Nie byłoby ulicy Cieszkowskiego, gdyby nie zlokalizowanie dworca kolejowego poza centrum miasta w 1851 roku, które wymusiło ekspansję zabudowy na nowych obszarach. Po wypełnieniu zabudową dwóch głównych, równoległych arterii śródmiejskich: ulic Gdańskiej i Pomorskiej, przystąpiono do wytyczania prostopadłych do nich ulic. Powstanie ulicy Cieszkowskiego (wówczas Moltkestrasse) zbiegło się z okresem ożywienia koniunktury gospodarczej. Inwestorów, ich klientów, a w końcu lokatorów, stać było na więcej, kamienice powstawały więc bez cięcia budżetów na detalach wystroju i rozmachu architektów.
Ulica Cieszkowskiego w Bydgoszczy. Style i architekci kamienic, których nie powstydziłby się Berlin
Wśród chętnych do zagospodarowania tej części śródmieścia Bydgoszczy nie brakowało bogatych rentierów, przedsiębiorców budowlanych, czy wreszcie architektów. Słowem – elity, o bardzo zróżnicowanych upodobaniach i preferencjach estetycznych. Ta różnorodność sprawiła, że kamienice powstawały w przeróżnych stylach. Mnóstwo przy Cieszkowskiego odcieni neorenesansowych i neobarokowych, eklektycznych, z solidną nadreprezentacją secesji i pierwszymi jaskółkami nadchodzącego modernizmu.
Brutalistyczna stacja Szczecin Pogodno
O elitarnym charakterze założenia decydowały w owym czasie nie tylko ekskluzywne bryły i wnętrza kamienic, ale w równym stopniu dopieszczona infrastruktura otoczenia (zieleń, wybrukowane ulice i chodniki, oświetlenie gazowe, czy tzw. przedogrody) precyzyjnie opisana w pruskim prawie budowlanym z tego okresu.
Zabudowę pierzejową ulicy projektowała elita środowiska architektów w Bydgoszczy przełomu XIX i XX w., m.in.: Józef Święcicki, Karl Bergner, Fritz Weidner, Rudolf Kern, Paul Böhm.
Osiedle Paderewskiego w Katowicach
Wybrane kamienice przy ul. Cieszkowskiego
Kamienica przy ul. Cieszkowskiego 6
Kamienica powstała w latach 1897-1898 według projektu miejskiego radcy budowlanego w Bydgoszczy Carla Meyera. Była jedną z pierwszych kamienic wzniesionych przy wytyczonej kilka lat wcześniej ulicy Cieszkowskiego. Prace budowlane, których koszt wyniósł 57 tys. marek, prowadziła firma Hermanna Lewandowskiego, a ciesielskie – Rudolfa Berndta. W 1941 roku kamienicę zarekwirowało Ministerstwo Pracy III Rzeszy, umieszczając w niej biura Urzędu Zaopatrzenia.
Zabytkowa nastawnia kolejowa w Bytomiu
Trzykondygnacyjny budynek z poddaszem mieszkalnym założony jest na planie wieloboku z ryzalitami. Budynek prezentuje styl eklektyczny, typowy dla bydgoskich kamienic końca XIX wieku. Wśród dekoracji znajdują się m.in. stylizowane ornamenty solarne oraz kartusze z maskowym klejnotem, palmetowymi labrami i wstęgą. Na elewacji umieszczono też kartusz z trójkątem i cyrklem, symbolizującymi zawód pierwszego właściciela.
Na podstawie Wikipedii (Kamienica Cieszkowskiego 6 w Bydgoszczy)
Cieszkowskiego 6 przed remontem w 2013 roku
i
Cieszkowskiego 6 - stan z 2024 roku
i
Kamienica przy ul. Cieszkowskiego 14
Kamienica powstała w 1899 roku według projektu architekta Karla Bergnera na zlecenie krawca Wilhelma Brzęczkowskiego. Prace budowlane prowadziła firma Paula Malinowskiego z Bydgoszczy, a ich koszt wyniósł ok. 30 tys. marek. Od 1900 r. właścicielem budynku został rentier Albin Confeld, a następnie m. in. fabrykant Adolf Kolwitz, Kazimierz Mazgaj, a od 1939 roku Albin Wojewódzki.
