Idee, inspiracje, plagiaty. Grzegorz Stiasny o architektonicznym naśladownictwie
9 marca 2015 ogłoszono wyniki konkursu architektonicznego na projekt koncepcję architektoniczną panteonu-mauzoleum ofiar zbrodni komunistycznych, zlokalizowanego na kwaterze 'Ł' Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Zwyciężył projekt zespołu Leszek Maksym Czaja, Izabela Tomczak i Piotr Kuflewski. Autorom szybko zarzucono plagiat niezrealizowanej koncepcji Krematorium dla Sztokholmu z 2009 roku, autorstwa duńskiej pracowni BIG (Bjarke Ingels Group). Ze względu na zarzut plagiatu, autorzy zwycięskiej pracy wycofali swoją pracę z konkursu. Wkrótce podjęta zostanie decyzja czy realizowana będzie koncepcja, która zdobyła II nagrodę. Gdzie kończy się architektoniczna inspiracja, a gdzie zaczyna plagiat? Jako komentarz do zaistniałej sytuacji przypominamy tekst Grzegorza Stiasnego "Idee, inspiracje, plagiaty" z "Architektury-murator" nr 10/2008.

Prawo wobec problemu naśladownictwa w architekturze
Środowisko architektów raz po raz obiega bulwersująca wieść o splagiatowaniu czyjegoś projektu, burza jednak szybko cichnie i w sporadycznych tylko wypadkach dochodzi do sądowego rozstrzygnięcia sporu. Przyczyny tego są oczywiste, niezwykle trudno wykazać, że dane dzieło w jakimś stopniu naśladuje wcześniej istniejące. Język dyskursywny zwykle pozostaje bezradny wobec wymagań analizy estetycznej, która łatwiej poddaje się intuicyjnemu odczuciu, a – jak wiadomo – intuicja nie może być podstawą dla wyroku. Ewentualna próba dochodzenia roszczeń na drodze sądowej staje się zatem podróżą w nieznane, bez drogowskazów i wytyczonych dróg.