Spis treści
Kiedyś "aż nie chciało mi się wyjąć rąk z kieszeni"
W rozmowie z Arturem Celińskim Robert Konieczny przyznaje, że po latach pracy inaczej patrzy na swoją odpowiedzialność jako architekta. Coraz wyraźniej widzi, że w obliczu kryzysu klimatycznego architekt nie może skupiać się wyłącznie na formie – projektowanie musi przede wszystkim nie szkodzić środowisku. Sam przyznaje, że kiedyś liczyła się dla niego wyjątkowość i ekspresja budynków, a o swoich pierwszych zetknięciach z projektami adaptacji mówi:
Pamiętam czasy, kiedy prowadziłem wspólne biuro z Marlaną Wolnik, świetną architektką. Byliśmy wtedy bardzo młodzi i trafiały do nas różne drobne zlecenia. Muszę przyznać, że Marlana była w nie, te "przeróbki", ogromnie zaangażowana, naprawdę tym żyła, a ja czasem wchodziłem i aż nie chciało mi się wyjąć rąk z kieszeni, bo po prostu nie czułem tego tematu.
Architekt przyznaje, że dziś "jego świadomość wzrosła", a ważniejsze są rozsądna skala, optymalizacja i realny wpływ realizacjina otoczenie.
W rozmowie wracają konkretne przykłady, m.in. galeria PLATO w Ostrawie, gdzie zespół podjął się zagospodarowania terenu, choć nie było to częścią umowy. Konieczny podkreśla, że takie działania wynikają głównie z osobistego zaangażowania, a nie z branżowych standardów. Często oznacza to dodatkową, nieopłaconą pracę, ale – jak zauważa – bez takiego wysiłku zmiana po prostu się nie wydarzy.
i
Rozmowa dotyka też wcześniejszych realizacji architekta, zwłaszcza dużych, luksusowych domów, które trudno dziś uznać za ekologiczne. Konieczny przyznaje, że dziś zaprojektowałby je inaczej. Mówi, że biuro coraz częściej zaczyna pracę od ograniczania metrażu, choć wymaga to przekonywania inwestorów przywiązanych do dawno wymarzonej skali. Pojawia się przykład „skrojonego” domu na Litwie – budynku atrialnego, który w trakcie projektowania musiał zostać dostosowany do nowych przepisów znacząco zmniejszających dopuszczalną powierzchnię zabudowy. Zespół zdecydował się na radykalny gest: przeciął bryłę po przekątnej, tworząc Dom Skrojony o rzucie równoramiennego trójkąta.
Czasem rozstanie z inwestorem jest koniecznością
Konieczny zwraca też uwagę na znaczenie adaptacji istniejących budynków. Dziś chętniej pracuje z tym, co "już stoi", bo ma to większy sens środowiskowy, choć bywa trudniejsze niż projektowanie od zera. Rozmówcy odnoszą się przy tym do katowickiej Dworcowej - w projekcie Konior Studio około 85% zabudowy ma powstać na nowo. Konieczny mówi wprost, że takie odtwarzanie nie ma dla niego architektonicznego uzasadnienia. Mówi:
Gdybyśmy trafili na taki temat, znając siebie i zespół KWK, możliwe, że skończyłoby się to nawet rozstaniem z inwestorem. U nas czasem tak bywa - za wszelką cenę próbujemy ratować coś, co uważamy za wartość, a stara substancja jest wartością. Wiem jednak, że ekonomicznie często przestaje to mieć sens i na tym może się rozłożyć cały projekt. To naprawdę trudne.
Dodaje także, że przy decyzji o wyburzeniu, dużym wyzwaniem pozostaje wykorzystanie materiału, który już istnieje - na przykład gruzu, w sposób konstrukcyjnie i użytkowo sensowny.
Cała rozmowa dobrze pokazuje napięcie między ambicjami architekta, oczekiwaniami inwestorów, realiami ekonomicznymi a rosnącą świadomością klimatyczną. Konieczny nie kreuje się na „nowego architekta”, raczej na kogoś, kto aktualizuje własne podejście i wprowadza zmiany w codziennej praktyce. Nie mówi o rewolucjach - raczej o ciągu drobnych decyzji, które mają prowadzić do bardziej odpowiedzialnego budowania.
i
Rozmowy w redakcyjnym studio. Nie tylko architekci
W trakcie trwania Kongresu w redakcyjnym studio Architektury-murator gościliśmy rozmówców, w różny sposób związanych z architekturą. Już wkrótce na naszym Facebooku będzie można obejrzeć wywiady, które Artur Celiński przeprowadził m.in. z architektami: Tomaszem Koniorem – o przebudowie katowickiego kwartału Dworcowa, Piotrem Grochowskim z Grupy Arche, Oskarem Grąbczewskim – autorem projektu nowego TBS przy ul. Mariackiej w Katowicach, oraz Moniką Arczyńską, CEO biura A2P2.
Nie ograniczyliśmy się wyłącznie do architektów. Naszymi gośćmi były także: Agata Bisping z krakowskiego KBF-u, która opowiedziała o planach dotyczących Kwartału Kultury przy ul. Wesołej, oraz Natalia Olszewska – specjalistka w zakresie zastosowania neuronauk w projektowaniu architektonicznym.