Czterokondygnacyjny budynek z poddaszem mieszkalnym założony jest na planie wieloboku ze skrzydłem oficyny mieszkalnej. Elewacja frontowa wzbogacona jest wykuszem zwieńczonym trójkątnym szczytem. W połaci dachu występuje rząd facjat krytych ostrosłupowymi hełmami. Budynek prezentuje styl eklektyczny z użyciem elementów neomanierystycznych.
Na podstawie Wikipedii (Kamienica Cieszkowskiego 14 w Bydgoszczy)
i
Kamienica przy ul. Cieszkowskiego 17
Kamienica powstała w latach 1897-1898, według projektu Józefa Święcickiego na zlecenie rentiera Gustawa Reschke. Prace budowlane prowadziła firma Hermanna Fenske, a ciesielskie Friedricha Lorka. Stan dzisiejszy budynku to efekt prac konserwatorskich połączonych z rekonstrukcją detalu architektonicznego oraz pierwotnej kolorystyki wykonanych w latach 90. XX w.
Czterokondygnacyjny budynek z mieszkalnym poddaszem założony jest na planie zbliżonym kształtem do litery „L”. Elewacja frontowa jest symetryczna, dziesięcioosiowa, flankowana dwoma ryzalitami z masywnymi balkonami zwieńczonymi mansardami. Mansardy ryzalitów ujęte są bokiem spływami, a zwieńczone dzwonowatymi szczytami. Budynek prezentuje styl eklektyczny z dekoracją neobarokową.
Na podstawie Wikipedii (Kamienica Cieszkowskiego 17 w Bydgoszczy)
i
Kamienica przy ul. Cieszkowskiego 11
Kamienica powstała w latach 1898-1899, według projektu Józefa Święcickiego na zlecenie zamożnego rentiera Gustawa Reschke. Prace budowlane prowadziła firma będąca własnością architekta. Prace murarskie wykonywał Emil Heidemann, a ciesielskie Friedrich Lork. W 1902 roku kamienicę nabył jej budowniczy Józef Święcicki, decydując się na przebudowy wnętrz oraz mieszkań.
Stan dzisiejszy budynku to efekt prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 90. XX w. i po 2000 roku.
Czterokondygnacyjny budynek z mieszkalnym poddaszem założony jest na planie w kształcie litery „U” z dwoma skrzydłami oficyn. Elewacja frontowa jest symetryczna, ośmioosiowa, urozmaicona w osiach skrajnych dwukondygnacyjnymi loggiami, ponad którymi znajdują się trójkątne wykusze, a powyżej nich balkony. Skrajne osie wyróżnione są ponadto pozornymi ryzalitami, zwieńczonymi szczytami z półkolistymi naczółkami. Budynek prezentuje styl eklektyczny z elementami neogotyckimi. Wykusze drugiego piętra zdobione są dekoracją roślinną i kartuszami herbowymi, m.in. z głową kobiety i herbem Bydgoszczy oraz kogą i głową Herkulesa. W obramowaniu portalu zastosowano scenę alegoryczną z puttami dmuchającymi w chmury, co przedstawia symbolicznie odpędzanie trosk mieszkańcom domu.
Na podstawie Wikiedii (Kamienica przy ul. Augusta Cieszkowskiego 11 w Bydgoszczy
i
Kamienica przy ul. Cieszkowskiego 1
Kamienica powstała w latach 1903–1904 według projektu bydgoskiego architekta Paula Böhma. Koszty budowy przekroczyły 40 tysięcy marek i pokryte zostały przez architekta, który spodziewał się osiągnięcia zysku ze sprzedaży gotowej nieruchomości. Natychmiast po wybudowaniu, kamienicę nabył rentier Dawid Cohn.
Po II wojnie światowej elewacja kamienicy prawie całkowicie utraciła swój wystrój. Pierwotny wygląd fasady wraz ze zrekonstruowanym detalem architektonicznym przywrócono podczas remontu przeprowadzonego w 1994 roku.
Budynek zaprojektowano w duchu secesji berlińskiej. Jest to budynek trójkondygnacyjny, dwutraktowy, założony na rzucie zbliżonym do litery „L”. Kryty jest wysokim dachem mansardowym z facjatkami i lukarnami, kryjącym mieszkalne poddasze.
Na podstawie Wikipedii (Kamienica przy ul. Augusta Cieszkowskiego 1 w Bydgoszczy)
i
