Spis treści
- Polacy nie są przekonani do prefabrykacji
- Sprzeczna 4 w roli manifestu prefabrykacji
- Skrócony czas realizacji, bezpieczeństwo pracy i ograniczone odpady
- Ponad 98% budynków wciąż wznosi się w tradycyjnej technologii
- Rok 2025 w Architekturze Murator upłynie pod znakiem prefabrykacji
- Konferencja "Off-site" już w lutym
Polacy nie są przekonani do prefabrykacji
Polskie firmy zajmujące się produkcją prefabrykatów od lat z powodzeniem działają w Skandynawii i Niemczech, a także zdobywają rynki w Afryce, Kanadzie i USA, eksportując nawet całe jednostki mieszkalne. Mimo to krajowi deweloperzy wciąż unikają pełnych systemów prefabrykowanych, a działy sprzedaży i marketingu uważają, że Polacy nie chcą kupować mieszkań w prefabrykowanych budynkach.
i
Sprzeczna 4 w roli manifestu prefabrykacji
W 2017 roku wszystko miało się zmienić. Ukończony wówczas budynek Sprzeczna 4 w Warszawie został przez Krzysztofa Mycielskiego, na łamach naszego miesięcznika, określony manifestem prefabrykacji.
Wbrew powszechnym przekonaniom, zastosowanie prefabrykacji w niczym nie ograniczyło autorów, zamiast tego przyspieszyło i pozwoliło zoptymalizować realizację. Mycielski wyraził nadzieję, że dzięki efektom pracy studia BBGK Architekci cała Polska zobaczy, że nowoczesna prefabrykacja jest metodą wydajną i dającą nieskończone możliwości.
i
Sprzeczna 4 równie szybko jak została zbudowana (w ciągu 5 miesięcy), zyskała powszechne uznanie. Potwierdzeniem wysokiej jakości tego obiektu była m.in. Nagroda Architektoniczna Prezydenta m.st. Warszawy 2017 w kategorii budynków wielorodzinnych. Jako że inwestycja powstała na zamówienie Budizolu – jednego z wiodących producentów prefabrykacji – Sprzeczna 4 miała pomóc w przełamaniu polskiej niechęci do tego rozwiązania. Te intencje słusznie odczytywał również Mycielski. Zwracał on uwagę:
W zamożniejszych krajach w tej technologii wznosi się obecnie wiele wyrafinowanych mieszkaniówek, o czym decyduje nie tylko oszczędność czasu, ale przede wszystkim sprowadzone do minimum koszty ręcznego wykonawstwa. W Polsce, gdzie na budowach wciąż panuje półfeudalny sposób uprawiania biznesu, wzmocniony jeszcze niewyczerpanym transferem słabo opłacanych robotników ze Wschodu, czynniki te nie miały dotąd decydującego znaczenia
Przez moment wydawało się, że dla prefabrykacji nadeszły dobre czasy. Tym bardziej że jednocześnie „rozpędzał się” program Mieszkanie Plus. Zarówno rząd, jak i spółka PFR Nieruchomości upatrywali w prefabrykacji sposobu na zwiększenie liczby realizowanych inwestycji oraz obniżenie kosztów budowy. W 2017 roku ogłoszono nawet konkurs na opracowanie systemu prefabrykowanej zabudowy mieszkaniowej, która miała zostać wykorzystana przy realizacji kolejnych osiedli. Mirosław Barszcz, ówczesny prezes PFR Nieruchomości, komentował:
Chcemy przenieść rodzimy rynek z epoki mieszkań budowanych w tradycyjnych, drogich technologiach do epoki nowoczesnych rozwiązań, które pozwolą budować wysokiej jakości mieszkania, ale szybciej i taniej.
Jedna z pierwszych inwestycji w tym programie – Nowy Nikiszowiec w Katowicach – została zaprojektowana z uwzględnieniem prefabrykowanych rozwiązań. Pracownia 22Architekci zaproponowała wykorzystanie przygotowanych off site żelbetowych ścian konstrukcyjnych, trzonów komunikacji pionowej oraz ścian, spoczników i biegów schodów.
Jedną z ostatnich - w Toruniu przy ulicy Okólnej – w całości wykonano w tej technologii. Osiem czterokondygnacyjnych budynków z 320 mieszkaniami powstało w ciągu niespełna 15 miesięcy. Toruńskie osiedle zostało zaprojektowane przez pracownię S.A.M.I Architekci, a zrealizowane w 2022 roku przez firmę Pekabex.
