Tegoroczna edycja Nagrody Unii Europejskiej w dziedzinie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohe obejmuje realizacje ukończone w okresie od października 2018 roku do kwietnia roku 2021. Do konkursu nominowano 532 obiekty. Spośro nich jury wyłoniło najpierw 40, które znalazły się na tzw. krótkiej liście, a następnie pięciu finalistów. Ogłoszenie realizacji, które zakwalifikowały się do ścisłego finału miało miejsce 16 lutego w Warszawie. W spotkaniu udział wzięli Witold Naturski, szef Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, Ivan Blasi, koordynator nagrody z barcelońskiej Fundacji im. Miesa van der Rohe, Marlena Happach, naczelna architektka Warszawy oraz Marta Sękulska-Wrońska, prezeska stołecznego oddziału SARP.
Czytaj też: Dwie realizacje z Polski na tzw. krótkiej liście EU Mies Award 2022 |Wyboru finalistów EU Mies van der Rohe Award 2022 dokonało jury, w którego skład weszli: meksykańska architektka Tatiana Bilbao (przewodnicząca), Francesca Ferguson, dziennikarka i kuratorka, Mia Hägg, architektka i założycielka Habiter Autrement, Triin Ojari, historyczka i krytyk sztuki, dyrektorka Estońskiego Muzeum Architektury, Georg Pendl, prowadzący w Austrii własną pracownię Pendl Architects, Spiros Pengas, ekspert ds. turystyki, w latach 2011-2019 zastępca burmistrza Salonik ds. kultury oraz Marcel Smets, belgijski architekt i urbanista. W ścisłej czołówce tym razem nie znalazł się żaden obiekt z Polski. Szansę na oficjalną Nagrodę Unii Europejskiej w dziedzinie architektury współczesnej im. Miesa van der Rohe mają realizacje reprezentujące Hiszpanię, Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Belgię. W ostatnich latach EU Mies Award znacznie bardziej zwraca uwagę na to, co nazywam „architekturą codzienną”. Na architekturę, w której ludzie mieszkają, pracują, spędzają czas wolny. Musimy także skupiać się na tym, co można nazwać „architekturą niedzielną”, czyli na operach, teatrach, muzeach itd., ale w Europie wypada ona już chyba całkiem nieźle, więc wydaje się zupełnie oczywiste, że teraz trzeba zadbać o ten sam poziom jakości dla projektów mieszkaniowych, socjalnych i wszystkich innych – komentuje decyzję Georg Pendl, jeden z jurorów konkursu.
Czytaj też: EU Mies Award 2022: polskie nominacje |Listę finalistów otwiera więc budynek z mieszkaniami socjalnymi w Cornellà de Llobregat koło Barcelony (proj. peris+toral.arquitectes). Aby maksymalne wykorzystać rzut kondygnacji, autorzy całkowicie zrezygnowali z korytarzy, a przewidziane w koncepcji 85 lokali rozplanowali na pięciu poziomach wokół wspólnego patio. W czterech narożnikach dziedzińca znalazły się trzony komunikacyjne i główne wejścia do obiektu. Do mieszkań wchodzi się przez półprywatne tarasy otaczające patio. Budynek wzniesiono częściowo przy wykorzystaniu drewnianych prefabrykatów, w znaczący sposób ograniczając czas jego realizacji i i emisję CO2.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Kolejnym finalistą UE Mies Award 2022 jest wielofunkcyjny budynek Frizz23 w Berlinie (proj. Deadline Architects). W tym przypadku uwagę sędziów zwróciła nie tylko forma architektoniczna, ale przede wszystkim proces projektowania i realizacji. Obiekt powstał w wyniku połączenia sił ponad 30 niewielkich firm i organizacji pozarządowych, które musiały szukać nowego miejsca w podlegającym coraz silniejszej gentryfikacji centrum miasta. Rolę koordynatorów przyjęli na siebie architekci z biura Deadline – Britta Jürgens i Matthew Griffin. Najpierw zebrali grupę zainteresowanych inwestorów, a następnie w wyniku wielostronnych dyskusji zaprojektowali budynek. Frizz23 mieści ostatecznie 46 lokali handlowych, ale też pracownie artystów, przestrzenie coworkingowe, sale seminaryjne, galerię, kawiarnię, warsztat rowerowy i apartamenty na wynajem.
