Osiedle z lat 80., kiedy brakowało wszystkiego, udało się wyjątkowo, Dziś wprowadzają się tu młodzi ludzie

Spis treści

1. Miejscowości na północ od Poznania
2. Federacja Małych Miast - wizja urbanistyczna
3. Osiedle dla pracowników "Cegielskiego" w Murowanej Goślinie
4. Osiedle Zielone Wzgórza. Założenia
5. "Barokowe" osiedle z lat 80. pod Poznaniem. Zdjęcia

Miejscowości na północ od Poznania

Jadąc podmiejskim pociągiem z Poznania na północ mijamy po drodze malutkie miasteczka i wsie: Czerwonak, Czerwonak Osiedle, Miękowo, Owińska, Bolechowo... To właśnie w tym kierunku miał się w schyłku PRL rozwijać Poznań. Jednak wzdłuż torów stoją głównie domy typu kostka, czasem bloki, które powstały w PRL. Wydaje się, że opuszczamy strefę przemyślanej czy zabytkowej finezyjnej architektury, której nie brakuje w Poznaniu. 

Ale pół godziny drogi pociągiem od Poznania jest miasteczko, które zmienia ten punkt widzenia. Choć dosłownie stoi w szczerym polu. To Murowana Goślina, a w niej osiedle Zielone Wzgórza. Osiedle - eksperyment w czasach, kiedy w architekturze obowiązywał normatyw i brakowało materiałów budowlanych. Kiedy powstało, były szare lata 80. XX wieku.

Federacja Małych Miast - wizja urbanistyczna

Wówczas w Poznaniu narodziła się śmiała wizja urbanistyczna – "Federacja Małych Miast" Miękowo - Owińska. W 1979 roku SARP ogłosił konkurs na koncepcję dzielnicy Poznań - Owińska. Koncepcja, opracowana przez zespół architektów pod kierunkiem Jerzego Buszkiewicza, miała stanowić alternatywę dla budownictwa wielkopłytowego i odpowiedzieć na kryzys mieszkaniowy (miało tu zamieszkać 82 tys. osób), nie tylko poprzez dostarczenie mieszkań, ale również poprzez stworzenie przestrzeni, w której człowiek odnajdzie sens zamieszkiwania. Dlatego do projektu zaangażowano też psychologa, Augustyna Bańkę.

Projektanci "Federacji" postawili na "sprzymierzenie miejsc", czyli uwzględnienie istniejących struktur i krajobrazu, a także stworzenie przestrzeni, które będą sprzyjać rozwojowi społeczności lokalnych. 

Osiedle dla pracowników "Cegielskiego" w Murowanej Goślinie

Następnie powstał również projekt "Zielonych Wzgórz" – miasteczka dla pracowników Zakładów Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Bolechowie. Miasteczko to miało być samowystarczalne i oferować mieszkańcom wszystkie niezbędne usługi. 

Jego centralnym punktem - tak jak w każdej małej miejscowości - jest Rynek z Ratuszem. Rynek jest to plac otoczony domami mieszkalnymi. W parterach domów przyrynkowych będą znajdować się sklepy i niewielkie zakłady usługowe bądź rzemieślnicze, a także poczta i bank" - czytamy w Architekturze z 1984 roku.

A mówiąc kolokwialnie: chodziło o zaprojektowanie osiedla w szczerym polu. Projekt opracował zespół pod kierownictwem Jerzego Buszkiewicza.

Architekci zastanawiali się - czy ma być po staremu, modnie, czy szczerze? I zdecydowali - szczerze. Budowa osiedla ruszyła w 1983 roku i trwała do roku 1989. Powstał ratusz z wieżą zegarową i „kamienicami", w których są podcienie, wieżyczki, wykusze i kolumny. Sporo tu cegły (nawet na elewacji Biedronki), trochę kolorów, przed ratuszem na placyku rosną platany. Na planu niedaleko rynku jest tradycyjny targ.

Osiedle Zielone Wzgórza. Założenia

• Lokalizacja: koło Murowanej Gośliny (dziś to część miasta)
• Przeznaczenie: Miasteczko dla pracowników ZWT HCP w Bolechowie.
• Centralny punkt: Rynek z Ratuszem, otoczony domami mieszkalnymi.
• Funkcje Rynku: W parterach domów przyrynkowych sklepy, niewielkie zakłady usługowe/rzemieślnicze, poczta i bank.
• Układ komunikacyjny: Dwie główne ulice przecinają Rynek: Długa (ze wschodu na zachód) i Nowa (z południa na północ).
• Inne ważne punkty: Szkoła podstawowa, plac Kasztanowy (łączący Rynek z kościołem).
• Zabudowa: Budynki mieszkalne o wysokości III, IV i wyjątkowo V kondygnacji, większość z stromym dachem i użytkowym poddaszem (również z mieszkaniami).
• System budownictwa: Zmodernizowany wielkopłytowy system "szczeciński".
• Ogródki: Duża część mieszkań z ogródkiem dostępnym wprost z mieszkania, większość z ogródkami w bezpośrednim sąsiedztwie domów lub zgrupowane w formie ogródków działkowych.
• Usługi: Dwa przedszkola, szkoła podstawowa, żłobek, ratusz, sklepy, zakłady usługowe, obiekty gastronomiczne, sportowe.
• Dom Społeczny: Położony na wzgórzu, na południe od miasteczka, z salą widowiskową, pływalnią, klubami, pracowniami zainteresowań i innymi urządzeniami służącymi rozrywce, nauce czy wypoczynkowi.
• Ideologia: Stworzenie miejsca, o którym mieszkańcy będą mówić: "nasze miasteczko, nasz dom... nasze mieszkanie".

Czytaj też:

Luksus z PRL, który narodził się w Wielkopolsce. Zajazdy Jerzego Buszkiewicza

Kiedy powstawało osiedle Zielone Wzgórza, miasto liczyło 4235 mieszkańców. W ciągu kilkunastu lat, na nowym osiedlu zamieszkało ponad 5000 osób. Obecnie, jak podaje Spółdzielnia Mieszkaniowa Zielone Wzgórza, mieszkają tu głównie ludzie w średnim wieku, ale jeśli chodzi o nowych mieszkańców (bo nowe bloki i domy wciąż tu powstają), to są to głównie osoby w wieku 26-35 lat.

"Barokowe" osiedle z lat 80. pod Poznaniem. Zdjęcia