Bloki nie muszą być szare

Bloki w PRL to nie tylko wielka płyta. Zobacz 9 najpiękniejszych z nich

2024-03-11 14:16

Chociaż bloki wciąż kojarzą się raczej z grubo ciosanymi szarymi osiedlami, mamy w Polsce powojenne realizacje, które swoją formą walczą z tym wizerunkiem. Zebraliśmy 9 naszym zdaniem najpiękniejszych bloków w kraju - od blokowisk po pojedyncze budynki, od wielkich miast po mniejsze miejscowości - zobaczycie ich zdjęcia w naszej galerii.

Spis treści

  1. Które bloki z PRL-u w Polsce są najpiękniejsze?
  2. Nie wszystkie blokowiska były szare - vitromozaiki, geometria i detale

Które bloki z PRL-u w Polsce są najpiękniejsze?

O zawężenie listy wcale nie jest tak łatwo - wiele bloków w Polsce wymyka się stereotypowi szarego (lub pastelowego) prostopadłościanu z wielkiej płyty. W czasach niedoborów, biedy i przeszkód systemowych architekci stawali na głowach, by zdobyć prefabrykaty o niestandardowych kształtach i formach. Naszym zdaniem, na miano najpiękniejszych realizacji zdecydowanie zasługują m.in.:

  • Tarasowce w Rzeszowie - projekt Barbary Mamulskiej z lat 80. wykończony betonowymi donicami, których o mały włos nie wymieniono na tańsze balustrady,
  • Osiedle Przyjaźni we Wrocławiu - oryginalnie w cieplejszych barwach, dziś żółto-niebieskie meandrujące wśród zieleni osiedle projektu Witolda Molickiego z 1979 roku,
  • Sedesowce we Wrocławiu - osiedle Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak oddane do użytku w 1973 roku,
  • Blok na Karowej 18 w Warszawie - za budynek z 1978 roku odpowiada zespół architektów w składzie: Henryk Dąbrowski, Jerzy Kuźmienko, Janusz Nowak, Piotr Sembrat i Adam Snopek.

Pozostałe realizacje zebraliśmy w galerii.

Zobacz także: Kukurydze - piękne bloki z Osiedla Tysiąclecia, dla którego Katowice oddały Park Śląski. Pierwowzór bloków do dziś stoi w Chicago

Zduńskie opowieści
7 najpiękniejszych bloków z PRL-u w Polsce - zobacz zdjęcia budynków, które walczą ze stereotypem wielkiej płyty

i

Autor: Julia Dragović Górnośląskie osiedla walczyły z nudą - tu vitromozaikę (widoczna na górze budynku) połączono z kolorowymi, geometrycznymi okładzinami.

Nie wszystkie blokowiska były szare - vitromozaiki, geometria i detale

Co prawda nie mieliśmy w Polsce Ludowej bloków ozdobionych tak spektakularnie jak na Wschodzie czy w NRD - potężnymi mozaikami i okładzinami ceramicznymi - z szarzyzną radzono sobie na inne sposoby. Poza eksperymentami z formą i rytmem, bloki malowano na różne wzory, używano płyt o zróżnicowanej fakturze, obkładano dekoracyjnymi prefabrykatami lub vitromozaikami.

Vitromozaika, szklane kosteczki w różnych odcieniach, które do dziś można znaleźć na nieocieplonych polskich blokach, a w Wałbrzychu nawet na starych kamienicach czy domkach w ogródkach działkowych, produkowana była w wałbrzyskiej Hucie Szkła. Ruiny zakładu wyłożone wewnątrz kolorowymi okładzinami vitromozaikowymi można w mieście zobaczyć do dziś. Dominowały brązy, błękity i zielenie, choć np. warszawski budynek Węgierskiej Ekspozytury ozdobiony jest "arkuszami" vitromozaikowymi białymi i czarnymi.

7 najpiękniejszych bloków z PRL-u w Polsce - zobacz zdjęcia budynków, które walczą ze stereotypem wielkiej płyty

i

Autor: Julia Dragović Malowanie na blokach w Rudzie Śląskiej dziś już nie istnieje. Charakterystyczne wzory można jednak wciąż znaleźć na większej liczbie bloków Górnego Śląska.
7 najpiękniejszych bloków z PRL-u w Polsce - zobacz zdjęcia budynków, które walczą ze stereotypem wielkiej płyty

i

Autor: Julia Dragović Gdańskie "telewizorki"

Zobacz także: Pałac Ślubów w Częstochowie. 40 lat później wciąż zachwyca oryginalnym wnętrzem z czasów PRL-u