Skrócony czas realizacji, bezpieczeństwo pracy i ograniczone odpady
Wydawało się, że polska mieszkaniówka doceniła zalety współczesnej prefabrykacji. Jej producenci podkreślają jej ekologiczność – od sposobu wytwarzania materiałów, przez ograniczenie odpadów, po trwałość elementów. Prefabrykacja podnosi jakość i bezpieczeństwo pracy, ograniczając odpady i emisję gazów podczas budowy. Kluczowe znaczenie ma także skrócenie czasu realizacji inwestycji.
Czytaj także: Prefabrykacja w budownictwie. Czy powrót do "wielkiej płyty" ma sens?
Musimy jednak pamiętać, że skala redukcji śladu węglowego w przypadku prefabrykacji będzie zależeć od wielu czynników, min. od organizacji transportu na plac budowy, instalacji modułów czy sposobu użytkowania budynków. Organizacja przebiegu budowy ma w tym wypadku kluczowe znaczenie.
i
Ponad 98% budynków wciąż wznosi się w tradycyjnej technologii
Od "manifestu prefabrykacji", jakim była budowa Sprzecznej 4, minęło już 8 lat. Mimo zalet, które udowodniła realizacja tego budynku, inwestycje mieszkaniowe wzniesione w technologii prefabrykacji wciąż pozostają wyjątkiem od reguły niż nowym polskim standardem. Aż 98,1% budynków mieszkalnych w naszym kraju w pierwszej połowie 2024 roku – jak donosi GUS – zbudowano w tradycyjnej technologii. Inwestycje realizowane w całości w oparciu o technologię prefabrykacji można policzyć na palcach dwóch dłoni, a start każdej z nich jest swoistym wydarzeniem.
Czytaj także: Budownictwo mieszkaniowe w maju 2024 według danych GUS – wciąż ubywa inwestycji
Podczas gdy prefabrykacja w Polsce nie może przekonać do siebie inwestorów mieszkaniowych, to w budynkach przemysłowych zaczyna być dominującym rozwiązaniem. Przeważająca większość nowo powstających hal magazynowych, produkcyjnych czy budynków specjalistycznych – np. serwerowni – jest wykonywana w technologii modułowej.
Dlaczego tak się dzieje? Czemu prefabrykują kraje skandynawskie, zachodnia Europa, a nawet Chiny, a polscy inwestorzy i deweloperzy budynków wielorodzinnych tak niechętnie sięgają po to rozwiązanie? Co takiego przekonuje do tej technologii inwestorów budynków przemysłowych, a nie jest doceniane przez polską mieszkaniówkę? Jeśli chcecie poznać odpowiedź już dziś - zajrzycie do nowego wydania papierowego AM. Jeśli wolicie czytać nasze treści w internecie - zaglądajcie często na naszą stronę.
i
Rok 2025 w Architekturze Murator upłynie pod znakiem prefabrykacji
Tekst jest początkiem cyklu Prefabrykacja puka do polskiego mieszkalnictwa, który stopniowo będzie ukazywał się na naszym portalu. Jeśli chcecie dowiedzieć się, dlaczego prefabrykacja ma trudności z przekonaniem do siebie inwestorów mieszkaniowych, zachęcamy do śledzenia naszej strony.
Już teraz zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią materiału, który ukazał się w lutowym, papierowym wydaniu Architektury Murator.
i
Konferencja "Off-site" już w lutym
Potrzebujemy przede wszystkim szerokiej dyskusji, która przybliży Polakom szczegóły współczesnej prefabrykacji. Takie zadanie stawia przed sobą konferencja „Off-site Construction to Simplify the Energy Transition in Social Housing”, której celem jest rozwianie wątpliwości i ukazanie pełnego potencjału prefabrykacji.
Konferencja odbędzie się 21 lutego 2025 roku, w warszawskim Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych. Za organizacje wydarzenia odpowiadają Fondazione per l’architettura/Torino oraz Stowarzyszenie Laboratory for Urban Research & Education LURE.
Więcej informacji na temat wydarzenia znajduje się w tekście Z ziemi włoskiej do Polski. Druga odsłona konferencji "Off-site (...)" odbędzie się w Warszawie.
--------------
Dziękujemy, że tu jesteś. Zobacz, co jeszcze dla Ciebie mamy:
