Spis treści
- Biblioteka SGH w Warszawie - architektura światła
- Kim był Jan Koszczyc-Witkiewicz, architekt biblioteki?
- Biblioteka SGH - największa biblioteka ekonomiczna w Polsce
Biblioteka SGH w Warszawie - architektura światła
W 1925 roku Wyższa Szkoła Handlowa w Warszawie ogłosiła zamknięty konkurs na kampus na Mokotowie. Wygrał go Jan Koszczyc-Witkiewicz.
Do 1939 roku wybudowano trzy pawilony - Pawilon Zakładów Doświadczalnych (1925-1926), Bibliotekę (1928-1930) i Budynek Profesorski (1935). Projekt biblioteki powstał z nowojorskich i wiedeńskich inspiracji. Nie bez wpływu pozostała też nowoczesna biblioteka wzniesiona wcześniej w Zurychu. Koncepcja architekta obejmowała również autorskie wyposażenie wnętrz.
Zobacz także: Modernistyczny basen w Nowej Dębie. Opuszczona ikona architektury COP zyska drugie życie
Czas budowy Biblioteki oszacowano na 17 ½ miesiąca (czas ten przedłużył się do 18 miesięcy). Budową sprawnie kierował inż. W. Stępczyński.
i
Szkieletowa konstrukcja gmachu biblioteki umożliwiła montaż szerokich na 3,5 metra okien oraz szklanych sklepień gwarantujących dokładne doświetlenie pomieszczeń. Wizytówka budynku to oczywiście przestronna (mierzy aż 864 m²) Czytelnia Główna wysoka na 10 metrów, wspierana 20 kolumnami. Mogła komfortowo pomieścić 400 czytelników na raz, a wraz z pozostałymi czytelniami - nawet 1000.
Pod czytelnią Koszczyc-Witkiewicz zaprojektował pojemne magazyny na ponad 700 tysięcy książek ze zbiorów Szkoły. Dziś jest ich tu ok. miliona. Charakterystyczne, witające od progu "grzybkowe" kolumny w hallu wejściowym wykonano z żwirku rzecznego przemytego wodą z niebieską farbą. Klatkę schodową o pałacowym charakterze prowadzącą do pomieszczeń czytelni wyłożono drewnem dębowym.
Użyteczność obiektu architekt oszacował na 50 lat.
Inwestycja pochłonęła ponad 3,2 miliona złotych - kwotę udało się zdobyć dzięki pożyczkom oraz Bibliotece Narodowej, która w ramach pomocy zapłaciła z góry za dzierżawę części budynku. Fasadę Biblioteki ozdobiono różowym tynkiem, a attykę 23 obrazami ceglanymi z godłami uczelni i państwa oraz z alegorycznymi przedstawieniami m.in. mądrości, sprawiedliwości, przemysłu czy wiedzy.
Zobacz także: Modernistyczny drapacz chmur w Krakowie - poznaj historię kontrowersyjnego wieżowca Komunalnej Kasy Oszczędnościowej
W czasie II Wojny Światowej, po upadku powstania, spłonął Pawilon Zakładów Doświadczalnych. Biblioteka mogła podzielić jego los, na szczęście dzięki działaniom ówczesnego dyrektora prof. Andrzeja Grodka udało się ją uratować. Od 2010 roku gmach widnieje w rejestrze zabytków - pomimo remontów zachował swój charakter.
Szerzej architekturę gmachu opisała w 2016 roku dr Hanna Faryna-Paszkiewicz na łamach Architektury-murator w artykule Biblioteka SGH – pierwsza tak nowoczesna biblioteka w Polsce.
Kim był Jan Koszczyc-Witkiewicz, architekt biblioteki?
Urodzony na Litwie Jan Witkiewicz był bratankiem malarza i architekta Stanisława Witkiewicza oraz stryjecznym bratem Witkacego. Architekturę studiował w Warszawie, Lwowie i Monachium.
W tym czasie należał do tajnych organizacji socjalistycznych, toteż częściej używał panieńskiego nazwiska swojej prababki. To właśnie w tym okresie poznał założycieli Polskiej Partii Socjalistycznej - Witolda Jodkę i Bolesława Miklaszewskiego, późniejszego rektora Wyższej Szkoły Handlowej (dzisiejszego SGH).
Dużą część jego realizacji (łącznie jest ich ok. 50), można znaleźć w Nałęczowie (woj. lubelskie), gdzie początkowo mieszkał. W czasie kariery projektował zarówno domy prywatne, jak i gmachy użyteczności publicznej. Tworzył w bardzo indywidualnym stylu, kierowany żywą w tamtym czasie ideą wypracowania polskiego stylu narodowego.
W trakcie aktywności zawodowej stale angażował się w konserwację zabytków. Po II Wojnie Światowej porzucił na jej rzecz zawód architekta.
i
Biblioteka SGH - największa biblioteka ekonomiczna w Polsce
Obecny gmach biblioteki powstał w odpowiedzi na powiększające się zbiory Wyższej Szkoły Handlowej, stale przenoszone do coraz to większych pomieszczeń. Projekt Witkiewicza dokładnie dopracowywano w konsultacji z dyrektorem Biblioteki - profesorem Konstantym Krzeczkowskim. Za jego kadencji społeczno-ekonomiczny księgozbiór powiększył się o ponad 100 tysięcy woluminów, stając się tym samym największym w Europie Środkowo-Wschodniej.
W czasie okupacji Konstanty Krzeczkowski został aresztowany, a niedługo po opuszczeniu więzienia zmarł. Jego funkcję przejął prof. Andrzej Grodek, który z pomocą Biblioteki Narodowej chronił zbiory przez cały okres II Wojny Światowej, nie dopuszczając do ich wywiezienia. Ukrywał też najważniejsze egzemplarze poza budynkiem. Po wojnie został wybrany rektorem SGH.
Dziś w Bibliotece znajduje się niemal milion książek i czasopism.
Źródło: materiały udostępnione dzięki uprzejmości Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie