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Wśród finalistów UE Mies van der Rohe Award 2022 znalazła się też Farma Kolejowa w Paryżu (proj. Grand Huit i Melanie Drevet Paysagiste). Ten nietypowy ogród społecznościowy, realizowany od 2018 roku według zasad permakultury na terenie dawnej linii kolejowej Petite Ceinture, obejmuje nie tylko miejsce na uprawy, w tym szklarnię i pieczarkarnię, ale też niewielki, czterokondygnacyjny budynek z mieszkaniami socjalnymi i integracyjnymi oraz ogólnodostępną restaurację wykorzystującą lokalne plony. Projekt jest inicjatywą mieszkańców i lokalnych stowarzyszeń, a zrealizowany został w wyniku konkursu Réinventer Paris ogłoszonego przez władze miasta w 2017 roku.
Czytaj też: Ogrody społeczne w Polsce |
i
i
i
i
i
i
i
Jury tegorocznej edycji UE Mies Award do finału zakwalifikowało również ogólnodostępny budynek Town House na terenie kampusu Kingston University w Londonie (proj. Grafton Architects). Prowadzące biuro Yvonne Farrell i Shelley McNamara, laureatki narody Pritzkera z 2020 roku, które na koncie mają wiele cieszących się popularnością wśród użytkowników obiektów dla edukacji, po raz kolejny zaproponowały demokratyczną przestrzeń spotkań, otwartą na miasto i rożne aktywności, a jednocześnie oferującą możliwość łatwych przekształceń i adaptacji w przyszłości. W nowym obiekcie znalazła się biblioteka, sale widowiskowe i galeria.
i
i
i
i
i
i
i
Listę finałowych realizacji UE Mies Award 2022 zamyka centrum sztuki, designu i architektury Z33 w Hasselt w północno-wschodniej Belgii (proj. Francesca Torzo). Dwukondygnacyjny obiekt o powierzchni blisko 5 tys. m² powstał jako uzupełnienie XVIII-wiecznego beginażu w centrum miasta. W nawiązaniu do historycznej zabudowy założenia, od strony ulicy architekt zaproponował w większości pełne ściany, niewielkie, wąskie okna projektując od strony ogrodu. Do zabytkowego kontekstu w nieco przewrotny sposób odnoszą się też szczegółowo opracowane detale w postaci układanych w karo cegieł na fasadzie czy odlewanych z betonu kryształowych sklepień.
i
i
i
i
i
i
i
Podczas ogłoszenia finalistów poznaliśmy też realizacje nominowane do specjalnej nagrody dla młodych architektów – Emerging Architecture. W tym roku ubiegają się o nią: przebudowa szkoły średniej im. Enrico Fermiego w Turynie (proj. BDR bureau) oraz budynek kooperatywy mieszkaniowej La Borda w Barcelonie (proj. Lacol). W obu przypadkach zwraca uwagę sam proces formułowania założeń. W projekcie szkoły zaangażowani byli w niego uczniowie, nauczyciele i rodzice. Dzięki temu udało się poprawić relacje budynku z otoczeniem i bardziej otworzyć go na miasto. Do dawnego obiektu z lat 60. dodano m.in. zewnętrzne tarasy, które służą nie tylko do rekreacji, ale też prowadzenia zajęć na świeżym powietrzu.
Czytaj też: Zaprojektuj i zbuduj – polskie kooperatywy mieszkaniowe |
i
i
i
i
i
i
i
Barcelońska La Borda powstawała z kolei według szczegółowych wytycznych przyszłych mieszkańców, którym zależało na budynku o minimalnym wpływie na środowisko, zarówno w czasie realizacji, jak i eksploatacji. By ograniczyć zapotrzebowania na energię, w trakcie projektowania członkowie kooperatywy sami zdecydowali się na zmniejszenie powierzchni mieszkań i rezygnację z parkingów podziemnych. Ostatecznie w budynku znalazło się 28 lokali o powierzchni 40, 60 i 75 m². La Borda, której sześć z siedmiu kondygnacji wykonano w konstrukcji z drewna klejonego krzyżowo CLT, jest obecnie najwyższym drewnianym budynkiem w Hiszpanii.
Czytaj też: Najwyższe budynki z drewna: 5 najwyższych budynków drewnianych na świecie |
i
i
i
i
i
i
i
i
i
Laureatów EU Mies Award 2022 i nagrody Emerging Architecture poznamy w kwietniu. Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się 12 maja w pawilonie Miesa van der Rohe w Barcelonie.
Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
