przeciwpożarowych, architekci sięgnęli po tanią, surową blachę aluminiową, która z czasem naturalnie matowieje. Rury na krawędziach budynku zostały zaślepione, aby uniknąć hałasu powodowanego przez wiatr, a zrezygnowano z wypełnienia siatkami, tworząc tym samym potencjalne domki dla ptaków.